Адам анатомиясы
жүктеу/скачать 11,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| а.
pudenda interna, тармақтары канмен қамта- масыз етеді. Артерия жамбас астау куысынан үлкен шонданай тесігі аркылы шығып, шон данай білігін орап, кіші шонданай тесігі арк ылы шонданай-тік ішек шұнкырына кіріп, бірнеше ірі тармақтар, төменгі тік ішек арте- риясын, a. rectalis inferior, шат артериясын, а, perinealis, еркек жыныс мүшесінің немесе деліткінің дорсалді артериясын, a. dorsalis penis, s. clitoridis, береді. Шаттан веналык кан аттас веналар аркы лы ішкі мықын веналарына ағады. Л им ф а там ы рлары беткей шап лимфа түйіндеріне ағады. Ш атты ж ы ныс н ервісін ің тармактары: төменгі тік ішек нервтері, п. rectalis inferior, шат нервтері, n. p e rin e a lis ж эне де құйымшак нервісінің тармағы - арткы өтіс-құйымшақ нервтерімен, пп. anococcygei, нервтендіріледі. IV ТАРАУ ЭНДОКРИНДІ БЕЗДЕР GLANGULAE ENDOCRINAE Э Н Д О К Р И Н Д ІБ Е З Д Е Р (Т Ү Т ІК Т Е Р ІЖ О Қ Б Е З Д Е Р ). Организмде өтетін процестерді реттеу жүйке жүйесімен ғана емес, сонымен катар эндокринді бездермен қамтамасыз етіледі. Ақырғыларына топографиялық орналасуы және шығу тегі әртүрлі бездер жатады,олар- дың түтіктері жоқ және шығаратын секретін (инкрет) тікелей қанға немесе лим ф аға бөледі. Эндокринді бездердің (ағзалардың) жұмыс өнімдері — гормондар. Бұл өте аз мөлшерінде организмнің әртүрлі функция- сына эсер ете алатын жоғары дәрежелі био- логиялық активті заттар. Гормондар (грек, hormao - тітіркендіремін) сұрыптаушы фун- кцияға ие, яғни нысана-мүшелердің жұмы- сына нақты эсер ете алады. Олар жасушалар- дын, тіндердің, мүшелердің және барлық организмнің өсу және даму үрдістеріне рет- теуші әсерді кам там асы з етеді. Гормон өнім інің арты қш ы лы ғы немесе ж етіспе- ушілігі организмде ауыр ауытқушылықтар мен ауруларды тудырады. Бір-бірінен анатомиялык дараланған эн- докринді бездердің өзара әсері айтарлық. Нысана мүшелерге гормондар қан арқылы жеткізілетіндіктен мүшелердің бұл реттелуін гуморалді реттелу деп атайды. Сонда да орга низмде өтетін барлы қ үрдістер орталы к жүйке ж үйесінің бақы лауы нда болады. Мүшелер жүйесінің осындай реттелуі жүйке- гуморалді деп аталады. Қазіргі кездегі эндокринді мүшелердің жалпыға ортақжіктелуі олардың эпителийдің әр түрлерінен пайда болуына байланысты [Зварзин А.А., Щелкунов С.И., 1954]. 1. Жұтқыншақ ішегінін эпителиалді жа- мылғысынан дамитын, шығу тегі эндотер- малді бездер — бранхиогенді топ. Олар қал- қанша және қалқанша жанындағы бездер. 2. Шығу тегі эндотерм алді бездер — ішектік түтіктік эпителиінен дамыған — ұйкы безінің эндокринді бөлігі (панкреаттық арал- шыктар). 3. Шығу тегі мезодермалді бездер — ин- терреналді жүйе, бүйрекүсті безінін қыртыс заты мен жыныс бездерінің интерстициалді жасушалары. 4. Ш ығу тегі эктодермалді бездер — нерв түтігінің алдыңғы бөлігінің туындылары (не- врогенді топ) — гипофиз және томпақ дене (мидың эпифизі). 5. Шығу тегі эктодермалді бездер - нерв жүйесінің симпатикал ык бөл імінің туындыла ры. Бүл топқа бүйрекүсті безінің милы заты мен параганглиялар жатады. жүктеу/скачать 11,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|