Қандағы С 02 кернеу күшіне байланысты оксигемоглобиннің диссоциясы

Оксигемоглобиннің ыдырау сызыгы гемоглобиннің оттегін өзіне қосып 
алу не сол қосылған оттегін бөліп шығару қасиетіне де байланысты. 
Гемоглобиннің бұл касиеті, біріншіден, оттегінің қандағы мсншікті 
қысымына (кернеу күшіне), екіншіден, гемоглобиннің оттегімен тектестігіне 
байланысты.
Гемоглобиннің оттегімен тектестігі эритроциттердегі 2,3 - дифосфог- 
лицерат затына, оның гемоглобин молекуласындагы орнына байланысты 
өзгеріп отырады.
Оттегінің кернеу күші төмендесе 2,3 - дифосфоглицерат гемоглобин 
молекуласының орта шеніне қарай жылжиды да, гемоглобиннің оттегінс 
тектестік дэрежесін төмендетеді, осыган орай оксигемоглобиннің ыдырау 
күші де арта түседі. Оксигемоглобиннен бөлініп, босагі шыққан оттегі тез сол 
арадағы тінге ауысады.
Оксигемоглобиннің түзілуі, оның ыдырау қарқыны кандағы көмір 
қьшқыл газдың кернеу күшіне байланысты. Тін капиллярларында көмір 
қышқыл газдың кернеу күші 40 мм-ге жетісімен оксигемоглобин жедел 
ыдырай бастайды. Мұнымен қатар қанда Н+ (сутегі) ионы көбейіп, дене 
кызыуы 
аздап 
көтерілсе 
де 
оксигемоглобин 
тез 
ыдырайды. 
Оксигемоглобиннің ыдырау дорежесі тіннің оттегін пайдалануына да 
байланысты. Кейбір тіндер оттегін көп пайдаланады, ол тотығу үрдістің 
жылдамдыгына тәуелді. Қорыта келгеңде, нақты бір тінде тотығу үрдісі 
күшейген сайын канда көмір қышқыл газ мөлшері көбейе түссді, кышкыл 
өнімдер корланып жиналады және тіннің қызуы көтеріледі. Осының бэрі 
қосылып, 
қан 
айналысының 
үлкен 
шеңберіндегі 
каниллярларда 
оксигемоглобин ыдырауын күшейтеді, сол арадагы тінді қамтамасыз ету 
жогарылайды. Ал қан айналысының кіші шеңберінде қарама-қарсы жагдай 
туады: көмір кышқыл газ, сутегі иондары азаяды, окне тінінің қызуы 
гөмендейді жэне гемоглобиннің оттегімен тектестігі жогарылайды. Мүның 
бэрі оксигемоглобин түзілуін күшейтеді.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: