Ыкыластыц герсңдігі еның кедсмі ж^не гаратылуы аркылы амыкгалады

Эмоция
Адам мен жануарлар нсихикасынын ерекше коріністерінің бірі 
эмоция 
(лат.етауеге - күйзелу, қобалжу). Эмоция мінезді багыттау жоне жүзеге 
асыру амалдарын жасайтын мотивацияның кұрамында маңызды орын алады. 
Ол сыртқы эссрлсрден, ретсіз ұйымдастырылмаган түрде пайда болады.
Эмоцияның бірнсшс гүрі бар. Биологиялық эмоция 
ортүрлі тэршілік 
(ашыгу, шолдеу т.б.) мұқтаждыктарын канағаттандыру немесе өтей алмау 
эрекеттерімен байланысты болады. Жогары эмоция - эралуан рухани 
(элеумсттік, танымдық.оссмдік) әрекеттерінен туады. Кідірген эмоция - жске 
адамның кейбір ссбсптсрімен, эмоциялық көріністсрін тежсуі нәтижесіндс 
байқалады. 
Жагымсыз эмоция 
- кандай 
болса да 
бір 
қажеттілік 
қанағаттандырылмаған жагдайда үнамсыз күйзеліс түрінде кездеседі. 
Жагымды эмоция - мүқтаждық қанағаттандырылған кезде болатын сүйкімді 
әсерленушілік.
Эмоция құбылыстары аффект (долданыс), нагыз эмоция жэне ссзім 
түрінде кездеседі. Аффект 
айқын қимылдар ағза көріністерімен коса 
жүретін күшті жоне біршама қыска мсрзімді эмоциялық күйзеліс күйі. Ол 
жүріп жатқан тіріпілік немссс элсумсттік жагдайда ксздеседі.
Нагыз эмоция ұзақ уакыт жэне элсіз түрдс білінеді. Ол бастан кешкен 
нсмесс болашақты елсстету арқылы туады. Эмоцияның үиііниіі түрі - заттық 
сезімдер. Олар кейбжір белгілі немесе дэйексіз нэрселерді (мәселен, 
махаббат, отандЫ сүю, өишенділік т.б.) елестету немесе ойлау арқылы'пайда 
болады.
Заттық сезімдер гиянакты эмоциялық қатынасты көрсетеді. Эмоциялык 
когеріңкілік сэтте адамды шабыт, нұрлану, жаңалық ашу, шығармашылық 
қуанышы билей^і. Мүндай сезініс күйі - адамның рухани жэне дене күшінің 
ец жоғары көтеріңкі сатысы.
Организмнің эмоциялык күйі эмоциялык күйзеліс жэне эмоциялық 
көрініс іспетгі әссрленістердсн іүрады. Эмоциялык күйзсліс деп организмніц 
өзін жоне қоршаган әлемді бейнелейтін өзіндік сезінісін айтады. Организмнің 
денесезу жэне агза жүйелерінде байкалатын өзгерістерді эмоциялык көрініс 
деп атайды. Эмоциялык көрініс эртүрлі: симпатикалық жүйке қатты 
қозгагандыктан жүрсктің қызметі жсделдейді, қанның кысымы көтеріледі, газ 
алмасу 
өседі, 
тыныс 
кеңейеді, 
организмде 
тотығу 
жэне 
энергия 
құбылыстарының карқыны артады. Қанда, сілекейде, несепте катехоламин, 
пептидтер жэне глюкоза мөлшері көбейеді.
Бұлшықет тонусы өсіп, көз кимылы жиіленеді, терінің түктері үрпиеді, 
эмоциялык козу кезінде организмнің бүкіл косалқы мүмкіндіктері жедел 
жұмылдырылады. Сонымен қатар тіпті карқынды ісэрекеттің озінде, оның әлі 
де зор пәрменді мүмкіншіліктері сақталады. Бұлар тек төтенше жағдайларда, 
эмоциялық зорлану кезінде тұтынылады.
Эмоция кезінде адамның өзіндік күйі өзгереді. Оның парасаттык 
кабілеті, зердесі сезімтал, қоршаған орта әсерлерін жіті қабылдайды.
487

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: