Мақсатты іс-әрекеттін жаска

күн режимін сақтаумен, жүйке жүйесі мен бұлшықет аппаратына түсетін 
ауыриыкты 
жаска 
сэйкес 
нормалаумен, 
тұрмыс 
жағдайын 
дүрыс 
карастырумен, жақсы тыныгумен тыгызбайланысты болуы тиіс.
Баланың 
күнделікті 
физиологиялык 
мұқтаждыкгарының 
толық 
канагаттандырылмауы қалыпты тіршілік эрекетінің бэсеңдеуіне, колайсыз 
түрткілерге тозімділіктің кемуіне, жүкпалы ауруларга шалдығуына, организм 
жүйелері арасыңдагы өзара байланыстың бүзылуына әкеп соғады жэне 
жоғары жүйкке қызметіне геріс эсер етеді.
Сондықтан мектеп жасына дейінгі балалар мекемелерінде балалардың 
эрбір жас тобына арналган өз режимі белгілснеді. Бұл баланың барлық 
кажеттіліктерін барынша жаксы канагаттандырута, дұрыс тәрбие беруге жэне 
оның дене бітімінің қалыпты жетілуін қамтамасыз етуге мүмкіндік жасайды.
Дұрыс режим - іс-әрекет пен тыныгудың алуан түрін тәулік ішінде 
ұтымды эрі сәйкес кезектестіру, олардыц нақты, күнделікті қайталанып отыру 
реті. Режимді сақтау үлкен ми сыңарлары қыртысында, эрекеттің бір түрінен 
екінші түріне көшуді жеңілдететін берік шартты байланыстар мсн 
стереотиптердің түзілуіне себепші болады. Режимнің негізгі ніарттары - ұйқы, 
тамак ішу, сабак жэне таза ауада серуендеудіц балалар дснсаулыгын 
ныгайтуда ерекше маңызы бар.
Емшектегі балаларда жүйкке жүйесінің жоғары белсенділігі ссргекгік 
кезде тез арада тежелумен алмасады. Сөйтіп тежелу организмді шектен тыс 
кажудан сақтандырады.
Мектеп жасына дейінгі кезеңде жүйке жүйесі біртіндеп пүрақтала береді, 
сондықтан 3-4 жасар бала қатарынан бірнеше сағат бойы ширақ, сергек күйде 
бола алады.
Мектепке дейінгі сстияр шақтагы балаларда да қозу жэнс тежелу 
үрдістері аса тұрақты болмайды. Алайда 5-6 жасар баланың мектепке дейінгі 
сәбилік шақтағы балалардан айтарлықтай айырмашылығы болады. Бүл жас 
кезеңінде бүлдіршіңдер ересектерге еліктейді. Бала сурет салумсн, мүсін 
жасаумен беріле айналысады, өзіне окып бсрген эңгімслерді қайталап айтып 
береді. Алайда олар үзақ отыра ал майды, зейіні шашырайды, жұмысқа 
ынтасы бәсеңдейді. Сондыктан жұмысты, сабақты кезектестіріп отыруга 
көңіл бөлудің, орташа болса да қимыл жасаудың мэні зор.
Бастауыш класс оқушыларының ой еңбегін ұйымдастыруға қойылатын 
талаптың бүдан да күрделі. Сабактың ұзактыгы оқушылардың жас 
ерекшелігіне. сәйкес белгіленуі тиіс. Балаларга тон қозу жэне тежелу. 
үрдістерінің шоғырлануның нашар дамуына сай олар өздерінің зеиіңін 
5-7 жаста - 15 минут, 8-10 жаста - 20 минут, 11-12 жаста - 25 минут, 
13-14 жаста - 30 минут бойы сақтай алатындыгы аныкталған.
Осы уақыт откеннен кейін балаларда сылбырлық, ұйқы келушілік пайдаа 
болып зейін төмендейді. Сондыктан мұгалім ой еңбегін кажет ететін 
жүмыстар үшін сол жастағы балалардың шамасы келетіндей уақыт мөлшер.ш 
жүмсау керек Гигиеналық талаптарға сай алғашқы 12 жаста үздіксіз оку 
жұмыстары - 15-20 минут, жазу - 8-12 минут, есеп шығару - 5-7 минут, 
ал 3-4 класта сэйкес - 20-25; 15-20 жэне 8- 1 О минут болуы тиіс.
526

Мұны бастауыш класс окушыларының күн режимін жасағанда ескеріп 
отыру қажет. Күнделікті омірдіц белгілі ыргақпен үйымдастырылуы орталык 
жүйке жүйесінде іс-эрекеттің алмасуына көмектесетін эріоны жеңілдететін 
күрделі шартты рефлекстік байланыс түзеді.
Күн режимі эр баланың жасы мен жске ерекшеліктеріне сэйкес 
жасалады. Бастауыш класс оқушыларының күн режимін жасаган кезде 
тынығу мсрзіміис жәнс оларга күндіз шамадан гыс күш түспеуіне срскше 
коңіл болінеді. Сонымен қатар, баланың жеке басының үйлесімді қалыптасуы 
қажеггі шара болып саналатын ой жэне дене еңбегінің ұштасыи отыруын 
есксрген жөн. Баланы отбасы мсн мсктептеп сңбсккс қатыстыру қажст, әр күн 
рсжимінде таңертсңгілік жаттыгулар мсн дене шыныктыру, қимылды 
ойындар орын алуға тиіс. Балалар тэулігіне кемінде 3 сағат таза ауада 
суруендегені дұрыс.
Сабақ кестесінде оку пондерін кезектестіріп отыру ми қыртысының 
қызмстін баска багытта жүмылдыруды көздейді, 

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: