Оксигемоілобиннің ыдырауы (диссоциациясы)

шығарады. Бөлініп шыққан оттегі сол арадағы тінге өтеді. Оксигемоглобиннің 
түзілуі мен ыдырауы қандагы оггегінің кернеу (меншікті) күшіне байланысты. 
Оксигемоглобин ыдырауын қисық сызыкпен көрсетуге болады.
Гемоглобин сұйықтығындагы оттегінің кернеу күшін (қысымын) 
біртіндеп жоғарылата отырып, сынап бағанасы бойынша 40 мм-ге жеткізсе, 
гемоглобиннің 75%-і, ал 60 мм-ге жеткізсе, 90%-і оксигемоглобинге 
айналады. Оттегінің ксрнеу күшін одан да жогары, айталық 100 мм-ге дейін 
көтерсе, оның мөлшері небэрі 10% өседі. Оттегінің кернеу күшіне 
байланысты 
оксигемоглобиннің 
молшерін 
көрсететін 
сызықты 
оксиге.моглобиннің ыдырау сызыгы
дейді. 
Оттегінің кернеу күшінің 
жогарылап төмендеуі мен оксигемоглобиннің түзілуін немесе ыдырауын 
көрсететін сызык түзу емес латынша S эріпіне ұқсайды (45-сурет).
Қисык сызыққа қарап оттегінің кернеу күші мен оксигемоглобин 
түзілуінің арақатынасына эртүрлі факторлар әсерін байкауға, сөйтін олардың 
биологиялық мэні туралы тиісті қорытықды жасауга болады.
Белгілі бір тін капиллярларында оттегінің кернеу күші с. б. б. 70 мм-ге 
дейін төмендесе, оксигемоглобин өте тез ыдырайды да оттегінің сол тінге 
сіңу дәрежесі артады. Демек, тін капиллярларына оттегінің тінге өтуіне 
кажетті жагдай туады. Мысалы, адам оттегінің меншікті кысымы төмендеген 
жагдайга душар болса, айталық 2000 м биіктікке көтерілсе, оттегінің меншікті 
қысымы альвеолалық ауада с. б. б. 70 мм-гс дейін төмендеуі мүмкін. Мүндай 
жагдайда қанда оксигемоглобин мөлшері 93% - дан аспайды, ягни әдеттегіден 
3% қана кемиді. Мүның себебі оксигемоглобиннің ыдырауы жеделдей түседі. 
Оттегініц накты бір тінге сіңу дәрежесі де артады. Осыған орай тіннің 
оттегімен қамтамасыз етілуі айтарлыктай кемімейді.
45-сурет.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: