Адам физиологиясы

! ІМ 
С
Ғ.
20 мН
9-сурет .
Ж ер г іл ік ті ж ауап .
А , Б, В , - табал ды р ы к асты т е з г іт ір к ен дір г іш к е М П -и ы н т ө м е и д е у і; Б; В - ә с е р д іц к ү ш іи с
карай ж ер г іл ік ті д сп о л я р и за ц и я н ы ң к ү ш ею і; Г - ж ер г іл ік ті д еп о л я р и за ц и я н ы н ауы спалы
д е ң г е й і. Ү зік ті сы зы қ д е р т с із д еп о л я р и за ц и я н ы ж ер гіл ік ті ж а у а п т а н б ө л е д і. Ғо - э с с р г е
д е й ін г і М ІІ м о л ш ер і, Ғ1 - ж ер г іл ік ті ж ауап ты ң аум ал ы д е ң г е й і.
Әрекет потенциалы мен қозғыштық кезеңдерініц арақатынасы. Тін 
қозган сәгте оның қозғыштық қасиеті эрскет потенциалыныц ксзсңдсріне 
байланысты өзгереді. Бұлардың өзара тэуелсіздігін электронсврограмма мсн 
жүйке талшыгының қозғыштық қасиетінің кезеңдері сызыгынан байқауга 
болады (5-сурет, I). Жергілікті жауап "б", яғни мембрананың сәл 
деполяризациясы мезгілінде жүйкенің қозгыштығы аздап жоғарылайды. ор 
эрекст потенциалыныц "шың" кезі мен абсолюттік рефрактсрлік кезец "в" бір 
мезгілде өтеді. "Шың" потенциалы кезінде жүйке ең күшті тітіркендірпшке 
жауап бермейді. Реполяризацияның жылдам өтетін кезені "г" уакыт жагынан 
салыстырмалы рефрактерлік кезеңге сәйкес келеді. Осы ксзде тітіркендірг іш- 
тер мөлшері қозу табалдырығышан жоғары болса ғана жүйке жауап береді. 
Теріс ілеспелі потенциалы кезінде реполяризациянын баяу сатысы "д", ягни 
мембраналық потенциалдың аздап төмендеген мезгілінде козу касиеті 
жоғарылайды. Бұл супернормалдык кезең, жүйке козу табалдырыгынан томен 
күшке жауаи бере алады. Әрекет потенциалынын гиперполяризация (оң із 
потенциалы) кезсңінде «е» козу касиеті тагы да төмендеп (субнормалдык 
кезең) барып калпьша келеді. Демек, эрекет потенциалы кезеңдсрі мсн 
жүйкенщ коздырығштык сатылары бір себепті кұбылыстар. Екеуі де 
мембрананың иондарға өткізгіштігіне байланысты.
Қозуды өткізу мембрананың кызметі. Миелинді жэне миелінсіз жүйке 
галшыктарының қозуды өткізу механизмі бірдей емес. Миелинсіз талшыкта 
козу үрдісі (теріс заряд) оның тітіркендірген жерінен касындағы жерге, одан 
эрі карай үздіксіз, өте жай Жылжиды. Ал миелин қабығы бар жүйкеде теріс 
заряд (деполяризация) бір Ранвье үзілісінен екіншісіне секіріп өтеді 
(сальтаторлық өту).
Миелинсіз талшыктан қозу үрдісінің өтуін талқыласак, алдымен 
тітіркендіргші эсері орнында қозу үрдісі (ӘП) - деполяризация пайда болады 
(10-сурет). Бүл жердегі мембрананың Nat- ионына өткізгішті күшейгендіктен 
сырткы беті теріс зарядталады да, ішкі беті оц зарядка ие болады. Жүйке

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: