Адам физиологиясы


Оксигемоілобиннің ыдырауы (диссоциациясы)



Pdf көрінісі
бет188/380
Дата15.12.2023
өлшемі28,52 Mb.
#137927
түріОқулық
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   380
Байланысты:
Адам физиологиясы

Оксигемоілобиннің ыдырауы (диссоциациясы). 
Қан айналысының 
үлкен шеңбері капиллярларында оксигемоглобин ыдырап, оттегін бөліп


шығарады. Бөлініп шыққан оттегі сол арадағы тінге өтеді. Оксигемоглобиннің 
түзілуі мен ыдырауы қандагы оггегінің кернеу (меншікті) күшіне байланысты. 
Оксигемоглобин ыдырауын қисық сызыкпен көрсетуге болады.
Гемоглобин сұйықтығындагы оттегінің кернеу күшін (қысымын) 
біртіндеп жоғарылата отырып, сынап бағанасы бойынша 40 мм-ге жеткізсе, 
гемоглобиннің 75%-і, ал 60 мм-ге жеткізсе, 90%-і оксигемоглобинге 
айналады. Оттегінің ксрнеу күшін одан да жогары, айталық 100 мм-ге дейін 
көтерсе, оның мөлшері небэрі 10% өседі. Оттегінің кернеу күшіне 
байланысты 
оксигемоглобиннің 
молшерін 
көрсететін 
сызықты 
оксиге.моглобиннің ыдырау сызыгы
дейді. 
Оттегінің кернеу күшінің 
жогарылап төмендеуі мен оксигемоглобиннің түзілуін немесе ыдырауын 
көрсететін сызык түзу емес латынша S эріпіне ұқсайды (45-сурет).
Қисык сызыққа қарап оттегінің кернеу күші мен оксигемоглобин 
түзілуінің арақатынасына эртүрлі факторлар әсерін байкауға, сөйтін олардың 
биологиялық мэні туралы тиісті қорытықды жасауга болады.
Белгілі бір тін капиллярларында оттегінің кернеу күші с. б. б. 70 мм-ге 
дейін төмендесе, оксигемоглобин өте тез ыдырайды да оттегінің сол тінге 
сіңу дәрежесі артады. Демек, тін капиллярларына оттегінің тінге өтуіне 
кажетті жагдай туады. Мысалы, адам оттегінің меншікті кысымы төмендеген 
жагдайга душар болса, айталық 2000 м биіктікке көтерілсе, оттегінің меншікті 
қысымы альвеолалық ауада с. б. б. 70 мм-гс дейін төмендеуі мүмкін. Мүндай 
жагдайда қанда оксигемоглобин мөлшері 93% - дан аспайды, ягни әдеттегіден 
3% қана кемиді. Мүның себебі оксигемоглобиннің ыдырауы жеделдей түседі. 
Оттегініц накты бір тінге сіңу дәрежесі де артады. Осыған орай тіннің 
оттегімен қамтамасыз етілуі айтарлыктай кемімейді.
45-сурет.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   184   185   186   187   188   189   190   191   ...   380




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет