-тарау.  ФИЗИОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫ

Физиология  (грекше  physis  -   табигат,  logos  -   ілім)  тірі  организм  мен 

оның  жеке  жүйелері,  агзалары,  тіндері  жэне  жасушаларының  әрекеттерін, 

тірліктерін  зерттейтін  биологиялық  гылым.  Физиология  организм  жүйелері 

мен  ағзаларының бір -  біріне  әсерін,  өзара байланысын  жэне  сыртқы ортамен 

қарым -  қатынасын тексереді.  Сонымен  қатар  ол  эрекеттерді  жас  кезендеріне 

байланысты онтогенез және эволюциялық даму барысында бақылайды.

Физиологиялық  жедел  дамыи  келе  жатқан  ғылым.  Ол  дербес  ғылым 

ретінде,  анотомия  мен  гистологиядан  бөлінгеннен  бастап,  организмнің 

тіршілік  әрекеті  туралы  физика,  химия  ғылымдарының  әдістерін  қолданып, 

көптеген 

нақтылы  деректер  жинады.  Қазіргі  кезде  физиологиядан  жеке 

ғылым  ретінде  биохимия,  биофизика,  нейрофизиология,  эндокринология, 

радиобиология  бөлініп  шықты.  Физиология  -   тірліктану  ғылымы.  Ол 

тіршіліктік 

үрдістерді,  олардың  реттелу  тетіктерін  жэне  іс-әрекеттерді 

қалыпты жағдайда анықтайды.

Тірлік  (функция)  -   жүйелер  мен  ағзалардың  жэне  жасушалардың 

арнамалы іс-әрекеті.

құбылыстары мен күйлерінің дәйекті түрде алмасуы.

жиынтығы 

(Чынысалу, асқорыту, қанайналымы,  қорғаныс, реттеліс; сөйлеу, өрбу т.  б.).

Физиологиялық қалып (норма) -  бүл тірі  жүйенің оңтайлы тірлігшің шегі. 

Ол  белгілі  тетіктері  арқылы  үйлесімді  жэне  нәтижелі  деңгейде  сақталады 

немесе дагдайға сэйкес жеткілікті  молшерде өзгереді.

Тетік -  тірлікті немесе үрдістерді реттеу тэсілі.

Реттеліс  -   ағзалар  мен  жүйелердің  іс-эрекетін  қамтамасыз  ету  үшін 

оның  ауытқуларын  шектеу  немесе  қалпына  келтіру.  Оның  жергілікті, 

гуморалды 

(humor  -  

сүйықтық) 

жэне 

гетіктері 

болады. 

Физиологияның зерттейтін нысаны дені  сау тірі  организм.