Физиологиялық эсерленістер

Тынысалу 

жоне 

қан 

Спорггық 

жаттыгупардың 

дені 

Аэробты  мүмкіндік оттегін  максималды  тұтыну  (ОМТ)  жылдамдыгымен 

айкындалады.

Шыдамдылықты  машықтандыру  ксзінде  айналымдагы  қан  көлемі  (АҚК) 

кобейеді.  Шынықгіаған  адамдарда  ол  5,5  л  (76,3  мл/кг  дене  салмағының),  ал 

спортшыларды  6,4  л  (95,4  мл/кг  дене  салмағының)  болады.  Машықтану 

әссрінен  жогары  аэробты  жүктемеден  кейін  қанда  бұлшыкеттер  зат  алмасу 

өнімдері  сүт  қышқылдары  жинақталады.  Қанайналымы  жүйесінде  көрнекті 

өзгерістер байқалады:

а) жүрек өнімділігі  артады;

э) екпінді  көлем  көбейеді;

б)  жүректің  согуы  қальшты  жағдайда  жэне  тұракты  жүмыс  кезінде  де 

баяулайды  (брадикардия);

в) жүрек жүмысы  күшейеді;

г)  дененің  белсендірілген  мүшелеріне  жэне  тіндеріне  қан  көбірек

болінсді;

д) 

жаттыктырылган 

ағзаларда 

жэне 

тіндерде 

Сөйтіп  машыктану  нэтижесінде  шыдамдылықтың  екі  негізгі  белгісі 

қалыптасады:

1) ең жогары аэробты мүмкіндік;

2) іс-әрекеттің үнемділігі.

Шыдамдылықты 

жаттықтырудың 

жағымды 

эртүрлі 

Сонымен  бірге  аэробты  жұмыс  орындау  үрдісінде  орталық  жүйке 

жүйесінің жэне эндокриндік реттелістің кызметі жогары сатыға көтсріледі.

Жүректің  жұмысы  күшсюі  қарқынды  іс-әрекеті  арқылы  атқарылады. 

Жүректің  соғуы  минугына  60-80  реттен  120-220  рет  жиіленеді,  екпінді  колем 

60-80-нен  100-150  мл-ге  дейін  көбейеді,  қанның  минуттық көлемі  -  4-5  л-ден 

25-30 л, тіпті  40 л-ге дейін өседі.

Бүларды  қан  кысымы  көтерілуі,  МҚК  ұлгаюы,  кан  агыны  жылдамдауы 

жэне 

жүрекке 

веноздык 

көлем 

көбейгендіктен 

(В.С.  Фарфель, Т.П.  Конради).