Адамзат дамуыныњ єр кезењі ѓылым мен мєдениеттіњ, єдебиеттіњ ќалыптасуы,µркендеуі, зерттелуі туралы µзіндік пікірлерімен ерекшеленіп, жања баѓыттар, жања танымдыќ аппарат пен жања терминология тудырып отыратыны белгілі

«Қуаныш ауыр мінезді жеңілдетеді, қайғы

жүктеу/скачать 2,63 Mb.

Pdf көрінісі

бет	21/136
Дата	10.12.2023
өлшемі	2,63 Mb.
	#135603

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 136

Байланысты:
Adilova korkem matin

:
«Қуаныш ауыр мінезді жеңілдетеді, қайғы
жеңіл мінезді ауырлатады»

(Ғ.Мұстафин). Бұл сентенциядағы жай сӛйлемдер
ал
ұштастырушы жалғаулығы арқылы байланысқан. Мысалдың жалпылаушы –
философиялық сипатын мазмұн мен форма бірлігі байқатады: лексикалық
антонимдер
(қуаныш-қайғы,
ауыр-жеңіл,
жеңілдетеді-ауырлатады)
синтаксистік параллель түрінде әр жолда тұспа-тұс қолданылып,
«мінезді»
сӛзінің қайталануымен ерекше бір экспрессивті құрылым түзіп тұр. Ал
«Адам
жасағаннан қартаймай, жасығаннан қартайса керек»
(Ә.Тәжібаев)
сентенциясындағы есімшенің болымды, болымсыз етістікпен тіркесі контекстік
қайшылыққа қызмет етсе, ішкі ұйқас
(жасағаннан-жасығаннан)
, дыбыстық,
лексикалық қайталаулар бұл тұжырымның кӛңілге қонымды қабылдануына да,
есте ұзақ сақталуына да айтарлықтай қызмет етпек.
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У

36
«Біреуге өне бойы бағыну оңай емес, өзінді-өзін ұдайы бағындырып алу
одан да қиын»

(Б.Момышұлы) сентенциясындағы қайшылық синонимдік
қайталаулар арқылы (
өне бойы-ұдайы, оңай емес-қиын),
контекстік
антонимдермен
(біреу - өзін)
беріліп, да демеулік шылауымен күшейтіліп тұр.
Сентенция кӛбінесе қайшылыққа құрылса да, сӛйлемнің екі бӛлімнен
тұруы міндетті емес, яғни контраст жай сӛйлеммен де беріледі, мәселен,
«Жебе
тілден жібек тіл көп өтімді»
(Қадыр Мырза Әли).
«Бақаның бағынан сұңқардың соры артық»
(Б.Момышұлы). Бұл да жай
сӛйлем. Мұндағы әсерлілік
бастапқы буын
(ба – ба),

жүктеу/скачать 2,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 17 18 19 20 21 22 23 24 ... 136