Shall модальдықетістігібұйрықберумағынасындаміндеттіліктібілдіреді. Мысалы: You shall do this work at once – Сізбұлжұмыстыміндеттітүрдедереуістеуіңізкерек. should модальдықетістігіақыл, сөгіс, өкінішреңіменміндеттіліктібілдіреді. You should enter the institute. – Сіздіңинститутқатүсуіңізкерек. Shall модальдіетістігітек I және we есімдіктеріменұсынысжасауүшінқолданылады. Мысалы: Shall I open the window? Терезеніашайынба? Сонымен, қорытындылайкелемодальдіетістіктердіңбасқаетістіктерденқандайерекшеліктерібарекенінетоқталыпөтсек:Модальдіетістіктержіктелмейді, есімше, герундийжәнеинфинитив (тұйықетістік) түріндекездестіреалмаймыз. Модальдіетістіктердіңжіктелмейтіндігін, жекешежәнекөпшетүріндеешжалғаусыз, “to” қосымшасыныңкөмегінсізжазылады. Билет-14 Firstaid . 1. Firstaid [fə :stcid]алғашқы көмек 2. knowledge ['nəlid3] п білім 3. essential [1 ' senfial] ажырамас 4emergency [1'mə:dzənsi] n төтенше жағдай 5. tolose [lu:z] v жоғалту 6. calm [ka:m] a тыныш 7. Injured [ındzed] a жараланған 8. tohurt [ha:t] v жаралау 9. bruise [bru:z] п көгеру 10. fracture ['fræktjə] п көгеру 11. limb (li:m] п сыну Алғашқы медициналық көмек туралы кейбір білім бәріне қажет және медициналық колледжде оқытудың ажырамас бөлігі болуы керек. Төтенше жағдайда ең бастысы-басын жоғалтпау. Алғашқы көмек көрсеткен кезде сіз өте сабырлы болуыңыз керек. Егер жәбірленуші құлаған кезде жарақат алса, оны жатуға мәжбүр етіңіз және кесу немесе көгеру бар-жоғын біліңіз. Егер қолдың немесе аяқтың қозғалысы ауырса, сынық болуы мүмкін, сондықтан аяқ-қолыңызды ол тұрған жерде қалдырыңыз. 2)ThePresentIndefiniteTense әдетеггі, дағдылы, күнделікті қайталанатын іс- әрекетті және жалпыға белгілі фактіні сипаттаған кезде қолданады.Формуласы: Subject + V/V –s,-es+ Object. ThePresentIndefiniteTense жасалу жолы тұйық етістік арқылы – to демеулігінсіз жасалынады.Toplay – Iplayfootball.Егер бастауыш III жақ жекеше формада болса (she, he ,it немесе жекеше түрдегі зат есім) етістіктің жіктік тұлғасына –s,-es жалғаулары жалғанады. Ол көптік мәнді зат есімдірге –s,-es жалғауын ережесіне сәйкес жалғанады.Сұраулы формасы do немесе III жақ жекеше формасының does көмекші етістігі арқылы жасалады. Көмекші етістік бастауыштың алдына келеді. Сұраулы сөйлем does көмекші етістігі арқылы жасалынғанда –s,-es жалғауларын жоғалтады.Болымсыз формасы do немесе III жақ жекеше формасының does көмекші етістігі арқылы жасалып, одан кейін not шылауы пайдаланады. Does көмекші етістігі арқылы жасалағанда –s,-es жалғауларын жоғалтады. Болымсыз сөйлем does көмекші етістігі арқылы жасалағанда –s,-es жалғауларын жоғалтады.Мезгіл үстеулері: always, often, seldom, usually, never, sometimes, everyday, everymorning т.с.с. Билет-15 Bleeding. The past indefinite tencе Қанкетуқанныңауыржоғалуынаәкелуімүмкін. Қанкетудітоқтатудыңеңжақсыжолы -тазашүберекпентікелейқысымжасау. Қолданнемесеаяқтанқанкетсе, аяқ-қолдыкөтерілгенкүйдеұстауғаболады. Егермұрыннанқанкетсе, мұрынғасуықкомпрессқойыңыз. Олқандытоқтатады. Мұрынғақойылғанмұздақандытоқтатады. Ауыр жағдайда дәрігерлер қан құйылады. The past indefinite/Simple tense. Өткен шақта болған іс-әрекеттерді етістіктің өткен шақтағы түрімен сипаттаймыз. Өткен шақ етістіктерінің қарапайым түрі — Past Simple Tense.Past Simple Tense өткен шақта болған әрекетті нақты сипаттайды. Ол сипаттап тұрған уақыт осы шақтан бұрын болған, яғни, қазіргі уақытпен еш байланысы болмайды.Мысалы:We played — Біз ойнадық. She washed her car — Ол (қыз) машинасын жуды.I studied in Almaty — Мен Алматыда оқыдым.Әдетте, өткен шақта тұрған етістіктердің соңы -ed жалғауымен аяқталады. Бірақ бұл ережеге бағынбайтын етістіктер де жетерлік. Оларды жаттап алуларыңыз керек. Жоғарыдағы ережеге бағынбайтын етістіктердің тобын бұрыс етістіктер (Irregular Verbs) деп атайды.Бұрыс етістіктердің кейбірі төмендегі тізімде. Билет-16 Fracture. The future indefinite tence. Сүйектің сынуы немесе сынуы кез келген жарақаттан туындауы мүмкін. Бұл жерде ауырсыну,ісіну және нәзіктік және деформация болуы мүмкін. Зақымдалған бөліктің қозғалуына жол бермеу керек. Әдетте, сынықтың бар-жоғын растау үшін рентгенография қажет. Зақымдалған бөлікті шинаның көмегімен иммобилизациялауға болады. Шплинтті кез келген қатты материалдан дайын немесе импровизациялауға болады (таяқша сызғыш журналы және т.б.).Шплинт шанақтанған мүшеден кеңірек және сынық маңындағы буындардың қозғалуын болдырмайтындай ұзын болуы керек. Егер адамда күрделі сынық болса, сіз зарарсыздандырылған дәке алып, оны жараның үстіне қойып, науқасты дереу ауруханаға апаруыңыз керек. Сынған сүйек теріні тесіп кеткен күрделі сыну неғұрлым ауыр. The future indefinite tence The Future Indefinite Tense келешекте болатын іс әрекетті білдіру үшін қолданылады. Әдетте қолданылатын үстеулер мен пысықтауыш сөздер:Tomorrow – Ертең Next week (month,year) – Келесі аптада (айда,жылы) Soon – жақында Жасалуы: The Future Indefinite Tense WILL көмекші етістігі арқылы жасалады. Болымды түрі. I/you/he/she/it/we/you/they will sing Болымсыз түрі: I/you/he/she/it/we/you/they will not sing Сұраулы түрі: Will I/you/he/she/it/we/you/they sing I will be back – Мен қайта ораламын.