Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым



Pdf көрінісі
бет53/135
Дата19.05.2022
өлшемі2,96 Mb.
#35042
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   135
Байланысты:
f5a5887ef1cfc9e00ff39b04277e75a2 original.3102839

Деректер жинау 
1. Тұқым себілгеннен кейін бір аптадан кейін (2 апта) өскіндердің пайда 
болуына учаскелерді тексеріңіз. Егер көшеттердің көп бөлігі пайда болса, 
әрбір учаскеде қанша пайда болмағанын жазып алыңыз (бұл гексагональды 
өрнекте бос орындар болады). Егер көшеттердің көпшілігі пайда болмаса, 
бақылауды жалғастыру үшін екінші аптаға дейін күтіңіз және өсімнің пайда 
болуын белгілеңіз. 
2. Екінші, үшінші, төртінші және бесінші аптада (3, 4, 5 және 6-апталар) 
себілгеннен кейін әрбір учаске үшін өсу жылдамдығын есептейді, кездейсоқ 
таңдалған өсімдіктердің жапырақтарын есептеп шығарады. (Соңғы аптада 
жапырақтары саналған әрбір өсімдік, сондай-ақ 3-қадамда сипатталғандай 
басқа өлшем жиынтығы үшін жинайтынына назар аударыңыз.) Келесі іс-
әрекеттер 
Блоктар 
I II III IV 
9.3-сурет 
Учаскелерді рандомизацияланған бөлу мысалы. 


М

М

М




М
L = төмен тығыздығы 
M = орташа тығыздығы 
H = жоғары тығыздығы 


127 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9.4-сурет 
Егудің алты бұрышты үлгісі.
бір учаске үшін таңдау және есептеу процедурасын сипаттаңыз. Әрбір 
учаске үшін жеке ерекшелік пайдаланылады, сондықтан оны толтырар 
алдында осы зерттеудің соңында екі фотокөшірме жасаңыз.
a. 1-ден 99-ға дейінгі ауқымда 10 кездейсоқ көрсеткіштердің тізімін 
жасаңыз (оны қалай істеу керектігін сипаттауды қараңыз).
b. Бір зерттеушіні «есеп жүргізуші» және біреуін «бақылаушы» ретінде 
белгілеңіз. 
c. Учаскенің шетіндегі барлық өсімідіктерден және басқа алты 
өсімдіктерден төмен қоршап тұрған кез-келген өсімдіктен аулақ болу арқылы 
қарапайым түрде қатарларда жоғары және төмен жылжи отыра шеттен бір 
қатардан бастап, есеп жүргізуші өсімдікті дауыстап санай бастайды (Есеп 
жүргізуші тығыздығы жоғары учаскелердегі әрбір үшінші өсімдікті және 
тығыздығы орташа учаскелердегі әрбір басқа өсімдікті есептеуге тиіс.).
d. Санағыш көрсеткіштерді атағанда, бақылаушы әрбір санды тізімдегі 10 
кездейсоқ көрсеткіштермен салыстырады. Өсімдік нөмірі кездейсоқ санға 
сәйкес келгенде, бақылаушы: «бұл өсімдікті жаса!” деп айтады 
e. Санағыш әрбір сәйкестендірілген өсімдікте тоқтайды және ұзындығы 5 
мм немесе одан көп өсімдіктегі шынайы жапырақтардың санын есептейді 
(қысқа метрикалық сызғыш бұл анықтамаға көмектеседі). Санағыш 
жапырақтар санын айтады, ал бақылаушы нөмірді жеке өзара әрекеттесудің 


128 
деректер кестесінің көшірмесіне жазады (9.5-сурет). Өсімдіктер жапырақтары 
есептелгеннен кейін, жапырақтар санауышы ол тоқтаған жерде саналады. 
Үдеріс 10 өсімдіктің жапырақтары есептелгенге дейін жалғасады. 
3. Егуден 
кейінгі бесінші аптада (6-апта) кездейсоқ таңдалған 
өсімдіктерді әр учаскеден жинайды және олардың тамырларының өлшемін 
және жаңа биомассаны өлшейді. Жапырақтарды есептеу үшін осы аптада (2-
әрекетті қараңыз) кездейсоқ таңдалған өсімдіктер, осы өлшеулер жүргізілетін 
өсімдіктер болып табылады. Келесі қадамдар бір учаске үшін процедураны 
сипаттайды:
a. 
Жапырақтарды есептеу үшін таңдалған әрбір өсімдікті жоғары 
қаратып, 2-әрекетте сипатталғандай жапырақтарды санаңыз және барлық 
өсімдіктерді қапқа немесе себетке қойыңыз. 
b. 
10 жиналған өсімдіктердің тамырынан топырақты шайып, артық суды 
сілкіңіз және өсімдіктерді құрғатыңыз. 
c. 
Өсімдіктер негізінен құрғақ болғанда, әрбір массаны табыңыз және 
оны деректер кестесінде жазыңыз. 
d. 
Шалғам түбірінің үлкейген бөлігінің (жеуге болатын) ұзындығын 
өлшеп, учаскеге арналған деректер кестесінде ұзындығын жазыңыз. 
e. 
Шалғам түбірінің ең кең бөлігінің енін өлшеңіз және оны учаскенің 
деректер кестесіне жазыңыз. 


129 
Егілген күні: 2015 жылғы 13 наурыз 
Учаскенің себу тығыздығы: Орташа (5 см 
қашықтық) блок: I 
Түрішілік өзара іс-қимыл кестесі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   135




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет