Ахмет Байтұрсынұлы араб графикасына негізделген қазақ жазуының реформаторы
жүктеу/скачать 101,24 Kb.
|
Ахмет Байтұрсынұлы араб графикасына негізделген қазақ жазуының реформаторы
- Бұл бет үшін навигация:
- Жіктеуі бойынша24 дыбыс,1 дәйекше белгісі болды.
Ахмет Байтұрсынұлы араб графикасына негізделген қазақ жазуының реформаторыДощанова АқханымҚТӘ 27 тобыАхмет Байтұрсынұлының ұлтына сіңірген ұланғайыр еңбегі әр саладан көрінеді
Н.И.Ильминский бастаған миссионерлер араб жазуының кемшіліктерін сынады Қазақ жазуын бірден орыс графикасына көшіру идеясын уағыздай бастады. Н.И.Ильминскийдің пікірінше , алфавитті қай халық болса да, дінмен байланысты қабылдаған А.Байтұрсынов «қазақтың діні, тілі, жазуы сұмдық пікір, суық қолдан тыныш боларға керек. Қазақты дінінен айыруға болмаса, жазуынан да айыру болмайтын жұмыс… Дінмен байланысқан жазу дін жоғалмай, жоғалмайды»,- деп жазды 1910 жылдардан бастап араб жазуы таза сол күйінде қазақ тілі үшін қолайлы еместігін байқап, оны қазақ тілінің дыбыстық жүйесіне икемдеп, қайта түзуді қолға алды 1912 жылы төте жазуын көпшілікке ұсынады. 1924 жылы өткен «Қазақ білімпаздарының тұңғыш сиезінде» ашық түрде араб графикасында қалуды қолдады А. Байтұрсынұлы араб жазуын өзгерткенде мына мәселелерді басты назарда ұстады 1. қазақ тілінің дыбыстық жүйесіне сәйкестендіру 2.қазақ тіліне сәйкес келмейтін артық әріптерді қолданыстан шығару 3. араб жазу заңдылығына тән харакат, ташдид, сукун, тануин сияқты диакритикалық белгілерді қолданбау 4. қазақ тілінің үндестік заңына сәйкестендіріп дәйекше арқылы беру Жіктеуі бойынша24 дыбыс,1 дәйекше белгісі болды.5 дауысты 17 дауыссыз 2 жартылай дауысты жүктеу/скачать 101,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|