«Ахмет Байтұрсыновқа 150 жыл»
Ахмет Байтұрсынов-ХХ ғасырдың басындағы зиялы қауым өкілдерінің бірі. Ол өзінің барлық білімін, күш-жігерін және өмірін Қазақстанның тәуелсіздігі үшін, туған халқының рухани жаңаруы үшін күреске арнады. Қазақ зиялыларының басқа да көрнекті өкілдерімен қатар ХХ ғасырдың 30-шы жылдарындағы жаппай қуғын-сүргіннің құрбаны болды. Ол мемлекет және қоғам қайраткері, ағартушы, педагог, ақын, публицист, ұлттық жазудың реформаторы, қазақ лингвистикасы мен әдебиеттанудың негізін қалаушы, "Алаш"партиясын құрушылардың бірі ретінде танымал.
А. Байтұрсыновтың мұрасы таусылмас. Көрнекті реформатордың есімімен байланысты әдебиеттер қатарына оның әдеби мұрасы, өмірі мен қызметін зерттеу, ғылыми еңбектерін шығармашылық зерттеу кіреді. Тәуелсіз Қазақстанның ғалымдары жан-жақты зерттесе, жас буын Ахмет Байтұрсыновты ризашылықпен зерделеуде. Ол-XX ғасырдың феномені, сондықтан барлық қазақстандықтардың шынайы қызығушылығын тудырады.
Ал Байтұрсыновтың қоғамдық-саяси қызметке ресми араласуы 1905 жылдан басталды. Қазақстан Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің А.Байтұрсыновтың шығармашылық мұрасы туралы тұжырымында келтірілген мәлімдемеде ол 1905 жылғы революциялық оқиғалар кезеңінде Қарқаралыдағы шеруге қатысушылар қатарында болды. Қайраткердің тікелей саяси ұстанымы оның 1905 жылы Қарқаралы оқиғаларынан басталғанын және оған белсенді қатысқанын айғақтайды. Халықтың ереуіл қозғалысының, шаруалардың аграрлық және ұлттық күресінің жаңа көтерілісі басталды. Көтерілістің басталуына орай Ресей патша үкіметінің Қазақстан мен Орта Азияның жергілікті халықтарын 1916 жылғы 25 маусымда майдандағы қара жұмысқа шақыру туралы Жарлығы шықты. А.Байтұрсынов газеттегі мақалаларында осы істің тек оң және теріс жақтарын талқылады.
Алайда қазақ жұртшылығының назарын саяси проблемалардың сыни аспектілеріне аудару үшін А.Байтұрсынов газет беттерінде пікірталас ұйымдастырды. 1916 жылдың 19 шілдесінде Орынбор генерал-губернаторының атына Орал губернаторынан жеделхат келіп түсті. Хатта Орал облысының молдалары халық арасында жиналыстар ашатыны, қазақтарды соғыс жылдарында адамдарды жұмысқа жібермеуге және жұмысқа қабылдайтындардың тізімін жасамауға шақыратыны айтылған. Орал облысының басқа уездерінде өткен кеңеске қатысушыларға арналған жеделхаттардың ішінде А.Байтұрсынов және М. Әуезов Қазақ газетінің қызметкерлері болды.
Қазақстанның көрнекті мемлекет қайраткерінің туғанына 150 жыл толуына орай кітапхананың оқу залында "Ахмет Байтұрсынов-қазақ халқының мақтанышы" ="Ахмет Байтұрсынов - қазақ халқының мақтанышы"атты кітап көрмесі ұйымдастырылды. А. Байтұрсыновтың өмірлік ұстанымы қазақ халқының қозғалысы мен сана-сезіміне серпін берді деп санаймын.
Достарыңызбен бөлісу: |