Альтернативті немесе баламалы сұрақ

Альтернативті сұрақта білуге қажет пікір екі түрлі сұрақ сөздер арқылы сұраулық мағынада айтылып, біреуіне жауап алынады.

Альтернативті сұрақта сөйлемдер баяндауыш мүшенің ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пешылауларды үстеу арқылы жасалады.

-Осы сөзге тоқтайсың ба, тоқтамайсың ба?

Келтірілген сөйлемдерде ізделетін іс-қимыл, предикативтік заттық, сапа жалпы, белгісіз күйде аталмай, белгілі альтернативтердің төңірегінен (тоқтайсың ба – тоқтамайсың ба, күздік пе – жаздық па) ізделеді. Альтернативтер сөйлемде дара-дара аталып толық көрінумен бірге (тоқтайсың ба, тоқтамайсың ба), үнемді түрде құралады.

Үнемді құраудың бір жолы – альтернатив етістіктің болымды түрі арқылы атап, болымсыз етістіктің орнына жоқ па сөзі қатысады:

Тоқтайсың ба, тоқтамайсың ба - Тоқтайсың ба, жоқ па?

Жоқ па – эллипсис мүше, ол сөзді айтуға ықшамды етеді.

Сөзде іздеулі екі альтернатив мүше бірдей атала бермейді, көбіне бір альтернатив мүше ғана аталады және мұндайда көбіне болымды етістік жұмсалады. Сен келдің бе? Ағаш өнді ме?