Алеуметтану тероиясы indb
жүктеу/скачать 16,19 Mb. Pdf көрінісі
|
| ПИТЕР М. БЛАУ
БИОГРАФИЯЛЫҚ ШОЛУ Photograph courtesy of the American Sociological Association қол жетімді болса, олардың құны арта түседі. Осылайша сыйақының құны мен жетістікке жету ықтималдығы арасында өзара әрекеттесу бар. Ең қымбат сый- лықтар – бұл өте құнды және қолжетімділер. Ең пайдасыз сыйақы – бұл бағалы емес және қол жеткізу екіталай сыйақылар. Хоманс рационалдық туралы ұсынысты табыспен, ынталандырумен және құндылықтармен байланыстырады. Рационалдық ұсыныс бізге адамдардың іс-әрекет жасауы олардың табысқа жету ықтималдығын қабылдауына бай- ланысты болатынын айтады. Бірақ бұл қабылдауды не анықтайды? Хоманс 446 II бөлім • Қазіргі заманғы әлеуметтану теориясы: негізгі мектептер табысқа жету мүмкіндігінің жоғары немесе төмен болатынын бұрынғы та- быстары мен бүгінгі жағдайдың бұрынғы сәтті жағдайларға ұқсас болуымен байланысты деп тұжырымдайды. Рационалдық ұсыныс актордың бір сый- ақыны басқа біреуінен неге артық бағалайтынын да айтпайды, бұл үшін бізге құндылық ұсынысы қажет. Осылайша Хоманс өзінің рационалдық принци- пін мінез-құлық туралы кеңестерімен байланыстырады. Ақыр соңында, Хоманс теориясында акторды рационалды табыс іздеуші ре- тінде қарастыруға болады. Алайда Хоманс теориясы психикалық жай-күй мен (Abrahamsson, 1970; Mitchell, 1978) кең ауқымды құрылымдарды зерделеу де әлсіз болды (Ekeh, 1974). Мысалы, Хоманс санаға қатысты «толыққанды дамы- ған психология» қажет екенін мойындады (1974:45). Осындай әлсіздіктерге қарамастан, Хоманс жеке мінез-құлық деңгейінде батыл жұмыс істеген бихевиорист болып қалды. Ол: «Қарапайым әлеуметтік мінез-құлықты жеткілікті түрде түсінетін болсақ, кең ауқымды құрылымдарды да түсінуге болады», – деп мәлімдеді. Ол айырбас процестері жеке және қо- ғамдық деңгейлерде «бірдей» деп тұжырымдайды. Дегенмен әлеуметтік дең- гейде «іргелі процестерді біріктіретін жолдар күрделі» екенін жоққа шығар- майды (Homans, 1974:358). жүктеу/скачать 16,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|