Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы Химия
Дескриптор Білім алушы
жүктеу/скачать 2,51 Mb. Pdf көрінісі
|
Дескриптор
Білім алушы - химиялық элементті таңбасын анықтайды; - протон санын анықтайды; - нейтрон санын анықтайды; - электрон санын анықтайды. ЖОБА 55
3- тапсырма Егер табиғатта калийдің төмендегідей изотоптары кездесетін болса оның салыстырмалы атомдық массасы қанша болатынын есептеңіз:
Элемент Изотоптары Атомдардың % мөлшері
К 39 К 93,26 40 К 0,01 41 К 6,73
табиғатта бар изотоптар қоспасындағы атомдардың орташа салыстырмалы атомдық массасын есептейді. ЖОБА 56
Бөлім/Тақырып: 7.3С Салыстырмалы атомдық масса. Қарапайым формулалар
7.1.2.9 Табиғи изотоптары бар химиялық элементтердің атомдық массалары бөлшек сан болатындығын түсіну
Химиялық элементтердің атомдық массаларын олардың изотоптары массасының санын арифметикалық орта ретінде есептейді
деңгейі Білу және түсіну Тапсырмалар
Сутегі, оттегі, хлор, көміртегі изотоптары туралы мәліметті кестеге толтырыңыз:
Атомдық масса (дөңгелектенген) Изотоптары Табиғатта таралуы (% есебімен)
Білім алушы - элемент таңбасын жазады; - атомдық массасын көрсетеді; - изотоптар туралы мәліметті кестеге толтырады; - табиғатта таралуын пайызбен көрсетеді. 2-тапсырма Элементтердің салыстырмалы атомдық массасын олардың табиғи изотоптары құрамымен есептеңіз. Изотоптардың мольдік үлесі 24 Mg,
25 Mg және 26 Mg болады, демек олардың таралуы 79,7; 9,8 және 10,5%. Магнийдің орташа салыстырмалы атомдық массасын есептеңіз.
Білім алушы - элементтердің салыстырмалы атомдық массаларын олардың табиғи изотоптары құрамымен есептейді.
Изотоптар 82 207
X и 82 212 X және изобаралардағы 81 210 Y және 84 210 Z протондар, нейтрондар, электрондар санын анықтап, кестеге толтырыңыз. Осы элементтерді атаңыз. Элемент символы Электрондар саны Ядродағы протондар саны Ядродағы нейтрондар саны
ЖОБА 57
7.3С Салыстырмалы атомдық масса. Қарапайым формулалар Оқу мақсаты 7.1.2.10 Салыстырмалы атомдық массаның анықтамасын білу
Білім алушы
Химиялық элементтердің салыстырмалы атомдық массасы жайлы анықтаманы тұжырымдайды
Білу және түсіну Тапсырма (a) Берілген сөздерді қолдана отырып анықтаманы толықтырыңыз,
Салыстырмалы атомдық масса (Аг) дегеніміз..........., .................. көрсетілген атомы массасының атомдық химикалық элемент салыстырмалы бірлікпен (а.м.б.) орташа мәні
Ол осы элемент атом массасының көміртек атом массасының 1/12 бөлігінен неше есе артық екенін көрсетеді. (1,67 • 10 -27
кг). (b) Берілген мән Аr (Na) = 23 а. м. б. нені білдіретінін түсіндіріңіз?
химиялық элементтердің атомдық массасы жайлы анықманы тұжырымдайды;
натрий атомының абсолютті массасының мәнін түсіндіре алады.
Дескриптор Білім алушы - элемент символын көрсетеді; - электрон санын көрсетеді; - ядродағы протондар санын көрсетеді; - ядродағы нейтрон санын көрсетеді. ЖОБА 58
7.1.2.15 Элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу
Білім алушы
Элементтердің атауларын және олардың атомдық қатынастарын, валенттілікті қолдана отырып бинарлы химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс жаза алады
Қолдану
Тапсырма
Мысалды қолдана отырып кестені толтырыңыз: № Химиялық элементтер Атомдық қатынасы Химиялық формуласы 1 Кальций + Көміртек 1,56 : 3,12 CaC 2 (мысал) 2 Калий + Хлор 1,34 : 1,34
3 Марганец + Оттек 1,15 : 2,3
Химиялық элементтер Валенттілік Химиялық формуласы 4 Натрий + Хлор I және I NaCl (мысал) 5 Темір + Оттек III және II
6 Көміртек + Сутек IV және I
Дескриптор Білім алушы - бинарлы химиялық қосылыстың формуласын құрайды. ЖОБА 59
Бөлім/Тақырып: 7.3С Салыстырмалы атомдық масса. Қарапайым формулалар
7.1.2.16 Химиялық қосылыстың формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық/ формулалық массасын есептеу
Заттың формуласы бойынша салыстырмалы «молекулалық» массасын есептейді
Қолдану
Тапсырмалар
Заттың формуласы арқылы салыстырмалы молекулалық массасын есептеңіз:
№ р/н Заттың атауы Молекула моделі Химиялық формуласы Салыстырмалы молекулалық массасы
1 сутек
H 2
2 оттек
O 2
3 су
H 2 O
4 кальций гидроксиді (сөндірілген әк)
Са(ОН) 2
5 күкірт қышқылы
H
SO 4
6 глюкоза C 6 H 12 O 6
Білім алушы
суреттерге қарап заттардың салыстырмалы молекулалық массаларын есептейді.
ЖОБА 60
4-тоқсан Бөлім/Тақырып: 7.4A Адам ағзасындағы химиялық элементтер және қосылыстар Оқу мақсаты 7.5.1.1 Тағам өнімдерін химиялық заттардың жиынтығы деп түсіну
Білім алушы
Тағамдық өнімдер химиялық заттардың жиынтығы екеніне қорытынды жасайды
Білу және түсіну Тапсырмалар
Суреттегі тағамдық өнімдер және олардың химиялық құрамы туралы әңгіме құрастырыңыз.
Көмірсулар Ақуыз
Дәрумендер Майлар
Білім алушы - суреттерге қарап, тағамдық өнімдер және олардың химиялық құрамы туралы әңгіме құрастырады.
ЖОБА 61
2-тапсырма Адам ағзасына қажет тағамдық өнімдерді химиялық заттардың жиынтығына байланысты жіктеңіз: грек жаңғағы, шемішке майы, сиыр еті, жұмыртқа, картоп, айран, нан, күріш, қияр, апельсин, зәйтүн майы, алма, сары май, печенье.
Дескриптор Білім алушы - адам ағзасына қажет тағамдық өнімдерді химиялық заттардың жиынтығына байланысты жіктейді және кестені толтырады;
- кестеге ақуызды жіктейді; - кестеге көмірсуды жіктейді; - кестеге майды жіктейді; - кестеге дәруменді жіктейді. ЖОБА 62
Бөлім/Тақырып: 7.4A Адам ағзасындағы химиялық элементтер және қосылыстар Оқу мақсаты 7.5.1.2 Тағамдық өнімдердің бір қатарын: қант, крахмал, (көмірсулар), нәруыз, майларды білу және анықтай алу
Білім алушы
Тағамдық өнімдерде қоректік заттардың бар екенін анықтайды
Қолдану
Тапсырмалар
Практикалық жұмыс «Тағам құрамындағы қоректік заттарды анықтау». Құралдар: Сіздерге әр түрлі тағамдардың жиынтығы: жұмыртқа ақуызы, нан кесегі, банан, жаңғақ немесе күнбағыс дәні, ет кесегі, шошқа майы. Реактивтер:мыс сульфатының ерітіндісі 1%-10мл 2М натрий гидроксиді-2мл, йодтың спирттегі ерітіндісі.
немесе сүзгіш қағаз-2.
Жұмыс барысы: 1. 4 сынауыққа тамшуырмен 2мл 2М натрий гидроксидінің ерітіндісін және 5 тамшы 1%- дық мыс сульфатының ерітіндісін қосып, ретімен 4 сынауықтың үстіне қант, крахмал, жұмыртқа нәруызын және өсімдік майын тамшуырдың көмегімен қосып шығыңыз. 2. Байқалған өзгерісті 1-кестедегі 2 бағанға жазыңыз. 3. Сынауыққа қанттың, крахмалдың, жұмыртқа нәруызы, өсімдік майының сулы ерітіндісін дайындаңыз. Осы ерітіндінің үстіне бір тамшы йодтың спирттегі ерітіндісін тамызып шығыңыз. 4. Байқалған өзгерісті 1-кестедегі 3 бағанға жазыңыз. 5. Қант, крахмал, жұмыртқа нәруызы және өсімдік майы ерітінділерінен таза шыны таяқшаның көмегімен сүзгі қағазына жағыңыз. Түзілген дақты қыздырыңыз. 6. Байқалған өзгерісті 1-кестедегі 1 бағанға жазыңыз. 7. Тағамдық заттардың реактивтерге әсері бойынша қорытынды жасаңыз.
1 -Кесте Тағам құрамындағы қоректік заттарға жасалған тәжірибе бойынша байқалған өзгеріс нәтижелері
заттар Реактивтің әсері мыс гидроксиді йод
қант
крахмал
аққуыз
май
8. Тағам құрамындағы қоректік заттарға тәжірибе жүргізіңіз (нан кесегі, банан, картоп, ет, шошқа майы, жаңғақ). Бұл жұмысты жүргізу үшін әрбір тағамды жеке стаканға салып үстіне су құйып езіңіз. Етті бірнеше минут бойы қайнатыңыз. 9. Байқалған өзгерісті2-кестедегі бағандарға жазыңыз.
ЖОБА 63
2 -Кесте Тағам құрамындағы қоректік заттарға жасалған тәжірибе бойынша байқалған өзгеріс нәтижелері
Қоректік заттар Реактивтің әсері мыс гидроксиді йод
нан
банан
ет
шошқа майы
Білім алушы - қантқа реактивтердің әсерін анықтайды; - крахмалға реактивтердің әсерін анықтайды; - ақуызға реактивтердің әсерін анықтайды; - нанға реактивтердің әсерін анықтайды; - етке реактивтердің әсерін анықтайды; - бананға реактивтердің әсерін анықтайды; - шошқа майына реактивтердің әсерін анықтайды; - майға реактивтердің әсерін анықтайды.
ЖОБА 64
Бөлім/Тақырып: 7.4A Адам ағзасындағы химиялық элементтер және қосылыстар Оқу мақсаты 7.5.1.3 Адам ағзасына кіретін элементтерді (О, С, Н, N, Ca, P, K) білу
Білім алушы
Адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атайды
Адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді макроэлемент және микроэлементтерге жіктейді
Білу және түсіну Тапсырмалар
Адам ағзасына кіретін элементтерді атап, олардың маңызы және пайыздық мөлшері туралы айтып, кестені толтырыңыз. Элемент аты Маңызы %-мөлшері
Білім алушы - адам ағзасына кіретін элементтерді атайды; - олардың маңызы және пайыздық мөлшері туралы айтып, кестені толтырады.
(а) Адам ағзасы оттек, сутек, көміртек және басқадай химиялық элементтерден тұрады. (суретті қараңыз). Егер Даниярдың массасы 60 килограмға тең болса, онда Даниярдың ағзасындағы көміртектің массасын есептеңіз.
__________________________________________________________________________
ЖОБА 65
(b) Мына элементтерді микро және макроэлементтерге жіктеңіз: K, Fe, Zn, Ca, F, Mg, P, Cu.
Макроэлементтер
Білім алушы - суретті пайдаланып көміртектің массасын есептейді; - элементтерді микро- және макроэлементтерге жіктейді.
Төмендегі микро- және макроэлементтердің организмдегі ролі мен көздері, қажеттілік мөлшері, жетіспеушілік белгілері туралы айтып, кестені толтырыңыз.
Организмд егі ролі Қажеттілік мг/тәулігіне Жетіспеушілік белгілері Қорек көздері Калий
Кальций
Фосфор
Темір
Мыс
Мырыш
Дескриптор
- макро- және микроэлементтердің ағзадағы ролін атайды; - элементтердің қажеттілігін көрсетеді; - элементтердің жетіспеушілік белгілерін атайды; - элементтердің қорек көздерін көрсетеді. ЖОБА 66
Бөлім/Тақырып: 7.4A Адам ағзасындағы химиялық элементтер және қосылыстар Оқу мақсаты 7.5.1.4 Тыныс алу үдерісін түсіндіру
Тыныс алу процесінің химизмін түсіндіреді
деңгейі Қолдану. Тапсырмалар
Төменде суретте фотосинтез бен тыныс алу процесінің салыстырмалы схемасы берілген.
(а) Схеманы қолдана отырып тыныс алу процесі бойынша берілген кестені толтырыңыз. Белгісі Тыныс алу Қайда жүреді?
Қай газ бөлінеді? Қай газ сіңіріледі?
Не бөлінеді (органикалық заттар және энергия)?
Тәуліктің қай уақытында жүреді?
Дескриптор Білім алушы - тыныс алу процесің уақыты, өтетін жері, сіңірілетін, бөлінетін заттарды анықтайды.
ЖОБА 67
2 тапсырма Лабораториялық жұмыс «Тыныс алу үдерісін зерттеу» Құралдар: 50 мл конус тәрізді колба, Г-тәрізді екі газ өткізгіш түтік, шыныдан жасалған мундшук, резеңке түтіктің үш кесіндісі, Т-тәрізді шыны үштігі (тройник).
1.Суретте берілгендей қондырғы жинаңыз. 2. Әрбір колбаға ¼ көлеміндей ізбес суын құйыңыз. 3. Мундштук түтігін дезинфекциялаушы ерітіндімен мақтаның көмегімен жақсылап сүртіңіз. 4. Тереңірек тыныс алып ауаны аузыңызға толтырып Мундштук түтігінің көмегімен колбаға ауаны үрлеңіз, сұйықтық аузыңызға тиіп кетпесін, сақ болыңыз. Ауа қондырғыға қай колба арқылы енеді?
5. Мундштук түтігі арқылы бірнеше рет терең дем алып және демді сыртқа қарай шығарыңыз. 6. Өз бақылауыңызды түсіндіріңіз. Дем алғанда және дем шығарған кезде ауаның құрамы жайында қорытынды жасаңыз.
1 – мундштук, 2 – үшбөлімді түтік, 3 – резеңке түтік, 4 – Г-тәрізді түтік 5 –резеңке тығын, 6,7 – колбалар.
Білім алушы - суретте берілгендей етіп қондырғыны жинайды; - техника қауіпсізідігінің ережесін сақтай отырып жұмысты жүргізеді;
- дем алған кездегі ауаның құрамын анықтайды: - дем шығарған кездегі ауаның құрамын анықтайды. ЖОБА 68
Оқу мақсаты 7.4.2.1 Жер қыртысында көптеген пайдалы химиялық қосылыстар барын түсіну
Білім алушы
Пайдалы кендердің аттарын атайды және берілген кеннен пайдалы затты көрсетеді
Білу және түсіну Тапсырмалар
Пайдалы кендерді атап, пайдалы заты туралы айтып, кестені толтырыңыз.
Дескриптор Білім алушы - пайдалы кендердің аттарын атайды; - пайдалы затты атай алады. 2-тапсырма Елімізде кездесетін металл кендерді атап, қайда кездеседі және қолданатыны туралы мәліметті кестеге толтырыңыз.
Қайда кездеседі? Қайда қолданады?
Дескриптор Білім алушы - елімізде кездесетін металл кендерді атап, қайда кездеседі және қолданатыны туралы мәліметті кестеге толтырады.
ЖОБА 69
Бөлім/Тақырып: 7.4B Геологиялық химиялық қосылыстар
Оқу мақсаты 7.4.2.2 Кейбір минералдар мен пайдалы табиғи қосылыстардың кендерге жататынын білу
Білім алушы
Кендерді құрамындағы анықталған металл және олардың құрамындағы басқа да қосылыстарға қарап жіктейді
деңгейі Білу және түсіну Тапсырмалар
Темір және оның қоспаларынан тұратын қара металлургия құймаларын (шойын, болат) құрамындағы металдарға және басқа элементтерге қарап сәйкестендіріңіз.
Шойын
2% аз С және лигерлеуші қоспалар Болат
2,4-3,8% С, Si. Mn Сұр шойын 6% астам әр түрлі химиялық қосылыстар Ақ шойын 93% Fe, 2-4.5% C, қалғаны P, Si, Mn, S
Білім алушы -темір құймаларын құрамындағы металдарға және басқа элементтерге қарап сәйкестендіреді.
Жер қыртысында металдар көбінесе қосылыстар түрінде кездеседі. Минералдардан алынатын металдарды сәйкестендіріңіз.
Дескриптор Білім алушы - минералдар атауы мен металдар атауын сәйкестендіреді; ЖОБА 70
Бөлім/Тақырып: 7.4B Геологиялық химиялық қосылыстар Оқу мақсаты 7.4.2.3 Металды алу үшін кенді өңдеу үдерісін сипаттау
Кеннен металдарды алу процесін сипаттайды Ойлау дағдыларының деңгейі Қолдану
Тапсырмалар
Химиялық диктантты аяқтаңыз.
Бос күйіндегі металдарға __________________________________________ сияқты металдар жатады. Металдардың жер қойнауында кездесетін қосылыстарын _______________________________ деп атайды. Минералдарда металдар көбінесе ____________________________________________________түрінде болады.
Егер минералдардың металы көп болса, онда ондай қоспаны ____________________ деп атайды. Кеннің құрамында әр түрлі
металдардың минералдары болса, онда
_____________________________________ деп аталады. Кеннің құрамынан металл өндірумен айналысатын өндіріс саласы _____________ деп аталады. Металллургия _______________________________болып екіге бөлінеді. Металдарды алу әдістері _____________________________ әдістер тобына жіктеледі. Пирометаллургиялық әдістер _____________________болып бөлінеді. Ал гидрометаллургиялық әдіс ретінде __________ қолданылады.
- кеннен металдарды алу процесін сипаттайды. 2-тапсырма
КЕН МЕТАЛЛ Домна пешінде темір өндірудің төмендегі үрдістерін рет – ретімен орналастырып нөмірлеңіз: Ыстық ауа үрлеу Балқыған темірді бөліп алу Қалдық газдарды шығару Темір кені, кокс және әктасты пешке салу Темір кенінің көміртек монооксидімен тотықсыздануы Кокстың оттекпен әрекеттесуі Агломерациялау
Білім алушы - темір өндірудің үрдістерін рет-ретімен орналастырады. ЖОБА 71
Бөлім/Тақырып: 7.4B Геологиялық химиялық қосылыстар Оқу мақсаты 7.4.2.4 Қазақстан қандай минералды және табиғи ресурстармен бай екендігін және олардың кен орындарын білу
Бағалау критерийі Білім алушы
Қазақстан қандай минералды және табиғи ресурстармен бай екендігін баяндайды
картасында минералды және табиғи ресурстардың орындарын белгілейді
Білу және түсіну Тапсырмалар
Химиялық диктантты аяқтаңыз... Қазақстан көптеген пайдалы қазбаларға бай. Менделеев кестесіндегі ___ элементтен Қазақстан жерінде _____ тапқан. Сонымен қатар ____ элементтің қоры табылған. Өндірісті ол элементтердің _____ қолданылады. Қазақстан дүние жүзінде __________________ қоры жөнінен бірінші орын, ____ , ____ , ____ қорлары жөнінен екінші, ____ , _____ үшінші, ______ төртінші, _____ алтыншы орын алады. Пайдалы қазбалардың қорының көлемі жөнінен Қазақстан ТМД елдерінің ішінде ___________________ орын алады. Дескриптор Білім алушы - Қазақстан қанша және қандай қазбаларға бай екенін атайды; - өндірісті элементтердің қаншасы қолданатынын анықтайды; - Қазақстанның дүние жүзінде элементтердің қоры жөнінен қандай орында екенін анықтайды.
(а) Атласқа қарап, Қазақстанның контурлық картасына минералды және табиғи ресурстардың орындарын белгілеңіз.
ЖОБА 72
(b) Қазақстан пайдалы қазбаларға бай ел қатарына кіреді. Қай өңірде полиметалды кендер көп кездеседі. A. Қостанай облысы. B. Шығыс Қазақстан облысы. C. Батыс Қазақстан облысы. D. Алматы облысы.
(с) Қазақстан мыс кен өндірудің орасан зор қорына ие. Негізгі кен өндірісінің түрлерін мысты құмтастар (71%) және мыс-порфирлі (24%) құрайды. 1 сурет бойынша Қазақстанда мыс рудасы негізгі көлемде өндірілетін аймақты картадан белгіленіз.
Дескриптор Білім алушы - атласқа қарап, Қазақстанның контурлық картасында минералды және табиғи ресурстардың орындарын белгілейді;
- полиметалды кендерді өндіру аймағын көрсетеді; - Қазақстанда мыс рудасы негізгі көлемде өндірілетін аймақты картадан белгілейді.
ЖОБА 73
Бөлім/Тақырып: 7.4B Геологиялық химиялық қосылыстар
7.4.2.5 Табиғи ресурстарды өндірудің қоршаған ортаға әсерін зерделеу
Табиғи ресурстарды өндірудің қоршаған ортаға әсерін белгілеп, салдарын болжайды
Жоғары деңгей дағдылары Тапсырмалар 1-тапсырма «Адамның қоршаған ортаға әсері» кестені толтырып, табиғи ресурстарды өндіретін өндірістік комплекстердің қоршаған ортаға тигізетін салдары туралы сипаттаңыз. Салдарлар әсерін азайтатын шараларды ойластырыңыз.
Білім алушы
кестені толтырып, табиғи ресурстарды өндіретін өндірістік комплекстерді атайды;
өндірістік комплекстердің қоршаған ортаға тигізетін салдары туралы сипаттайды;
2-тапсырма Жер қыртысындағы пайдалы қазбалардың өндірілуі тау-кен, ұңғымаларды бұрғылау, шахтаның дамуына байланысты. Әрбір әдіс қоршаған ортаға өз зиянын тигізетіні анық.
(a) Пайдалы қазбаларды өндірудің қоршаған ортаға тигізетін кері әсерлерін атап жазыңыз________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
ЖОБА 74
(b) Пайдалы қазбаларды өндірудің оң әсерлерін атап жазыңыз___________________ _______________________________________________________________________
с) Пайдалы қазбаларды өндіру кезінде ауаны көп мөлшерді ластайтын газды атаңыз: _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ (d) Бұл газ парниктік газдардың құрамына кіреді. Парниктік газдарды толықтырып жазыңыз: _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ (e) Парниктік газдардың көбеюі қандай салдарға алып келеді? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
Білім алушы
- қазбаларды өндіру нәтижесінде бөлінетін көмірқышқыл газының арту себептерін түсіндіреді;
- көмірқышқыл газы мөлшерін азайту әдістерін ұсынады; - көмірқышқыл газының артуы ғаламдық жылынуға әкелетінін баяндайды. жүктеу/скачать 2,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|