Алма Қыраубаева шығыстық Қисса-дастандар
жүктеу/скачать 1,39 Mb. Pdf көрінісі
|
| «Қисса Самұрықтың» негізгі ойы – Алланың құдіретіне
шек келтіруге болмайды. Барша хайуан-құстарға ақыл айт- қан кезде ақылына күмəн келтірген жапалақ пен байғызға Сүлеймен: «Көздерің күннен жасысын», – деп қарғайды. Байғыз бен жапалақтың алдауымен Самұрық құс Мағрып пен Машырықтағы (батыс пен шығыс) бір-біріне ғашық қыз-жігіттің қосылуына күмəн келтіріп, сынау үшін қызды алып кетіп, тығып қояды. Бəйтеректің басына ұя салып, бағады. Енді оқиғаға дəстүрлі «түс көру» желісі араласады. Сол жерде Шолпан қыз əдемі түс көреді: «Бір ханзада ағаш атқа мініп келіп, қызға үйленген екен (бұл – «Мың бір түндегі» ағаш ат). Ханзада да түс көріп, қыздың жайын біледі. Тұлпарына мініп, қызды іздеуге шығады. Аттың ша- бысын белгілі эпостық жыр үлгісімен береді. Кемеге мініп 277 276 (Шығыстық сюжеттердегі белгілі «Кеме оқиғасы»), бір аралға келеді. Бəйтеректің басындағы ұядан қызды көреді. Екеуінің кездескен жерін: От боп жанған секілді, Екі дене қабысса. Ажыраспай қалады, Бетке-беті жабысса, – дейді. Сол жерде Шолпан қыз жүкті болып, ұл табады. Біраз жылдан соң Самұрық Сүлейменге келіп: Ол қызды бағып жүрмін бір аралда, Ешқандай көрсетпестен тірі адамға. Қайткенде екі ғашық қосылмас-ты, Жете алмас бұл өмірде ол арманға, – деп мақтанады. Сүлеймен: «Қызыңды алып кел, көрейік», – дейді. Самұ- рық құс нар түйенің сүйегіне салып, қызды алып кеп түсір- се, ішінен үш адам шығады. Қорытындысында, Құдайдың құдіретіне шек келтірген Самұрық күлкі болып, ұятқа қалады. Қиссада «Шаһнамада- ғы» Залды асырап өсірген Самұрық бейнесі жалғасын тап- қан. Дəл осы тақырыпқа жазылған Тұрмағамбет Ізтілеуовтің жүктеу/скачать 1,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|