Алматы №1 (135) 2012
ҚАЗАҚ ОНОМАСТИКАСЫНЫҢ ӨЗГЕ ТІЛГЕ АУДАРЫЛУ МӘСЕЛЕСІ
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
| ҚАЗАҚ ОНОМАСТИКАСЫНЫҢ ӨЗГЕ ТІЛГЕ АУДАРЫЛУ МӘСЕЛЕСІ
Еліміз егемендік алып, қоғамдық, әлеумет- тік өміріміздің жеделдеп дамуы, өтпелі ке- зеңнің ықпалы жалпы мәдениетімізге, ғылым- білімге, тілімізге, оның ішінде атаулар ж‰йе- сіне елеулі әсерін тигізді. Халықтық лексика, ономастика мен терминология қоғамдағы саяси, әлеуметтік, экономикалық өзгерістерді тез арада қабылдап, бойын жинақтап, електен өт- кізіп отыратын бірден-бір жанды д‰ние іспет- тес. Оның ‰стіне ономастикалық атаулар, оның ішінде еліміздің жер-су аттары ұлтымыздың тілі мен этникалық мәдениетінің құрамды бө- лігі ретінде танылып, халықтың тарихи жады- нан ‰лкен орын алатындығын ескерсек, екін- шіден, кейбір атауларымыз әлемге әйгілі бо- лып, жалпы адамзаттық тарихта өз орны бар жалпы мәдени, гуманитарлық маңызы зор құндылыққа айналғанын мақтан тұта аламыз. Мысалы, Қазығұрт, Ертіс, Отырар, Сырдария, Талас, Каспий секілді көптеген атаулар пайда болу кезеңі тұрғысынан аты аңызға айналған ежелгі Ефрат, Тигр, Египет, Рим мәдениетімен шендес қатар тұра алатын ұлттық мәдениеті- міздің феномені ретінде бағаланады. Осы рет- те көне атауларды тілдік мұра, тарихи жәді- герлік ретінде сақтап, қалу қалпына келтіру мәселелері қолға алынуда. Бұл аталған мәселелер ұлттық м‰ддемен байланысты қолға алынып отырса, екіншіден мемлекеттік саясаттың бір бөлігі болып таны- латындықтан, Қазақстан жағдайында саяси астары бар іс екені жасырын емес. Сондықтан, бұл мәселе әуелі жергілікті жерде: аудандық, қалалық, облыстық мәслихаттарда қаралып, облысты ономастикалық комиссия тарапынан бекітілуі тиіс. Ал Қазақстанның солт‰стік, шығыс облыстарындағы, басқа өңірдегі кейбір аудан, қалаларымыздағы демографиялық ахуал, жергілікті мәслихаттың ұлттық құрамы бұл мәселеде ‰лкен рөл ойнайды. Алайда осы мә- селеге қарамастан, кейінгі жылдарда б‰л өңір- лерде көптеген атаулар қалпына келтіріліп, |