Алматы №1 (135) 2012
Абдрахманова Жазира Асембековна
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
| Абдрахманова Жазира Асембековна
ОБНОВЛЕНИЕ УСТОЙЧИВЫХ СЛОВОСОЧЕТАНИИ МЕТОДОМ ПЛЕОНАЗМА В статье рассматривается обогощение лексического состава фразеологизмов методом плеоназма. Abdrakhmanova Zhazira Asembekovna UPDATING STABLE PHRASES BY PLEONASM METHOD The development of lexical structure of phraseological units by a pleonasm method is considered in the article А. Аширова, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ доценті, ф.ғ.к МЕҢГЕРІЛЕ БАЙЛАНЫСҚАН ЕСІМДІ СӨЗ ТІРКЕСІНІҢ Т‡РЛЕРІ Газет бетіндегі тақырыптарда меңгеріле байланысқан есімді сөз тіркестері көп кездес- пейді және барлық есімдер бірдей ондай сөз тіркесінің меңгеруші сыңары бола алмайды. Есімдердің ішінде көбінесе бастауыштың к‰йін, халін білдіретін сөздер есімді сөз тір- кесінің басыңқысы болып жиі кездеседі. Олар мынадай есімдер: 1. Зат есімдер. Меңгеру амалы арқылы құ- рылатын зат есімдерді сөз тіркестері өлшеулі синтаксистік аяда көрінеді. Бұл сөз тіркесте- рінде бағыныңқы компонент барыс септік формасында меңгеріліп зат пен заттың ара- сындағы қатыстық байланысты білдіреді. Мы- салы: Сыныққа сылтау (Қазақ әдебиеті, 2003), Мырзашөлге сапар (Қазақ әдебиеті, 2004), АҚШ-тан Ақтөбеге (Жас Алаш, 2004), «Жас тұлпардан», «Желтоқсанға» дейін (Қазақ әде- биеті, 2002), Қазақтарға мың алғыс. Қазақ- тарға мың алғыс (Қазақ әдебиеті, 2003) т.б. 2. Сын есімдер. Газет бетіндегі тақырып- тарда сын есім сөз тіркесінің басыңқы сыңа- рында кездеседі. Мысалы: Адамдарға сенгіш- пін (Жас Алаш, 2004), Атымен жаңа (Жас Алаш, 2003) т.б. 3. Сан есімдер. Сан есімдермен есімдер жоғарыдағыдай есімді сөз тіркесінің меңгеру- шісі (басыңқы) болып өте аз кездеседі. Мы- салы: Т‰ркістанға 10 жыл (Т‰ркістан, 2004), Азияда бірінші (Жас Алаш, 2004) т.б. Меңгеріле байланысқан етістікті сөз тір- кестері Етістікті сөз тіркесінде етістік негізгі, ше- шуші қызмет атқарады. Өйткені етістік таби- ғатында өзінің лексика-грамматикалық мағы- насына сөз табы ретіндегі жалпы категория- лық қасиетіне орай басқа сөздерді жетегіне алып, маңайына ‰йіріп тұратын сөз табы. Сондықтан да ол бағыныңқылық қызмет емес, негізінен, басыңқылық қызмет атқарады да, |