Алматы №1 (135) 2012
) Есімшелі сөйлемдерді қазақ тіліне
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1) Есімшелі сөйлемдерді қазақ тіліне
аударыңыз, сөйлемнің қай мүшесі болып тұр- ғанын табыңыз. 2) Анықтауыш қызметін- дегі есімшелердің астын сызыңыз. Экология – наука, изучающая связи между живыми организмами и окружающей средой. Это была незабываемая встреча. На вокзале было много провожающих. Торт остался не- доеденным. Звонивший был знакомым моей сестры. Они узнали о случившемся из газеты. Староста объявила присутствовашим студентам об изменении расписании. Аударма жұмысында қазақ және орыс ті- ліндегі сөйлем құрылысының тағы бір маңызды ерекшелігі – дара есімшелермен қатар күрделі және үйірлі есімшелі оралымдардың анық- тауыш болып келуі. Қазақ тілінде есімшелі ора- лымдар образдылық, көркемдік беріп, сипаттау қызметінде келсе, орыс тілінде сөйлемге кіта- билық, ресмилік сипат береді және публицисти- калық, ғылыми стильде өте жиі қолданылады. Орыс тілінде есімшелі оралымды “екінші предикат”, сөйлем ішіндегі сөйлем деп қарас- тырады. Бұл жерде екі нәрсені ескеру қажет: біріншіден, ”Айқындауыш мүше жөніндегі ұғым басқа тілдердегі приложение, аппозисон деп аталып жүрген ұғымдарға сай туып, қазақ тіл тілімінде орнықты. Осылай болғанмен, қазақ тіл білімінде айқындауыш деп аталып жүрген грамматикалық ұғым олармен теңбе-тең емес. «Причастный оборот и сложное предложение со словом «который» взаимозаменяемы, если причастный оборот занимает позицию После слова, к которому он относится, если при- частный оборот занимает позицию Перед, то это – «необособленный причастный оборот», деген тұжырым осының дәлелі [14; 2]. Мысал- мен айтсақ: Он читает газету, купленную утром – Он читает газету, которую он купил утром. Демек, орыс тіліндегі оңашаланған айқын- дауыш қазақ тілінде күрделі анықтауыш қана болады. Қорыта келгенде, орыс тіліндегі оңа- шаланған да, оңашаланбаған есімшелі айқын- дауыштарға, анықтауыштарға да қазақ тілін- дегі күрделі есімшелі анықтауыштар сәйкес келеді. ______________ 1. Крючкова Л.С. Русский язык как иностранный. Москва., 2004.–269 с. 2. Куприянова Т.Ф. Знакомтесь: причастие. Санкт- Петербург. 2002, 112 с. 3. Бреус Е.В. Основы теории и практики перевода с русского на английский. Москва., 2004. 4. Латышев Л.К. Семенов А.Л. Перевод: Теория, прак- тика и методика преподавания. – М.: Издательский центр “Академия”. * * * В статье рассматривается методика перевода атрибутивных предложений выраженных причастными конструкциями. * * * The article studies the translation method of attributive sentences expressed by participial constructions. |