Алматы 2013 Рецензенттер: Алибеков С. Т
§4 Валюталық тәуекелді сақтандыру шаралары ретінде – валюталық ескертпелер
жүктеу/скачать 2,59 Mb.
|
Халықаралық жеке құқық лекция
| §4 Валюталық тәуекелді сақтандыру шаралары ретінде – валюталық ескертпелер.
Валюталық ескертпе – халықаралық шарттың валюталық төлем курсын өзгерту кезінде төлем аясын қайта қарастыру қажеттілігін және ол валюта бағамының ұлғаюы немесе кемуіне пропорционалды өзгертілу тиістілігі туралы мәтінді қамтиды. Валюталық ескертпенің шартқа енгізу мақсаты болып – сыртқыэкономикалық мәмілелердің әр түрлерін жүзеге асыруда шығынға түсудің алдын алу шарасы табылады. Валюталық ескертпе валюталық бағам өзгеруінің төлем аясын ескеру қағидатына негізделген. Валюталық ескертпенің енгізілуі сыртқыэкономикалық мәміле тараптарының арасында валюталық тәуекел ауыртпалығын бөлісуді қамтамасыз етеді. Бір тараптың (не сатушы не сатып алушы) тәуекел сақтандыруы – бір жақты ескертпелер; ал сатушы мен сатып алушының сақтандыруы екіжақты ескертпе болып табылады. 16Валюталық ескертпенің бірнеше түрін ажыратады. Оларға: Жанама валюталық ескертпе – тауар бағасы көп тараған халықаралық есеп айырысу валюталарымен айқындалатын қағида қолданылады (АҚШ доллары, Батысгермандық марка, жапондық йена, швейцариялық франк және т.б.). Ал төлем көбінесе сатып алушының ұлттық валютасымен анықталады. Мысалы: Тауар бағасы ағылшын фунт стерлингінде; төлем итальяндық лирада көрсетілуі мүмкін. Егер фунт стерлингтің курсы лираға қарағанда шарт жасау уақытына қарағанда өзгеретін болса, тауардың бағасы мен төлем аясы де өзгереді. Тікелей валюталық ескертпе – тауар валютасы мен төлем валюталары сәйкес келгенде, ал төлем аясының көлемі тұрақты валютаға қарағанда өзгертілуін тәуелді ету. Мысалы: Тауар бағасы мен төлем АҚШ долларында жүзеге асырылады. Егер төлем күніне доллар Нью-Йорк рыногында ГФР маркасына қарағанда шартта көрсетілген бағамнан төмен болатын болса, сәйкесінше тауар бағасы мен төлем аясы көтеріледі. Контрактіде қандай валютаға сілтеме жасалуына қарай, ескертпе «долларлық», «стерлингтік» т.б. аталады. 70 жылдар ортасында ескертпенің жаңа түрі – мультивалюталық ескертпе пайда болды. Оның мәнісі – кез-келген валютада көрініс тапқан тауар бір валютаға емес, 3 не одан да көп валюталардан тұратын «валюталық себетке» байланды. Валюталық ескертпелер, әдетте, контрактте курстың өзгеруіне қарай табыс пен шығындардың теңдей бөлінетіндігі туралы ережелермен толықтырылады. жүктеу/скачать 2,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|