Алматы экономика және статистика академиясы
жүктеу/скачать 2,06 Mb. Pdf көрінісі
|
Қосымша әдебиеттер 1.
Джамса Крис. Эффективный самоучитель по креативному Web-дизайну. HTML, XHTML, CSS, Javascript, PHP, ASP, ActiveX. Пер. с англ./Крис Джамса, Конрад Кинг, Энди Андерсен. –М.: ООО «ДиаСофтЮП», 2005. -672 с. 2.
AJAX и PHP. Разработка динамических веб-приложений // Кристиан Дари, Богдан Бринзаре, Филип Черчез-Тоза, Михай Бусика. -М.: Символ-Плюс. 2006. 3.
2007. 4.
Джордж Шлосснейгл. Профессиональное программирование на PHP. -М.: Вильямс. 2006. 5.
Справочное руководство по языку РНР. http://www.php.net 6.
Джон Коггзолл. PHP5. Полное руководство. -М.:Диалектика. 2006. 7.
Веллинг Люк, Томсон Лаура. Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL. –СПб.: Вильямс, 2007. РНР тіліне байланысты материалдары бар сайттар: 8.
http://www.php.net/manual/ru/
9. http://www.phpclub.ru/
10.
http://www.phpworld.ru/
11.
http://www.phpforum.ru/
12.
http://php.su/ G:\home\cjs\ Рабочий стол\Создание web-интерфейса\Лекции\Занятие 1
13.
http:\php.su\
АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
«Информатика» кафедрасы
БЕКІТЕМІН
оқу ісі жөніндегі проректор
профессор Машанова Р.К. ________________________ « » ____________2014 ж.
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS) Пәннің аты – PHP тілінде программалау
Мамандығы (шифры, аты): «050703 – Ақпараттық жүйелер»
Оқыту нысаны Күндізгі
Сырттай Барлық кредит саны 3 3
2 1 Семестр 3 1 Емтихан (семестр) 3 1 Барлық сағаттар, соның ішінде: 135
135 Дәрістер (сағат) 30 9
Зертханалық сабақтар (сағат) 15 6 СОӨЖ (сағат) 45 - СӨЖ (сағат) 45 120
АЛМАТЫ 2014
9 1. Оқытушы туралы мәліметтер:
т.ғ.к., проф. Бөрібаев Бақыт «Информатика» кафедрасы, 505 бөлме Телефон, эл. пошта 309-58-15,қосымша 110, 8-777-362-38-16, baxit@mail.ru Пәнді оқыту орны мен уақыты – сабақ кестесіне сәйкес 2. Пререквизиттер: Алгоритмдеу және программалау тілдері; Web-технологиялар 3. Постреквизиттер:Объектіге бағытталған программалау; Қазіргі программалау технологиялары 4. Пәннің сипаттамасы:Кредиттік технологиялар талаптарына сүйене отырып, «РНР тілінде программалау» пәні ақпараттық жүйелер мен Интернет желісін қолдану аймақтарында кеңінен қолданылатын жаңа технологияларды үйретеді. Бұл пән мамандыққа сәйкес басқа пәндерді оқытуда жан-жақты қолданылады, сондықтан ол болашақ маманның компьютерлік желілер технологиясы саласындағы білімдерінің негізі болып табылады. «РНР тілінде программалау»пәні лекциядан және лабораториялық сабақтардан тұрады. Салыстырмалы түрдегі тұрақты негізгі теориялық білім (ядро) лекциялық сабақтарда, ал кез келген маман білуге қажет динамикалық түрде өзгеретін білім (практикалық мәліметтер) лабораториялық сабақтарда беріледі.
мамандар күннен-күнге көптеп қажет етілуде. Осы пән аймағында студенттер РНР программалау тілрмен танысып, компьютерде сайттар құру принциптерін игеріп, соларды өздерінің болашақ мамандықтарында пайдалануды үйренеді. Пәнді оқытуға қойылатын талап – РНР программаларын құрудың әдістері мен тәсілдерімен танысу.
игеру және соларды студенттердің болашақ мамандықтарында пайдалана білуге үйрету;компьютер желілерінің және ақпараттық web-технологиялар құрудың теориялық негіздерін меңгеру;осы аймақтағы мәселелерді жүзеге асыру үшін керекті практикалық дағдыларды игеру; желідегі web-парақтар құру жұмысын және олардың құрылымын білу және соларды іс жүзінде пайдалану;web-парақтар жасау істерінің мақсаты мен міндетін анықтай білу;РНР тілінде программалауды үйрену.
Осы пәнді оқығаннан кейін студенттер мынадай біліктілік пен дағдыларды игеруі тиіс:программалар жұмысын және олардың құрылымын білу және соларды іс жүзінде пайдалана білу;желіде жұмыс жасау істерінің мақсаты мен міндетін анықтай білу;белгілі желілік технологияларының артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтай алу және оларды дамыту істерін білу;қазіргі ақпараттық технологияларды білу және мекемені (ұйымды) басқаруда соларды тиімді пайдалану.
•
ғылым және пән ретінде ұғымдық-категориялық аппаратын тану және пәнін, мақсатын, міндеттерін білу, қазіргі заманғы әлеуметтік-мәдени шындықты сыни тұрғыдан қабылдау дағдыларын дамыту, төтенше жағдайлар пайда болғанда шешiм қабылдай білу; •
мәдени аралық айырмашылықтар мен оның әртүрлілігін қабылдау қабілеті болу; қауiпсiздiк және қоршаған ортаны қорғау саласында заңды және нормативтiк құқықтық актілерiн кәсiби қызметте қолдана білу. •
білім технологияларын пайдалана отырып, жаңа білім алуға қабілетті болу. •
алгоритмдік тілдерді қолдана білу, жуықтап есептеу тәсілдерін және қолданбалы есептерді шығару үшін стандартты программалық жабдықтамаларды, қолданбалы программалар дестелерін және мәліметтер базасын, машиналық графика құралдарын, сараптамалық жүйелер мен білім базаларын пайдалану.
10 8. Пәннің күнтізбелік-тақырыптық жоспары Апта-
лар
Пән бөлімдері мен тақырыптар атаулары Лекция
Лабор.
жұмыс
ОСӨЖ СӨЖ
1
Пәннің мақсаты мен мәні. Интернет ортасында программалауды автоматтандыру тәсілдері.
2 1
3
3 2
РНР тілі негіздері, оның даму кезеңдері.РНР тілінің артықшылықтары мен кемшіліктері
2
1 3
3
HTML ортасынан РНР тіліне көшу. Операторларды жіктеу. Арнайы символдар. Сандар типтері
2
1 3
3
Сөз тіркестері. Жиымдар (Массивтер). Null типі.Resource, object (объектілер)типтері
2
1 3
3
РНР тіліндегі операторлар.Шартты оператор,таңдау операторы
2 1
3
3 6
Циклдер:while, do... while, for, foreach операторлары
2
1 3
3
Кірістіру операторлары:include және require операторларын қолдану.
2 1
3
3 8
РНР тілінде сөз тіркестерін пайдалану тәсілдері. Сөз тіркестерін құжаттама құруда пайдалану
2 1
3
3 9
Клиент-сервер технологиялары. HTTP протоколы, серверге мәлімет беру тәсілдері. Сұранысты өңдеу
2 1
3
3 10
РНР функциялары. Қолданушы функциясын жазу жолдары. Қайтарылатын мәндер. Ішкі функциялар
2 1
3
3 11
URL және формалар. HTTP сұраныстары, URL параметрлері және HTML формалары
2
1 3
3
Cookies және PHP сессиялары. Cookies құралын PHP көмегімен басқару
2 1
3
3 13
РНР программалау ортасында файлдармен жұмыс істеу. Сайтты көру (қарау) журналын ұйымдастыру
2 1
3
3 14
РНР программалауортасында мәліметтер базасын қолдану. MySQL-
мен жұмыс істеу құралдары 2
1
3 3
15
РНР ортасындағысайт архитектурасы. Абстракция- лау деңгейлері.
2
1 3
3
Барлығы
45 9. Лекциялар мен лабораториялық жұмыстар жоспары А п т а
Тақырыптар мен сабақтар аты
сағ. №1 модуль. РНР программалау ортасында (желі сервері арқылы) жұмыс істеу
Л: Пәннің мақсаты мен мәні. Интернетте программалауды жүзеге асыру тәсілдері.
2 ЛС: РНР ортасында тіркестік айнымалылармен, тұрақтылармен, логикалық типпен және сандармен жұмыс істеуді игеру
1 2 Л:РНР тілі негіздері, оның даму кезеңдері. РНР тілінің артықшылықтары мен кемшіліктері
2 ЛС: РНР тіліндегі сөз тіркестерін түрлендіру, heredoc-тіркестер. Құрамында айнымалылар бар сөз тіркестерімен жұмыс істеу 1
№1 модуль бойынша қорытынды 6 №2 модуль. РНР тілінде программалаудың негізгі құраушылары
Л:HTML ортасынан РНР тіліне көшу. Операторларды жіктеу. Арнайы символдар. Сандар типтері
2
ЛС:РНР тілінде әртүрлітиптердегі (int, float, double, bool) мәліметтермен жұмыс істеу
1 4 Сөз тіркестері. Жиымдар (Массивтер). Null типі.Resource, object (объектілер)типтері
2
ЛС.:Жиымдармен жұмыс істеу. Жиымдарды қайта индекстеу. Оларды өңдеу 1
11
5 Л:РНР тіліндегі операторлар.Шартты оператор,таңдау операторы 2
ЛС.: If, elseif операторлары. Switch операторыныңқұрылымы, оларды қолдану
1 №2 модуль бойынша қорытынды 9
№3 модуль. РНР тілінде функцияларды пайдалану арқылы программалау
Л:Циклдер:while, do... while, for, foreach операторлары
2 ЛС.:РНР тіліндегіwhile операторыныңdo while, for, foreach циклоператорлары. Қайталау операторларын пайдалану 1
7 Кірістіру операторлары: include және require операторларын қолдану. 2
ЛС.: Include операторы мен require операторын пайдалану жолдары. 1
8 Л:РНР тілінде сөз тіркестерін пайдалану тәсілдері. Тіркестер арқылы құжаттама құру
2 ЛС.:Сөз тіркестерін түрлендіру тәсілдері. Тіркестерді пайдалануға есептер шығару 1
9 Л:Клиент-сервер технологиялары. HTTP протоколы, серверге мәлімет беру тәсілдері. Сұранысты өңдеу 2
ЛС.:Клиент-серверлік технологияны пайдалану негіздері 1
10 Л:РНР функциялары. Қолданушы функциясын жазу жолдары. Қайтарылатын мәндер. Ішкі функциялар 2
ЛС.:Қолданушы функцияларымен жұмыс істеу. Стандартты функцияларды қолдану 1
11 Л:URL және формалар. HTTP сұраныстары, URL параметрлері және HTML формалары
ЛС.:Жиымдарды өңдеу. Count, in_array, array_search, array_keys функциялары.
Л:Cookies және PHP сессиялары. Cookies құралын PHP көмегімен басқару 2
ЛС.: Мәліметтерді сұрыптау. Sort, asort, rsort, arsort функцияларын пайдалану 1
№3 модуль бойынша қорытынды 21
№4 модуль. Файлдармен, мәліметтер базасымен жұмыс істеу
Л:РНР программалау ортасындафайлдармен жұмыс істеу. Сайтты көру (қарау) журналын ұйымдастыру 2
ЛС.:Файлдармен жұмыс істейтін функцияларды пайдаланып есептер шығару жолдары 1
14 Л:РНР программалауортасында мәліметтер базасын қолдану. MySQL-
мен жұмыс істеу құралдары .
2
ЛС.: SQL
мәліметтер базасын пайдалану тәсілдерін игеру 1
15 Л:РНР ортасындағысайт архитектурасы. Абстракциялау деңгейлері. 2
ЛС.: SQL
мәліметтер базасын пайдалану тәсілдерін пайдаланып есептер шығару 1
№4 модуль бойынша қорытынды 9 Семестр бойынша қорытынды 45 10- 11. Студенттің өзіндік жұмысын орындау және тапсыру кестесі Рет
№ СӨЖ тапсырмасы тақырыбы Бақылау түрі, әдебиет
Өткізу мерзімі
балл 1 РНР тілінде мәлімет енгізу/ шығару. Меншіктеуоператоры.Тармақты алгоритмдер құру
Есеп шығару. [1] 1-тапсырма, 6- 16 б.; [2] 1-тап. 5-29 б. 2 апта
3 2 Циклдік операторлар for, while, do, continue; таңдау операторыswitch, шығу- break, көшу-goto операторы Есеп шығару, коллоквиум. [2] 3- т. 36-42 б., 46 б. 11-30- тап., 60 б. 1-20- тап. 4 апта
3 3 Жиым элементтеріндегі max, min, summa табу. Көп өлшемді жиымдар. Кездейсоқ сандарды қолдану. Есептер шығару, коллоквиум. [1] 5- т.64-73 б., 81б.; 1-40-т. [3] 13- т. 306 б. 6 апта 3
Матрицаларды өңдеу тәсілдері. Тұтынушы функциялары Есептер шығару. [2] 12 т. 257- 272 б. 1-20-т. [3] 5-т. 139 б. 10 апта 3 5
Символдарды, тіркестерді өңдеу функциялары. Файлдарды қолдану Есептер шығару. [1] 7 т. 120- 123 б. 1-20-нұс.[2]13т. 273б. 12 апта 3 6 Мәліметтер базаларын пайдалану тәсілдерін игеру жолдары. Есептер шығару, реферат жазу. [1] 11 т. 155-158 б. 1-15-тап. 14 апта 3 7 РНР тілінің элементтері Тест тапсыру 15 апта 3
21
12 12. Курстық жұмыс тақырыптары Бұл пән бойынша курстық жұмыстар қарастырылмаған. 13. Негізгі оқулықтар және оқу құралдары 1.
Бөрібаев Б., Абдрахманова М.Б. Web-технологиялар: зертханалық жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар, 1 бөлім.. –Алматы: АЭСА, 2014. -228 б. 2.
- 208 б.
3.
Мазуркевич А., Еловой Д. РНР: настольная книга программиста.- М.: Новое знание, 2004. - 479 с.
4.
Основы программирования РНР: курс лекций: уч. Пособие для ст-тов вуза / Н.В.Савельева. – М.: Интернет-Ун-т информ. технологий, 2005. –264 с. 5.
Федотов Ф.М. Введение в Интернет. http://www.ict.nsc.ru/win/fedotov/inter 6.
Джон Коггзолл. PHP5. Полное руководство. -М.: Диалектика. 2006. 7.
Люк Веллинг, Лаура Томсон. Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL. - М.: Вильямс. 2007. Қосымша әдебиеттер 1.
Джамса Крис. Эффективный самоучитель по креативному Web-дизайну. HTML, XHTML, CSS, Javascript, PHP, ASP, ActiveX. Пер. с англ./Крис Джамса, Конрад Кинг, Энди Андерсен. –М.: ООО «ДиаСофтЮП», 2005. -672 с. 2.
AJAX и PHP. Разработка динамических веб-приложений // Кристиан Дари, Богдан Бринзаре, Филип Черчез-Тоза, Михай Бусика. -М.: Символ-Плюс. 2006. 3.
Петербург. 2007. 4.
Джордж Шлосснейгл. Профессиональное программирование на PHP. -М.: Вильямс. 2006.
5.
Справочное руководство по языку РНР. http://www.php.net 6.
Джон Коггзолл. PHP5. Полное руководство. -М.:Диалектика. 2006. 7.
Веллинг Люк, Томсон Лаура. Разработка Web-приложений с помощью PHP и MySQL. – СПб.: Вильямс, 2007. РНР тіліне байланысты материалдары бар сайттар: 8.
http://www.php.net/manual/ru/
9. http://www.phpclub.ru/
10.
http://www.phpworld.ru/
11.
http://www.phpforum.ru/
12.
http://php.su/ G:\home\cjs\ Рабочий стол\Создание web-интерфейса\Лекции\Занятие 1
13.
http:\php.su\
1. 2. 3. 4. 5.
1. //
2. */ 3. /*
4. (* 5. {
13 3 . PHP тілінде айнымалы аты қай символдан басталады? 1. $
2. # 3. “
4. * 5. !
4 . PHP тілінде $ символы не үшін қолданылады? 1. айнымалы аты осы символдан басталады 2. осы символдардың ортасында сөз тіркесі типіндегі (строковый тип) мәліметтер жазылады 3. осы символдардың ортасында көпжолдық коментарийлер жазылады 4. қалдықпен бөлу үшін қолданылады
5. Тек PHP тілінде жиымдармен жұмыс істеуге арналған цикл операторы: 1. foreach 2. do... while 3. while 4. for
5. switch 6. PHP тілінде include операторы не үшін қолданылады? 1. осы оператор кездескен сайын, көрсетілген файлдың құрамындағы код пайдаланылады 2. екі батырма ( ОК және ОТМЕНА) бар терезе шығарады 3. ОК батырмасы бар терезені шығарады 4. шартты операторларды біріктіру үшін қолданылады 5. нәтижені экранға шығару операторы 7. PHP тілінде require операторы не үшін қолданылады? 1. осы оператор кездескен сайын, көрсетілген файлдың құрамындағы код пайдаланылады 2. екі батырма ( ОК және ОТМЕНА) бар терезе шығарады 3. ОК батырмасы бар терезені шығарады 4. шартты операторларды біріктіру үшін қолданылады 5. нәтижені экранға шығару операторы 8. PHP тілінде foreach операторы не үшін қолданылады? 1. жиымдармен жұмыс істеуге арналған цикл операторы 2. ОК батырмасы бар терезені шығарады 3. осы оператор кездескен сайын, көрсетілген файлдың құрамындағы кодты пайдалануға болады 4. шартты операторларды біріктіру үшін қолданылады 5. нәтижені экранға шығару операторы 9. Сервер дегеніміз – бұл ... 1. әр түрлі процестерді басқаратын программалар жиыны 2. клиенттермен жұмыс істейтін программа 3. сұраныстармен жұмыс істеуге арналған программа 4. әрбір компьютер үшін арнайы жазылған программа 5. мәліметтерді жөнелту үшін арнайы жазылған программа 10. PHP тілінде төмендегі программаның нәтижесі қандай: $first=' Text '; $second=$first; $first = ' New text '; echo "Переменная с именем first равна $first "; echo ' Переменная с именем second равна $second '; ?> 1.
Переменная с именем first равна New text Переменная с именем second равна $second 2. Переменная с именем first равна $first Переменная с именем second равна $second
14 3. Переменная с именем first равна Text Переменная с именем second равна $first 4.
Переменная с именем second равна $first 5.
Переменная с именем first равна Text Переменная с именем second равна Text 11. PHP тілінде қате жазылған айнымалы атауы: 1. $345 2. $alfa 3. $alfa_romeo5_5 4. $_alfa 5. $alfa7889 12. PHP тілін кім алғаш рет шығарды? 1.
Расмус Ледорф 2.
Зев Сураски 3.
Никлаус Вирт 4. Чарльз Бэббидж 5. Билл Гейтс
1. 1994
2. 1993 3. 1992
4. 1995 5. 1996
14. PHP тіліндегі әрбір оператор қай символмен ақталады: 1. ;
2. : 3. >
4. ?> 5. ”
15. PHP тіліндегі программада кездескен сайын оның құрамындағы файлдың кодын пайдалануға мүмкіндік беретін оператор: 1. include 2. switch 3. foreach 4. require 5. while 16. PHP тілінде бірнеше жолдық коментарий жазу тәсілі: 1. /* ... */ 2. (*...*) 3. // ... // 4. # ... # 5. { ... }
1. айнымалылардың мәндері және типтері бірдей; 2. айнымалылардың мәндері тең емес; 3. айнымалылар эквивалентті емес ; 4. айнымалылардың мәндері тең 5. айнымалылардың типтері әр түрлі.
PHP тіліндегі echo “ ” функциясы: 1. қостырнақша арасындағы мәтінді экранға шығарады 2. мұндай функция жоқ 3. тырнақшаның орнына жақша қойсақ, соның ішіндегі мәтінді экранға шығарады 4. экранға echo “ ” сөзін шығарады 5. тырнақшаның орнына апостроф қойсақ, ол функцияға айналады
15
19. РНР тіліндегі жиым (массив) қай конструкция арқылы анықталады: 1.
array ([key] => value, [key1] => value1, ... )
2. new array ([key] => value, [key1] => value1, ... )
3. new array ([key] => value, [key1] => value1, ... ) (); 4. $array ([key] => value, [key1] => value1, ... ) 5. var array ([key] => value, [key1] => value1, ... ) 20. PHP тілінде жиымдармен жұмыс істегенде оның кілті (индексі) ретінде нені қолдануға болады: 1. бүтін сандарды және сөз тіркесін 2. объектілер мен субъектілерді 3.
бүтін және нақты сандарды 4. операторлар мен айнымалыларды 5. түйіндік сөздерді
Ағымдағы үлгерімді бағалау ағымдағы бақылау және аралық бақылау бағаларынан тұрады. Үлгерімді ағымдық бақылау – оқу сабағын жүргізуші оқытушының пәннің әр оқу тақырыптары бойынша студенттің жетістіктерін жүйелі түрде тексеруі. Аралық бақылау оқу пәнінің ірі бөлімдерін (модульдерін) аяқтаған соң жүргізілетін бақылау. Пән бойынша қорытынды баға ағымдағы үлгерім бағасы мен қорытынды бақылаудың бағасынан тұрады. Ағымдағы үлгерімді бағалау (жіберу рейтингі) пән бойынша қорытынды бағаның 60% құрайды. Емтихан бағасы пән бойынша қорытынды бағаның 40% құрайды. Студенттің білімін бағалау балдық-рейтингтік әріптік жүйе бойынша сәйкесінше бағалаудың дәстүрлі шкаласына аудару арқылы жүзеге асады.
№ Бақылау түрі 1 -р ейт инг б ақ ы лау
кри
те ри і ( Р1 ), %
Апта
1 -р ейт инг н әт иж есі
, ( Р1 ) 2 -р ейт инг б ақ ы лау
кри
те ри і ( Р2 ), %
Апта
2 -р ейт инг н әт иж есі
, ( Р2 ) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1.
Сабаққа қаты- суы (лекцияға) 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 1,5
0,2 0,2 0,2 0,2
0,2 0,2
0,2
1,5 2.
Лекцияларды конспектілеу
0,5 0,5
0,5 0,5 3.
СОӨЖ тапсыр- масын орындау
2 2 2 2 2 2 2 14
2 2 2 2 2 2 14 4.
СӨЖ тапсырма- сын орындау
1 1 1 1 1 1 1 7
1
1 1 1 1 7 5.
АБ тапсырма- сын орындау
2
3 5
2
3
5 6.
Басқалары (
1
1 2
1
1 2 Барлығы 100
100
Қорытынды нә- тиженің бөлігі
30%
30%
16 15.2 Қорытынды бағаны есептеу Пән бойынша қорытынды баға пайыздық мазмұнда келесі формула бойынша есеп- теледі: И% =
Р1 + Р2 2 · 0,6 + Э · 0,4 мұндағы:
Р1 – 1-рейтингті бағалаудың пайыздық мөлшері; Р2 – 2- рейтингті бағалаудың пайыздық мөлшері;
Э – емтихан бағасының пайыздық мөлшері (тест-емтихан). 15.3 Студенттің оқу жетістіктерінің балдық-рейтингтік әріптік жүйе бойынша бағалау және оны сәйкесінше бағалаудың дәстүрлі шкаласына аудару Әріптік жүйе бойынша бағалау Баллдардың сандық баламасы Оқу пәнін меңгерудің %-қ мазмұны
Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау A 4,0
95-100 үздік
A - 3,67 90-94
B + 3,33
85-89 жақсы
B
3,0 80-84 B - 2,67 75-79
C + 2,33 70-74 қанағаттанарлық C 2,0
65-69 C - 1,67 60-64
D + 1,33 55-59 D 1,0 50-54 F 0 0-49 қанағаттанарлықсыз 15.4 Академиялық тәртіп саясаты № Тәртіпті бағалау критерийлері Балдар саны 1.
Сабақтан кешігу -2
2. Сабақ кезінде ұялы телефонмен сөйлесу -2 3.
Практика (семинар) сабақтарына белсене қатысу 1 4. Басқа да критерийлер
17 АЛМАТЫ ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ СТАТИСТИКА АКАДЕМИЯСЫ
«Информатика» кафедрасы
«050703- Ақпараттық жүйелер» мамандығына арналған РНР тілінде программалау пәнінің дәрістік кешені
18 1 ДӘРІС. ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІН ПАЙДАЛАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Программалау – бұл программа құру тәсілдері мен құралдарын таңдау жолдары. Про- граммалаудың тиімді технологияларын қолдану мынадай мүмкіндіктер береді: -
қолдану шараларын жүзеге асыру; -
программа жасаудың алдыңғы қатардағы озық үлгілерін өмірге енгізу; -
программа жасау жұмыстарын ұйымдастырудың арнайы тәсілдері мен әдістерін пайдалану. Құрылымдық программалау алгоритмдер мен программалар құрудың жаңа технологиясы болып табылады. Құрылымдық программалаудың негізгі принциптері: -
-
қадамдық қадағалау; -
GOTO – шартсыз көшу операторын жүйесіз қолданудан бас тартып (мүмкіндігінше пайдаланбау), басқа құрылымдық операторларды пайдалану. Құрылымдық программалау программалық өнімдердің модульдық құрамына және түрлі программалық модульдермен мәндерді өңдеудің құрылымдық алгоритмдердің типтік басқаруына негізделген. Қадамдық қадағалау тәсілі мәндерді өңдеудің жалпы функциясын қарапайым функциональдық элементтерге тізбектеп жіктейді. Алдымен алгоритмнің жалпы құрылымы қадамдық қадағалаусыз құрылады (бағыт, тармақ, цикл). Бұдан кейін алдыңғы қадамдағы жеке блоктар қадаммен қадағаланады. Бұл процесс алгоритмнің жалпы құрылымындағы барлық блоктар элементар командалар немесе программалау тілінің операторларымен жазылғанша жалғасады. Бұл тәсіл тізбектік қадағалау немесе «жоғарыдан-төмен» тәсілі деп аталады. Модульдік программалау - логикалық байланысқан функциональдық элементтерді жеке программалық модульге біріктіру - модуль түсінігіне негізделген. Модуль: -
-
Функционалды аяқталу; -
логикалық тәуелсіздік (программалық модульдің нәтижесі тек бастапқы мәндерге байланысты, басқа модульдердің жұмысына тәуелсіз); -
басқа модульдермен әлсіз ақпараттық байланыс; -
мөлшері және күрделілігі жағынан қарастырылатын программалық элементтермен сипатталады. Әр модуль спицификадан және модуль тұлғасынан тұрады. Специфика модульді қолдану ережесін анықтайды, ал модуль тұлғасы - өңдеу процессін жүзеге асыру әдісі. Программалық модульдердің құрамы мен түрлері, атқаратын қызметі, олардың программада қолданылу сипаты аспаптық құралдармен анықталады. Мысалы, МББЖ бай- ланысты форма, отчет, макрос, сұраныс және т.б. жеке программалық модуль болып табылады. Сұхбаттасудағы программаны жобалау тұтынушымен сұхбаттасу режимінің болуын талап етеді. Сұхбаттасу барысында мәндерді өңдеуге қажет мәліметтермен алмасу қарастырылады. Сұхбаттасу процессін қолдайтын жүйелер төмендегідей жіктеледі: -
өзгеріссіз сұхбат сценариі бар жүйелер – «сұрақ-жауап» типті, стандартты меню түрінде ақпарат алмасу, формат бойынша сұраныс; -
талап етеді; -
тезаурусты жүйелер; -
іс-қағаз прозасы тілді жүйелер – мәліметтердің маман тұтынушыға түсінікті тілде болуын қамтамасыз етеді. Сұхбаттасу процесін және соңғы тұтынушы интерфейсін жасау үшін программа құрудың объекті-бағытталған аспаптар құралы өте қолайлы. МББЖ аспаптар құрамында меню құрастырушылар (тұтынушыға негізделген режимдер мен командалар негізгі меню
19 және ішкі меню түрінде құрастырылған), экрандық форма конструкторы, көмек жүйесі және тағы басқа объектілер бар. Тұтынушы программалық өніммен арнайы программалы-техникалық ортада жұмыс жасауы керек. Арнайы программалы-техникалық орта процессор типі, жедел жады, сыртқы жады мөлшерімен және т.б. анықталады, сонымен бірге тұтынушы интерфейсінің (экран түрі, өңдеу функциялары, аспаптар тақтасы) мәні ерекше. Қолданбалы програм- малар интерфейсі графикалық түрде Windows ортасына негізделіп жасалады (мысалы, Delphi – Windows жұмысына негізделген программаларды өңдеу ортасы). Соңғы кезде Интернет ортасында жаппай қолданылу тенденциясы артып отырған тіл – РНР тілі болып саналады.
Мыңдаған дайын программалардың бар болғанына қарамастан тұтынушыға бар программалар жасамайтын немесе тұтынушы ойлағандай жасай алмайтын жағдай болуы мүмкін. Мұндай жағдайда жаңа программалар жасау үшін жүйелік программалау пайдала- нылады. Қазіргі кездегі жүйелік программалау тұтынушыға программа құрастырудың ыңғайлы және қуатты құралдарын ұсынады. Олардың құрамы: -
компилятор, программалау тілінде жазылған программаны машиналық кодқа түрлен- діреді, немесе интерпретатор, программаның тікелей жоғарғы дәрежелі программалау тілдерінде орындалуын қамтамасыз етеді; -
программалар кітапханасы – программалаушыерге арналған алдын ала жасалған программалар; -
2. Программалау тілдері Барлық программалау тілдер жиынтығы төмендегідей класстарға жіктеледі: -
нылатын программалық тілдер (машиналық кодтар); -
машинаға бағытталған (computer-oriented language) – арнайы жасалған компьютерде қолдануға арналған тілдер (ассемблерлер); -
алгоритмнің құрылымын бейнелеуге арналған тілдер (Паскаль, Фортран, Бейсик және т.б.);
-
(подпрограммалар) жиынтығы түрінде сипаттауға мүмкіндік беретін тілдер; -
проблемаға бағытталған (universal programming language) – белгілі бір мамандандырылған есептерді шығаруға арналған тілдер (Лисп, РПГ, Симула және т.б.); -
біріктірілген программалау жүйесі – құрылымдық программалау негізін іске асыру және объектлер, олардың қасиеттері, өңдеу тәсілдерімен жұмыс жасайтын объекті- бағытталған тілдерге бөлінеді. Дамыған алгоритмдік тіл ортасында объектіге бағытталған программалау осы тіл стилімен безендіріледі (мысалы, Object Pascal тілі). Программалаушылар қолдануға ыңғайлы, программалар кітапханасы ауқымды, тиімді программалар жасауға болатын жүйелерді ыңғайлы санайды. Осындай программалау жүйелеріне Pascal, Си, Си++ және т.б. програмалау тілдері жатады. Программалау жүйелері қандай программалау тілі негізінде іске асырылатындығымен ерекшеленеді. Мысалы:
-
Си тілі – қазіргі кеде өте танымал UNIX операциялық жүйесін жазу үшін жасалған болатын. Бұл тіл тек Ассемблер тілінде программалау кезінде ғана қол жеткізуге болатын, компьютер ресурстарын тиімді пайдаланау мен жоғары дәрежелі программалау тілдерінің мүмкіндіктерін біріктіреді; Си++ тілі – Си тілінің кеңейтілген
20 тірі болып саналады. Күрделі программалар жасауды жеңілдетіп, қазіргі кезде кең тараған объекті-бағытталған программалау концепцияларын іске асырады; -
тілдері Интернеттегі мәліметтермен жұмыс істеуге арналған тілдер болып табылады. ақпараттық жүйелер жасау үшін пайдаланылады. Объектіге бағытталған программалау әдістемесі Объектілік көзқарастың ең маңызды принциптерін жүзеге асыратын төмендегідей әр түрлі объектіге бағытталған технологиялар мен программаларды жобалау әдістемелері бар:
-
программалар мен мәліметтер қасиеттерін объектінің өзінде инкапсуляциялау (ішінде көрсету); -
мұралау арқылы иелену; -
полиморфизм. Инкапсуляция – объект өрістеріне тек класс тәсілдері көмегімен қол жеткізу мақсатында оларды жасыру (объектіні пайдалану кезінде аса маңызды болып саналмайтын бөліктерді жасыру). Инкапсуляция – объектілер кластарындағы, яғни мәліметтердің абстракты типтеріндегі мәліметтер құрылымының оларды өңдеу тәсілдерімен үйлесім- ділігі. Класта оның өзінен құрылған ішкі кластар болуы мүмкін. Ішкі кластарды құру барысында бастапқы класс объектілерінің мәліметтері мен оларды өңдеу тәсілдерін
мәліметтерді қайта анықтауға немесе жаңа мәліметтер мен оларды өңдеу тәсілдерін енгізуге, иерархия бойынша кластар құруға да мүмкіндік береді.
шақыру) жауап қайтару мүмкіндігі болып табылады. Мұндайда бір тәсіл атауы әр түрлі объектілер кластары үшін қолданылуы мүмкін.
1. Сұқбаттасу процестерін қолдайтын жүйелерді атаңыз. 2. Модуль сипаттамаларын атаңыз. 3. Программалау жүйелері не үшін керек? 4. Негізгі программалау тілдерін атаңыз. 5. « Объект» түсінігі нені білдіреді? 6. « Класс» түсінігі нені білдіреді? 7. SQL- тәрізді тілдерге сипаттама беріңіз. 8. JavaScript, PHP тәрізді тілдер не үшін қажет?
3 ДӘРІС. РНР ТІЛІ НЕГІЗДЕРІ 2.1 PHP тілінің қысқаша даму тарихы PHP (ол мына сөз акронимі: "PHP: Hypertext Preprocessor/Гипермәтіндік Препроцессор ", алғашқыда - Personal Home Page сөзінен шыққан ) – HTML ортасына енгізілген сценарийлерді жазу тілі. Бұл тілдің синтаксисінің басым бөлігі C, Java және Perl тілдерінен алынған (әрине өзінің ерекше-лігіне байланысты жаңа мүмкіндіктер қосылған). Тілдің мақсаты – Web- программалаушыларға жеңіл әрі жылдам өзгертуге болатын динамикалық түр-дегі ықшам html-
парақтар құру мүмкіндіктерін беру. PHP – HTML ортасына енгізілген, бірақ серверде орындалатын сценарийлер жазу тілі. PHP тілінің бір ерекшелігі – мәліметтер базаларымен бірігуінің жоғары деңгейде болуы. Қазіргі кезде бұл тіл бірсыпыра мәліметтер базаларын сүйемелдей алады, олар: Oracle, Adabas D, Sybase, FilePro, mSQL, Velocis, MySQL, Informix, Solid, dBase, ODBC, Unix dbm, PostgreSQL PHP тілін 1994 жыл аяғында Расмус Ледорф (Ras-mus Lerdorf) ұсынған болатын. Оның алғашқы нұсқа-лары сайтты және ондағы резюмені қанша адам көрге-нін қадағалау
21
мақсатында жасалған болатын. Бұл тіл-дің бастапқы бір нұсқасы 1995 ж. шығып, ол Personal Home Page Tools деген атпен белгілі болады. Мұнда қонақтарға арналған мәлімет, санауыш және т.с.с. қосымшалар болған еді. Қазіргі кезде 1996 ж. өзінде PHP тілі әлемдегі 15,000 веб-сайтта қолданылғаны белгілі. Ал 1997 ж. бұл көрсеткіш 50,000-нан асты. 1997 ж. PHP тіліне бірсыпыра жаңалықтар қосылды. Содан бастап Расмустың жеке жобасы бірсыпыра программалау-шылардың қолдауымен жақсы ұйымдасқан жұмысшы топқа айналды. Бұл тілдің синтаксистік анализаторын Зев Сураски (Zeev Suraski) мен Анди Гутманс (Andi Gutmans) қайтадан жазып шықты, осы нұсқадағы анализатор PHP 3 тілінің негізі болып қалыптасты. PHP тілі 1998 ж. ортасында дүние жүзіндегі 150,000 cайтта қолданылды. Болашақта олардың саны Интернеттегі Netscape's flagship Enterprise server ортасындағы сайттардан да асып түсті. PHP тілі барлық ірі-ірі операциялық жүйелерге енді, ол Linux ортасында, Unix (HP- UX, Solaris и OpenBSD) нұсқаларында, Microsoft Windows, Mac OS X, RISC OS, т.б. орталарда жұмыс істей бастады. PHP тілі көптеген web-серверлерде сүйемелденетін болды. олар Apache, Microsoft Internet Information Server, Personal Web Server, Nets-cape, iPlanet- серверлер, т.с.с. Осы серверлердің көпшілігінде PHP тілінің арнайы модульдері бар. PHP тілі суреттерді бейнелеп, PDF-файлдарды, тіпті Flash клиптерін де көрсете алатын болды. Қазір РНР – жылдам дамып келе жатқан программалау ортасы, ол Интернеттегі көптеген серверлерде жұмыс істейді. РНР-де жасалған файлдар серверлердің барлығында да сақталып, өңделе береді. РНР тілінің артықшылығы оны HTML-парақтың кез-келген жеріне қосып, түрлендіруге болады. Оған қоса тілдің синтаксисі, құрылуы, ережелері де онша қиын емес.
скриптер тілі. PHP тілі скриптерінің құжатқа енгізілуін көрсететін бір мысал қарастырайық. 1 мысал. PHP кодтарын құжатқа енгізу жүктеу/скачать 2,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|