Ерсінбек Мұқашев, Өскемен қа-

– Бүгінгі күні облыстың түзеу 

мекемелерінде  жоғарыда  ай-

тып өткенімдей, 9 мыңға жуық 

сотталған  жазасын  өтеп  жат-

са,  солардың  ішінде  еңбек ке 

жарамды  5633  сотталған  аза-

мат  бар.  Ағымдағы  жылдың 

7  айының  қорытындысы  бо-

йынша  орта  есеппен  алғанда 

3300  адам  ақылы  еңбекпен 

қамтылған,  олар  –  еңбекке 

жарамдылардың  58,2  пайы-

зы.  Жұмыспен  қам тыл ған дар-

дың 2343-і – «Еңбек-Өскемен» 

РМК-да,  484-і  –  шаруашылық 

қызмет  көрсету  орындарында, 

399-і  басқа  да  жұмыс  орын-

дарында  еңбек  етіп  жатыр. 

Сотталғандардың  кәсіптік  кол-

ледж арқылы мамандық алуы-

на  жағдай  жасалып,  2013- 

2014 жылдарда 1108 сотталу-

шы  қажетті  түрлі  мамандықтар 

игерді.

Дулат  Әкімгерей,  Глу-

бокое ауданы:

–

 Жазасын өтеп, түзеу 

мекемелерінен 

босап 

шыққандардың 

қаншасы 

жұмысқа  орналасып  жа-

тыр?

– Биылғы жеті ай бойынша 

Өскемен  қалалық  жұмыспен 

қамту  және  әлеуметтік  бағдар- 

ламалар  бөлімінің  мәлімет-

терінше,  Өскемен  қаласының 

жұмыспен  қамту  орталығына 

106  сотталушы  хабарласқан. 

Олардың  64-і  өз  бетінше 

жұмыс  тауып  алса,  орталық 

қызметкерлерінің 

көмегімен 

16  адам  жұмыс  тауып,  5  сот-

талушы  қайта  оқу  курстарына 

өтініш  білдірген.  Қылмыстық-

атқару  кодексінің  178-бабына 

сәйкес  жазасын  өтеп  келген-

дерге  ыңғайлы  жұмыс  тауып 

беріп, еңбек, тұрмыс жағдайы-

на  қолдау  білдіруді,  басқа 

да  әлеуметтік  көмек  түрлерін 

көрсетуді  әкімдіктің  аталған 

бөлімі  іске  асыратындықтан, 

толық  мәліметтерді  аталған 

жұмыспен  қамту  орталығынан 

алуға болады. 

Еркін Рахымов, Зайсан 

ауданы:

–  Сала  қызметкерле-

рін  әлеуметтік  жағынан 

қолдауда  қандай  жұмыстар 

қолға алынған?

–  Біріншіден,  Қылмыстық-

атқару  жүйесі  қызметкерлері-

нің  еңбек  өтілі  бүкіл  Қазақстан 

Республикасының  аумағында 

зейнетке  шыққанда  жеңілдік-

пен,  яғни  1  жыл  қызмет  өтілі  

1,5  жылмен  есептеледі.  Екін- 

шіден,  мемлекет  тарапынан 

бірлескен  зейнетақы  қорына 

лауазымдық  төлемақы  мөл-

шері,  арнайы  әскери  атағы 

бойынша  және  санаттық  шені 

төлемақы  мөлшерлерінен  20 

пайыз  зейнетақы  төлемдері  ай 

сайын  аударылады.  Үшінші-

ден,  ҚАЖ  қызметкерлері,  ар-

наулы  атақ  немесе  сыныптық 

шен  берілген  қызметкерлер  

нысанды  киіммен  тегін  қамта- 

масыз  етіледі,  арнайы  меди-

циналық  госпитальда  барлық 

медициналық  қызметтер  тегін 

көрсетіледі.

Сонымен  қатар  штаттың 

қысқартылуына 

байланысты 

қызметтен босатылған қызмет-

керлерге  1  жыл  бойы  ар-

найы  әскери  атағы  бойынша 

төлемақы  төленеді.  Басқа  да 

әлеуметтік жағдайларға байла-

нысты  туындаған  мәселелер  – 

үнемі  министрліктің,  Үкіметтің 

назарында. 

Тікелей байланысты 

жүргізген – 

Дәурен Аллабергенұлы

Сотталғандар  санына  ке-

летін  болсақ,  былтырмен  са-

лыстырғанда  олардың  саны 

100-ге  жуық  адамға  (2013 

жылдың  8  айында  –  8972 

болса,  2014  жылдың  8  айын-

да – 9000) көбейді. Соңғы 3-4 

жыл  ішінде  сотталғандардың 

орта  есебі  9  мың  адамды  құ-

рап отыр. Ал соңғы 10 жылдың 

көлемінде  алатын  болсақ,  бұл 

санның  шырқау  шегі  2009 

жылға  келді  –  бұл  жылы 

облыстың  түзеу  мекемелерін-

де  12  мыңға  тарта  (11929) 

сотталған  адам  жазасын  өтеді. 

Бұдан  соң  заңнамаларға  бір-

неше  өзгерістер  –  ізгілендіру 

шарасы  енгізілді,  нәтижесінде 

сотталғандар  саны  азайып 

отыр.

Маржан 

Мәкентай-

қызы, Семей:

– Аймақтағы қылмыс-

тық-атқару  жүйесі  са-

ласында  оңалту  орталығы 

бар  деп  естіген  едік.  Соның 

жұмысы  туралы  толығырақ 

тоқталсаңыз.

– Қылмыстық-атқару жүйесі 

Әділет  министрлігінің  қара-

мағында 

болған 

жылда-

ры,  яғни,  2007  жылы  Үкімет 

қаулысы  (2007  жылғы  10 

қыркүйектегі  N  783)  бойынша 

Өскемен  қаласында  Шығыс 

Қазақстан  облысы  қылмыс-

тық-атқару  жүйесіне  қарасты 

түзеу  мекемелерінен  босап 

шыққан  адамдарға  арналған 

оңалту  орталығы  ашылған  бо-

латын.  Кейіннен  жағдайдың 

толық 

қарастырылмауына 

(орталықта  тамақтану,  жату 

орны  көзделмеген),  соттал-

ғандар  тарапынан  сұраныс 

аз  болғандығына  байланыс-

ты  орталықтың  жұмысы  (ҚР 

Үкіметінің  2011  жылғы  27 

сәуірдегі 

№450 

қаулысы) 

тоқтатылды.  Орталықтың  жа-

былуының  тағы  бір  себебі, 

оңалту  функциясын  орындау, 

соның  ішінде  түзеу  мекеме-

лерінен  босап  шыққан  адам-

дарға  көмек  көрсету  жергі-

лікті  атқарушы  органдардың 

қарамағындағы  оңалту  орта-

лығына 

да 

жүктелген-ді. 

Сондықтан  мемлекеттік  ор-

гандар  бір-бірінің  функцияла-

рын  қайталамауы  үшін,  Үкімет 

Қылмыстық-атқару  жүйесінің 

оңалту орталығын жабу туралы 

шешім қабылдады. 

Дегенмен,  уақыт  сұраны-

сы,  қоғамның  дамуы  кейбір 

мәселелерді  қайта  қарауға 

міндеттейді,  сондықтан  «Жұ- 

мыспен  қамту-2020»  бағдар-

ламасының  аясында  оңалту 

орталықтарының 

жұмысын 

толыққанды  қамтамасыз  ету 

көзделген. 

Айгүл 

Баймұқан, 

Үржар ауданы:

– Қазір облыстағы жа-

засын  өтеу  мекемелерін-

де  жұмыспен  қамту  жайы 

қалай?

рысы  өткізілетін  болды.  Мұн- 

дай  сот  отырыстары  Өске-

мен  және  Семей  қалаларында 

өтуде.

Түзеу  мекемелерінің  ішкі 

аумағында  түрлі  байланыс 

операторларының 

қызметін 

шектеу  де  заманауи  техноло-

гиялармен іске асуда.

Сонымен  қатар,  тубер-

кулез  ауруының  жағдайын 

тұрақтандыру  және  жақсарту 

мақсатында  «ШҚО  бойынша 

ҚАЖД түзеу мекемелерінде ту-

беркулезбен  ауыратындардың 

деректер  қоры»  (ОВ-156/20 

туберкулез 

ауруын 

емдеу 

мекемесінде, 

ОВ-156/1,19 

тергеу  изоляторларында,  ОВ-

156/21  әйелдер  мекемесінде, 

ОВ-156/17  бұрынғы  қызмет- 

керлер  мекемесінде)  компью-

терлік 

бағдарламасы 

іске 

қосылған.  Бұл  бағдарламаға 

on-line  режимінде  арнайы  ту-

беркулезбен  ауыратын  кон-

тингенттің  диспансерлік  кар-

тасы  енгізілген,  яғни,  осы 

бағдарлама  арқылы  тергеу 

изоляторынан  бастап  түзеу 

мекемесінде  жазасын  өтеу 

кезінде  сотталғанның  ем  алу 

процесін  толық  бақылауға  бо-

лады.

Бұған  қоса  алдағы  уақытта 

облыстың  аудан-қалаларын-

дағы  елді  мекендерде  тұратын 

шартты  түрде  сотталғандарды 

толықтай  бақылауға  алуды 

күшейту  мақсатында  оларға  

арнайы  білезіктерді  (браслет-

тер) қолдану көзделуде.

М.Қалибеков,  Күршім 

ауданы:

–  Бүгінгі  таңда  облыс 

аумағындағы  қылмыс-

тық ахуал қандай деңгейде? 

Сотталған 

азаматтардың 

саны  артуда  ма,  әлде  ке-

рісінше азайып келе ме?

–  Облыстағы  қылмыстық 

ахуалға  негізінен  облыстық 

ішкі  істер  департаменті  талдау 

жасап,  баға  береді.  Олармен 

бірлесе  жұмыс  істеу  тұрғысы-

нан  айта  кетсек,  аса  ауыр, 

ауыр  қылмыстар  саны  өткен 

жылмен  салыстырғанда  аза-

йып  отыр.  Осындай  жағдайға 

облыстың түзеу мекемелерінде 

де  қол  жеткізілді,  яғни,  сот-

талғандармен  қайталап  қыл-

мыс жасау фактілері азайды. 

Еркін  Тұрсынбай,  Үр-

жар ауданы:

–  Сотталып  кеткен 

адамдар  артынан  мерзі-

мінен  ерте  босатылып  жа-

тады. Ол үшін жазасын өтеу 

барысында  өздерін  жақсы 

жақтарынан  көрсеткені  жөн 

бе? 

–  Сотталған  адам  өзінің 

тәртібін, 

оқуға 

ынтасын, 

жұмысқа  деген  адалдығын 

оңды  жағынан  көрсеткенде 

және  өзі  жасаған  қоғам  нор-

маларына  сәйкес  келмейтін 

қылықтарын  ұғынып,  түзеу 

мекемелерінің  заңды  талап-

тарын  сәйкесінше  орындаған 

жағдайда  Қылмыстық  кодекс-

тің 70-бабының тармақтарына 

сәйкес  сот  шешімімен  шартты 

түрде  мерзімінен  бұрын  боса-

тылады. 

Сонымен  қатар,  аталған 

кодекстің  71-бабымен  аса 

ауыр  емес  және  орташа 

ауыр  қылмыс  түріне  байла- 

нысты 

сотталғанның 

түзеу 

мекемесінде  жазасын  өтеу 

барысында 

өзінің 

түзеу 

мекемелерінің  заңмен  бел-

гіленген  ішкі  тәртібін  бұлжыт-

пай  орындауы  мен  дұрыс 

жүріс-тұрысын көрсетуі бойын-

ша  да  жазаның  жеңіл  түріне  

сот шешімімен ауыстырылады.

Алпыс  Тұраров,  Ақ-

суат  ауылы,  Тарбағатай 

ауданы:

– Күзде әскер қатары-

на  шақырылмақпын.  Осы-

ған  дейін  шартты  түрде  екі 

жылға бас бостандығымнан 

айырылғанмын. 

Осындай 

жағдайда  мені  әскер  қата-

рына ала ма?

–  Бұл  мәселе  –  негізінен 

Қорғаныс  министрлігінің  қор- 

ғаныс  істері  жөніндегі  депар-

таментінің  құзыретінде.  Деген- 

мен,  заңгер-маман  ретінде 

айтарым,  Қазақстан  Респу- 

бликасының  «Әскери  қызмет 

және  әскери  қызметшілердің 

мәртебесі  туралы»  2012  жыл-

ғы  16  ақпандағы  Заңының 

36-бабының 

6-тармағында 

«Соттылығы  бар  азаматтар 

бейбiт уақытта әскери қызмет-

ке  шақырылуға  жатпайды» 

деп  көрсетілген.  Сол  себепті 

соттылығыңыз  жойылмайын-

ша,  әскер  қатарына  алына  ал-

майсыз. Осы мәселеге қатысты 

өзге  де  сұрақтарға  толық  жа-

уапты  аталған  департаменттен 

алуыңызға болады.

Айтмұхамбет  Мәуе-

шов, 

Күршім 

ауылы, 

Күршім ауданы:

–  Бас  бостандығынан 

айырылғандардың  жағда-

йын  ізгілендіру  шаралары 

жайында айтып берсеңіз. 

–  Егемен  еліміз  өзінің 

Қылмыстық-атқару 

кодексін 

қабылдағаннан  бері  оның 

кейбір  нормаларының  іс  жү-

зінде  қолданылуын  анықтау 

мақсатында және де ізгілендіру 

саясатымен оған 20-дан астам 

заңдар  арқылы  толықтырулар 

мен  өзгерістер  енгізілген.  Бұл 

жаңалықтар  еліміздің  тәуелсіз 

мемлекет  ретінде  бірқатар 

халықаралық маңызды норма-

тивтік  құқықтық  актілерді  қа- 

былдауына  және  адам  құқы-

ғының  халықаралық  стандарт-

тарына  жақындауына  байла- 

нысты қажет болды. 2011 жы-

лы  қылмыстық  заңнамаларды 

ізгілендіру  мақсатында  2  заң 

қабылданса,  сол  жылы  ел 

тәуелсіздігінің  20  жылдығына 

орай рақымшылық туралы заң 

орындалған  болатын.  Яғни, 

мемлекеттің  дамуымен  қатар 

қылмыстық 

заңнамаларды 

ізгілендіру  де  жалғасатын  бо- 

лады.  Айта  кетер  жайт,  үкім 

шығару 

және 

жаза 

кесу 

міндеттерін  ізгілендіруді  біздің 

азаматтарымыз  дұрыс  түсінуі 

керек.  Бұл  әрбіріміздің  жауап-

кершілігімізді  күшейте  түсу 

қағидасын  нақты  ұстанып, 

еліміздегі  заң  жүйесін  алға 

қарай  жетілдіре  түсуге  бағыт-

талған.

Әсет  Көрікбаев,  Се-

мей:

–  Қылмыстық-атқару 

жүйесі  саласында  соңғы 

заманауи 

технологиялар-

дың, он-лайн жүйесінің қол-

данылуы қандай деңгейде? 

– Қылмыстық-атқару жүйесі 

саласында  бұрнағы  жылдары 

сот  отырысы  соттың  тікелей 

қатысуымен  өтіп  келсе,  бүгінгі 

таңда  соңғы  заманауи  техно-

логиялармен 

жабдықталған 

арнайы  бөлме  қарастырылып, 

онлайн режимде, яғни, соттың 

тікелей  қатысуынсыз  сот  оты-

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

6

№90 (17027)

7 тамыз

Тікелей байланыс

ДИДАР

Ізгілендірудің нәтижесінде сотталғандар саны 

азайып отыр

Қазір еліміз бойынша қылмыстық-атқару жүйесін ізгілендіру жолында мақсатты шаралар 

қолға алынуда. Бұл шаруа облыста қалай жүзеге асуда? Аймақтағы түзеу мекемелерінде 

қанша адам жазасын өтеуде? Олардың қанша пайызы еңбекпен қамтылған? Осы және 

басқа да оқырмандар тарапынан қойылған сұрақтарға «Дидар» газетінің редакциясында 

өткен тікелей байланысқа келген Шығыс Қазақстан облысы бойынша қылмыстық-атқару 

жүйесі департаменті бастығының орынбасары, әділет полковнигі Миржан Смағұлов 

жауап берді. 

– Биыл аудан көлемінде 

қанша  жаңа  жұмыс  орны 

құрылды?

– 2014 жылғы 1 шілдедегі 

жағдай  бойынша  209  жаңа 

жұмыс  орны  құрылды.  Оның 

ішінде – 93-і тұрақты, 116-ы 

уақытша  және  маусымдық 

жұмыстар.  Бұдан  басқа  23 

орын  –  ауылшаруашылық 

саласында,  31  орын  –  өнер-

кәсіпте,  10  орын  –  құрылыс, 

9  орын  әлеуметтік  қызмет- 

тер  саласында  ұйымдасты-

рылып отыр. 

жүктеу/скачать 5,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: