An introduction to educational research methods. Введение в образовательные исследовательские методы Білім беру-зерттеу әдістеріне кіріспе



Pdf көрінісі
бет5/85
Дата06.03.2017
өлшемі32,4 Mb.
#8078
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   85

Бокс 1.3 Введение

Оценка,  суждение  или  оценка  обучения  и  понимания  студентов  [Sadler, 

1989]  традиционно  ассоциируется  с  тестированием  или  экзаменом 

или  с  последовательностью  задаваемых  учителем  вопросов.  С  момента 

введения сравнительных таблиц упор на обобщающую оценку в школьном 

обучении  увеличился.  Предположительно  это  пагубно  сказывается  на 

учении  и  понимании,  которым  обобщающая  оценка  по  определению 

способствует мало [Black and Wiliam, 1998b]. Однако оценка не должна 

быть  исключительно  обобщающей,  оценкой  обучения,  но  может 

быть  использована  для  информирования  и  улучшения  понимания: 

оценка  для  обучения  (ОдО).  Это  позволит  студентам  узнать  качество 

демонстрируемого  ими  понимания  предмета  и  способы  его  улучшить, 

что  является  более  эффективным  процессом,  чем  обучение  методом 

проб и ошибок, представляющим собой цикл оценочных реакций [Sadler, 

1989].  Поэтому  эффективное  использование  образовательной  оценки 

может  вывести  на  первый  план  образование  обучение  для  изучения,  а 

не обучение для тестирования [Black and Wiliam, 1998b; Black, McCormick, 

James and Pedder, 2006]. Интерес к стратегиям ОдО следует из множества 

научных статей, изучающих их влияние на студентов и учителей на всех 

образовательных уровнях. 

 

Учитывая преимущества, которые могут предоставлять стратегии 



ОдО  для  обучения,  я  провел  предметное  исследование  для  изучения 

применения  в  классе  оценки  сверстниками  в  контексте,  недостаточно 

изученном в имеющейся литературе. Участники были набраны из моего 

10-го  класса,  засчитывающегося  за  три  экзамена  на  аттестат,  в  высшей 

школе  Саффолка,  изучающих  GCSE  модуль  по  биологии.  Сначала  я 

хотел  описать  восприятие  учениками  взаимной  оценки  и  взаимосвязи 

между тем, как, по их мнению, это повлияло на их обучение, и оценкой 

усвоения ими материала. Во-вторых, исследуя процесс, а не результат, я 

изучил взаимодействия между студентами в ходе взаимной оценки. Это 

исследование  проведено  в  соответствии  с  этическими  нормативами, 

указанными Британской научно-педагогической ассоциацией [BERA, 2004: 

4], а участники были полностью проинформированы и дали добровольное 

согласие. В отчете использованы лишь имена студентов. 


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

37

Чтобы выбрать направление для рассуждения, Оуэйн изучил имеющиеся исследования 



в данной области – оценка для обучения – и сделал обзор литературы (см. главу 3). 

Реферат данного обзора см. в боксе 1.4. Этот обзор демонстрирует глубокое знание 

и понимание Оуэйном области оценки для обучения

Бокс 1.4 Реферат (обзора литературы)

Данный  обзор  демонстрирует  высокую  степень  влияния,  оказываемого 

теоретическими  перспективами  на  исследование  образовательной 

оценки. Взаимная оценка была выделена в качестве метода осуществления 

образовательной  оценки.  Исследования  аудиторного  эксперимента 

показали, что это практичное решение встретило поддержку со стороны 

учителей. Однако сравнительно мало исследований посвящено отношению 

к  взаимной  оценке  на  уроках  естествознания,  или  в  рамках  среднего 

образования, в этой стране со стороны лиц, наиболее плотно вовлеченных 

в  этот  процесс.  Также  не  была  исследована  природа  обмена  между 

студентами, способствующего теоретическому влиянию взаимооценки. По 

словам Коуи: «Несмотря на необходимость активного участия учеников, о 

представлениях и опыте учеников в области оценки для обучения известно 

достаточно  мало»  [Cowie,  2005:  138].  Эти  вопросы  будут  рассмотрены 

при определении моей области исследования в следующем разделе. Затем 

Оуэйн  обозначил  три  предмета  исследования,  которые  он  предложил 

изучить в ходе своей школьной педагогической практики.

Бокс 1.5 Подвопросы исследования

Для  получения  более  целостного  понимания  взаимооценки  необходим 

больший  акцент  на  анализе  процесса  со  стороны  учащихся.  Поэтому  в 

моем предметном исследовании предложены три подвопроса (RQ) для 

выполнения этой всеобъемлющей аналитической задачи: 

• RQ1: Каково представление учеников о взаимооценке?

• RQ2: Как ученики взаимодействуют друг с другом во время упражнений 

по взаимооценке?

•  RQ3:  Прослеживается  ли  параллель  между  восприятием  учениками 

эффективности  взаимооценки  для  их  обучения  и  их  фактическими 

достижениями? 


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

38

В своем заключительном отчете он описал, как приступил к ответу на поставленные 



задачи.  Он  составил  свой  проект  исследования  (см.  главу  5)  и  объяснил,  как  будет 

собирать и анализировать данные

 

Этот  отчет  подтверждает,  что  Оуэйн  выносит  суждения,  демонстрируя 



способность  интегрировать  знания  и  справляться  со  сложностями,  а  также 

формулировать суждения на основании неполных данных. 

 

Его  письменный  отчет  содержал  его  выводы,  основанные  на  знаниях  и 



обосновании другим учителям и коллегам из школы, в которой он проходил стажировку. 

Хотя он работал с университетским руководителем и школьным наставником, на самом 

деле он проводил исследование преимущественно самостоятельно или автономно. 

Заключительный реферат Оуэйна приведен в боксе 1.6. 



Бокс 1.6

Данное  предметное  исследование  выявило,  что  восприятие  учениками 

взаимной  оценки  включает  широкий  спектр  положительных  и 

отрицательных  аспектов,  в  зависимости  от  человека,  которые  в  целом 

согласуются с опубликованными в литературе. Основной проблемой для 

некоторых  студентов  была  их  неосведомленность  о  взаимооценке  и 

соответствующие трудности с соблюдением протокола, в результате чего 

они сочли ее неэффективной. В некоторой степени это может объяснять 

результаты взаимодействия между учениками в процессе взаимооценки. 

Они характеризовались краткостью и ограниченным обменом вербальной 

информацией.  Информация  о  взаимосвязи  между  восприятием 

студентами своего понимания и действительно продемонстрированным 

ими пониманием ограничена действительностью использованных мер и 

сложностью проведения такого сравнения

 

Хотя  данные  выводы  действительны  в  экологическом  и 



методологическом  контексте  данного  исследования,  следует  с 

осторожностью  относиться  к  обобщениям,  учитывая  (I)  специфичность 

протокола взаимооценки и (II) состав, возраст и уровень достижений класса. 

Существует множество различных способов проведения взаимооценки и 

еще  больший  набор  стратегий  ОдО.  Поэтому  мои  результаты  следует 

использовать  в  качестве  пробного  показателя  того,  как  ученики  могут 

реагировать, учитывая достаточную степень схожести описанного здесь 

исследовательского контекста. Следующими этапами исследования может 

стать изучение различий в восприятии и взаимодействии между разными 

группами  студентов,  введение  других  методов  образовательной  оценки 

и  изучение  того,  как  их  принимают,  или  начать  рассматривать  вопрос 

об изменении протокола для повышения его эффективности, подходя к 

опросу как к исследованию воздействия. 

 

Цель  данного  исследования  –  изучить,  как  ученики  видят  и 



реализуют взаимооценку, отказавшись от склонности посвященных оценке 

Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

39

Основные идеи

Есть  вероятность,  что  ваше  исследование  решит  серьезные  проблемы  в  вашем 

собственном  классе  и  расширит  вашу  базу  знаний  о  преподавании  и  обучении, 

так  что  это  будет  трудный  процесс.  Кроме  того,  такой  опрос  потребует  от  вас 

дисциплины, стойкости и упорной работы, но в результате участия в целенаправленной 

деятельности сообщества и образования вы сможете лучше понять свою практику. 

Чтобы сделать это хорошо, крайне важно начать процесс исследования с разбивки 

своей изначальной области изучения на более четко сформулированные задачи. Ваше 

исследование будет более релевантным, полезным и осуществимым, если оно тесно 

связано с областью интереса, не слишком увеличивает ваши ежедневные обязанности 

и может быть выполнено в определенные сроки. Кроме того, чтобы быть полезной, 

ваша работа должна расширять учительские знания, поэтому для этой цели обратитесь 

за поддержкой и советом к критически настроенному другу, если полагаете, что у вас 

недостаточно навыков и квалификации, необходимой для проведения исследования. 

Вопросы для рефлексии (самоконтроля)

1. Что конкретно вы хотите узнать по избранной вами теме? 

2.  Что  уже  было  написано  о  письме  у  детей?  В  достаточной  ли  мере  вы  изучили 

имеющиеся публикации, посвященные выбранной вами теме? 

3.  Вы  уже  продумали  и  спланировали  реально  осуществимый  процесс  проведения 

исследования в имеющиеся сроки? 

публикаций  делать  акцент  на  роли  учителя  [Brookhart,  2001].  Однако  в 

моей собственной роли как учителя опыт обучения взаимооценки оказался 

ценным для информирования о моей практике. Я выяснил, что упражнения 

могут восприниматься как положительный педагогический опыт и могут 

быть успешными, при условии достаточно четких инструкций и выделения 

достаточного времени на ознакомление учеников со стратегиями ОдО. 

Я бы рассмотрел возможность менее частого применения взаимооценки 

и  постепенного  внедрения  ее  в  течение  продолжительного  периода 

времени наряду с более простыми методами самооценки и взаимооценки, 

согласно  рекомендациям  литературы  и  участвующих  студентов.  Это 

приводит  к  моему  последнему  пункту,  а  именно  к  голосу  учеников. 

Некоторые  комментарии  учеников  о  взаимооценке  были  удивительно 

проницательными и демонстрировали хорошее представление о том, что 

способствовало  и  препятствовало  их  обучению,  и  как  можно  изменить 

и улучшить упражнения для дальнейшего усовершенствования. С учетом 

состава  класса,  я  попытаюсь  в  будущем  дать  студентам  возможность 

оставлять устные и письменные отзывы о «ходе» их классного обучения, 

и  использовать  их  для  информирования  и  изменения  моего  способа 

обучения для улучшения результатов для всех.


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

40

Дополнительная литература 

Bell, J. (2010) Doing your Research Project: a Guide for First-time Researchers in Education 

and Social Science (5th edn). Buckingham: Open University Press.

Denscombe, M. (2010) The Good Research Guide for Small-scale Social Research Projects 

(4th edn). Buckingham: Open University Press.

Robert-Holmes, G. (2011) Doing your Early Years Research Project: a Step by Step Guide 

(2nd edn). London: Sage Publications.

Thomas, G. (2009) How to Do your Research Project: a Guide for Students in Education 

and Applied Social Sciences. London: Sage Publications. 



Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

41


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

42


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

43

ЗЕРТТЕУ АЙМАҒЫН АНЫҚТАП 



АЛУ ЖӘНЕ ЗЕРТТЕУ НЫСАНЫН 

ТҰЖЫРЫМДАУ  

ТАРАУ 1

Тарауға шолу

Ең алдымен, ғы

лыми жұмысқа кіріспес бұрын, өзіңіз қызығушылық танытатын әрі өзіңізге белгілі 

бір саланы айқындап алған боларсыз. Мәселен, сіз оқу үдерісінде эссе жазудың 

рөліне ерекше қызығуыңыз мүмкін. Бұл қызықты әрі маңызды зерттеу саласы 

болып табылады, алайда сіз жазудың оқуға әсерін зерттеп жатқаныңыз туралы 

айту өте оңай болғанымен, бұл кең ауқымды зерттеу саласы болып табылады. 

Сондықтан алғашқы мақсатыңыз, қызығушылық танытып отырған салаңызды 

тарылту мен мейлінше қолайлы әрі нақты зерттеу нысанын анықтау болып 

табылады. Жас зерттеушілер бұл үдерісті анықталуы күрделілеу бір мәселе деп 

табады. Сондықтан тәжірибесіз зерттеушілерге жұмысты бастамастан бұрын 

үш сұрақ аясында ойлану пайдалы болады. Егер де біздің эссе жазу мысалымызға 

оралатын болсақ, онда келесі кезеңге өтпестен бұрын алдымен анықталуы қажет 

мына мысалдағыдай үш сұрақ бар:

• Эссе жазудың оқуға әсері туралы нақты нені білгіңіз келеді ? 

• Балалардың эссе жазуы туралы акдемиялық мақалаларда не жазылып айтылған? 

• Сізге белгіленген мерзім ішінде қанша жұмыс көлемін орындай аласыз?


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

44

1.1 тапсырма. Ойларды жүйелеу 

Миға шабуыл (brainstorming) – бұл барлық сөздерді, концепцияларды, 

ойларды, сұрақтарды және пән туралы білімді бірден тізіп көрсету 

түріндегі еркін байланыстыру техникасы болып табылады. Зерттеу саласы 

бойынша сізді қызықтыратын тізімді тізуден бастаңыз. 



Ойларды сұрыптау 

Содан кейін ойларды санаттары бойынша сұрыптаңыз. Бұл осы 

сала бойынша сіздің қолыңыздағы біліміңізді ұйымдастырып, қандай 

перспективалардың мейлінше қызық және/немесе тиісті екендігін шешуге, 

өз зерттеу жұмысын қандай бағытта жүргізу қажеттігін анықтауға 

мүмкіндік береді. Миға шабуыл жасау кезеңінде айқындалған санаттардан 

концептуалды картасын құрыңыз. Концептуалды карталар қарапайым 

немесе күрделі болуы мүмкін және сізге пән туралы ойыңызды жинақтауға 

көмек беруге, өз біліміңіздегі мүмкін бос орындарды анықтауға және сіздің 

зерттеу жұмысыңызды бағыттауға мүмкіндік беретін нақты сұрақтарды 

жасауға көмек береді. Әрі қарай зерттеу жүргізу қажет пе? Мәселенің 

түбірін іздеу үшін келесі нақтылау кезеңіне өтуге дайынсыз ба? 

1.1 тапсырманы орындау зерттеу саласын айқындауға көмек бере алады. 


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

45

«Нақтылау»  термині  менеджмент  бойынша  әдебиеттен  алынған  және  зерттеу 



нысанын  тарылту  мақсатында  түрлі  пікірлерді  негізге  ала  отырып  зерттеу  саласын 

талдауды білдіреді. 1.1 суретте білім беру саласынан мысал келтірілген, онда мұғалім өзі 

қызығушылық танытатын саланы, атап айтқанда табысты сабақтардың ерекшеліктерін 

белгілеп алған. Бұл ауқымды әрі күрделі сала, сондықтан мұғалім өзі мұғалім ретінде 

өзінің жеке көзқарасы, содан кейін мектептің көзқарасы бойынша және, ең соңында, 

оқушылардың  көзқарасы  бойынша  табысты  сабақтың  қандай  болуы  мүмкін  екендігін 

алдымен  шешіп  алады.  Бұл  екінші  дәрежелі  сұрақтардың  тууына  себеп  болып  отыр, 

атап айтқанда: оқушылардың білім алып жатқанын қалай білсем болады? Осы үдерістің 

нәтижесінде мұғалім оқушылардың табысты сабақтар туралы пікіріне назар аударуды 

шешті. Бұл жағдай басқа да ойларды белгілеуге мүмкіндік беріп, мынадай сұрақтарды 

көтерді: Мен қойып отырған міндеттерді оқушылар орындай алады ма? Олар өздерін 

менің қойған міндеттерімді орындай аламын деп есептейді ме? Оқушылар менің рөлімді 

қалай қабылдап отыр? Оқушылар жұмыс белгілі бір күшті талап етеді деп есептейді ме? 

Оларға өз жұмысы ұнайды ма? Бұл жағдайда мұғалім осы сипатты зерттеуге шешім 

қабылдайды,  ол  үшін  бірнеше  оқушылардан  олардың  осы  туралы  ойларын  сұрайды, 

әріптестермен сөйлеседі және өз зерттеу нысанын тұжырымдамас бұрын оқушылардың 

үні мен уәждемесі саласындағы соңғы ғылыми жұмыстарды зерттейді. Келесі тарауда мен 

сіздің зерттеу нысаныңызды тұжырымдауға көмек бере алатын басқа да стратегияларды 

ұсынамын. 

1.1 сурет. Мәселенің түбірін іздеу үшін нақтылау 

 

 



 

1.1 сурет. Мəәселенің түбірін іздеу үшін нақтылау  

 

 



Зерттеу нысанын тұжырымдау  

 

 



Зерттеу тақырыбынан зерттеу нысанына ауысу  

 

Зерттеу  тақырыбынан  зерттеу  нысанына  ауысудың  бірінші  кезеңі  зерттелген  əәдебиетке  негізделеді, 



сондықтан  қызығушылық  танытып  отырған  саладағы  табылған  əәдебиеттер  ойларды  жай  ғана 

жалпылап  қоя  салуға  ғана  емес,  таңдап  алынған  зерттеу  саласына  қатысты  мүмкін  əәдістемелік 

тəәсілдердің көзіне айналып отыр. 

2 тарауда таңдап алынған тақырыптың негізгі тезистерін түсіну мен 

байланысты  тезистерді  қалай  ұйымдастыруды  түсіну  үшін  əәдебиетті  қалай  іздеуге  болатындығы 

қарастырылады.  

Таңдауды  анықтап  алып  жəәне  өз  зерттеу  саласын  тарылтып  болғаннан  кейін,  зерттеу  үшін 

сығылған нысан түрінде оны түсіндіруге болатынына талпыныс жасауға болады. Мəәселен, оқуға көмек 

беру  ретіндегі  əәңгіме  зерттеу  үшін  жақсы  тақырып  болуы  мүмкін,  алайда  «Техникалық  пəәндер 

бойынша  топтық  жұмыс  кезінде  оқушылар  қандай  əәңгіме  жүргізіп  жатыр?»  мектеп  аясындағы  тар 

зерттеу жобасы үшін мейлінше пайдалы нүкте болады.  

Өз жобасына қатысты, өзіңізге келесі сұрақтарды қойыңыз:  

1.  Осы тақырып бойынша қандай жайттар белгілі? Мамандар осы тақырып бойынша нені жазып, 

өз зерттеуін қалай жүргізген? (əәдебиеттерді талдау бойынша 3 тарауды қараңыз.) 

2.  Осы  тақырып  бойынша  менің  əәріптестерім  не  ойлайды  жəәне  менің  ғылыми  жетекшім  маған 

қандай кеңес беріп отыр?  

3.  Бұл зерттеуді неліктен жүргізіп жүрмін?  

 

 

 



Табысты сабақ 

дегеніміз не? 

Мұғалім ретінде 

маған «табысты» 

сөзінің мəәні қандай? 

Мектеп үшін 

«табысты» сөзі нені 

білдіреді? 

Оқушылар үшін 

«табысты» сөзі нені 

білдіреді? 

Балалар оқиды 

Балалар өздерін 

жақсы ұстайды 

Балалар өз 

тапсырмасын орындап 

жатыр 

Емтихандардың жақсы нəәтижесі 



Риза оқушылар 

Табанды оқушылар 

қушылар тапсырманы 



орындай алады ма? 

қушылар тапсырманы орындай 



аламыз деп есептейді ме? 

Оқушылардың ойынша, 

мұғалімдер оларды 

сыйлайды ма? 

қушыларға тапсырманы 



орындау ұнайды ма? 

Оқушылардан сұрау 

керек пе? 

Оны қалай білуге болады? 

Оны қалай өлшеуге болады? 

Бұл балалардың оқып 

жатқанына кепілдік бере ме? 

Бұл балалардың оқып 

жатқанына кепілдік бере 

ме? 


Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

46

Зерттеу нысанын тұжырымдау 



Зерттеу тақырыбынан зерттеу нысанына ауысу 

Зерттеу тақырыбынан зерттеу нысанына ауысудың бірінші кезеңі зерттелген әдебиетке 

негізделеді, сондықтан қызығушылық танытып отырған саладағы табылған әдебиеттер 

ойларды жай ғана жалпылап қоя салуға ғана емес, таңдап алынған зерттеу саласына 

қатысты мүмкін әдістемелік тәсілдердің көзіне айналып отыр. 2 тарауда таңдап алынған 

тақырыптың негізгі тезистерін түсіну мен байланысты тезистерді қалай ұйымдастыруды 

түсіну үшін әдебиетті қалай іздеуге болатындығы қарастырылады. 

Таңдауды анықтап алып және өз зерттеу саласын тарылтып болғаннан кейін, зерттеу 

үшін сығылған нысан түрінде оны түсіндіруге болатынына талпыныс жасауға болады. 

Мәселен, оқуға көмек беру ретіндегі әңгіме зерттеу үшін жақсы тақырып болуы мүмкін, 

алайда «Техникалық пәндер бойынша топтық жұмыс кезінде оқушылар қандай әңгіме 

жүргізіп жатыр?» мектеп аясындағы тар зерттеу жобасы үшін мейлінше пайдалы нүкте 

болады. 

Өз жобасына қатысты, өзіңізге келесі сұрақтарды қойыңыз: 

1. Осы тақырып бойынша қандай жайттар белгілі? Мамандар осы тақырып бойынша 

нені  жазып,  өз  зерттеуін  қалай  жүргізген?  (әдебиеттерді  талдау  бойынша  3  тарауды 

қараңыз.)

2.  Осы тақырып бойынша менің әріптестерім не ойлайды және менің ғылыми жетекшім 

маған қандай кеңес беріп отыр? 

3. Бұл зерттеуді неліктен жүргізіп жүрмін? 



1.2 сурет. Зерттеу нысанын тұжырымдау кезеңдері 

Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question

FORMULATING THE RESEARCH QUESTION

Moving from a research topic to a research question

The first stage of moving from a topic  to a research question will be informed by your 

reading so finding out what is written about your area of interest will not only help you 

to crystallize your thinking but will also suggest potential methodological approaches for 

your chosen area of study. Chapter 3 will explain how to search for literature to help you 

understand the key themes about your chosen topic  and how to organize your findings into 

coherent themes.

 

Having decided on and refined your research area, it helps if you can hone this into 



a succinct researchable question. For example, talk to help learning would be a really good 

area for research but ‘What sort of talk do students engage in during group work in science 

lessons?’ would be a much more helpful starting point for a small scale school based research 

project. 

To think about your project then ask yourself the following questions:

1. What is known already about this area, what have experts already written about this 

area and how have they undertaken research? (See Chapter 3 on reviewing literature.)

2. What are my colleagues in my school views’ about this area and what does my 

higher-degree tutor advise me to do?

3. Why am I doing this research?



Figure 1.2

 Stages of formulating a  research question

So you can see that it is unhelpful to start from the premise that you are going to survey the 

students or carry out interviews or to even think about data collection methods until you 

have a clear idea of what your precise research question is. 

 

It is important to recognize that undertaking a research enquiry will make extra 



demands on your time, energy and resources, so your enquiry must be realistically manageable 

on top of your teaching role and where possible be seen as no more than extending the 

activities  you  are  already  engaged  in  within  your  own  classroom  or  school. The  further 

removed your research is from your usual professional work, the more difficult it will be 

to undertake. Furthermore, carrying out an enquiry which is not directly related to your 

own interest or professional work will be less useful to you. Ideas for research will emerge 

from your own interests and experiences. This might be a new curriculum development, a 

recurring difficulty, an idea you encountered on a course or as a result of reading a research 

paper. Moving from a research topic to a research question is an important next step.

   



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   85




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет