Анатомия – 120 ом
Ми қыртысы. Анализатор туралы түсінік. Ми қыртысындағы орталықтар
жүктеу/скачать 0,91 Mb.
|
ÐнаÑÐ¾Ð¼Ð¸Ñ â 120 ом-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- Орталықтары: Маңдай бөлігі
- Төбе бөлігі
- Самай бөлігі
- Шүйде бөлігі
| 108.Ми қыртысы. Анализатор туралы түсінік. Ми қыртысындағы орталықтар
Ми қыртысы ( cortex cerebrі) – адам мен сүтқоректі жануарлардың үлкен ми сыңарларының сыртын жауып тұратын, нейронның сұр затынан түзілген қабат. 1.Ежелгі қыртыс (paleocortex) – bulbus olfactorius – тың қасында оранласатын маңдай бөлігі. 2. Ескі қыртыс ( archicortex )- самай үлесінің аймағында орналасқан. 3.Жаңа қыртыс ( neocortex) - үлкен ми жартышарының қалған аймақтары. Ми жартышары қыртысының 6 қабаты бар: 1) Молекулалық табақша (lamina molecularis) – еске сақтауға жауап береді 2) Сыртқы қиыршықты табақша (lamina granularis externa) – ойлау қабілетіне жауапты 3) Сыртқы пирамидалық табақша (lamina pyramidalis externa) – ассоциативті қабат, яғни афференттік ақпаратты жоғарыда аталған қабат клеткаларына өткізеді 4) Ішкі түйіршікті табақша ( lamina granularis interna) - афференттік қабат, яғни афференттік ерікті қыртыс сезім жолдары аяқталады (ауырғанды, температураны т.б. сезу) 5) Ішкі пирамидалық табақша (lamina pyramidalis interna) – эфференттік қабат, яғни эффренттік ерікті қыртыс қозғалтқыш (пирамидалық) жолдар басталады 6) Әртүрлі пластинка - ассоциативті қабат, яғни екі жартышарды бір-бірімен және әр жартышардың ішіндегі бөліктерін бір-бірімен байланыстырады. Орталықтары: Маңдай бөлігі: а) Қимылдық функциялардың проекциялық орталығы – gyrus precentralis және lobulus paracentralis қыртысы, импульстарды талдау және ерікті қимылдарды қамтамасыз ететін испульстарды өткізу б) Сөйлеудің ассоциативтік қозғалыс орталығы - маңдай бөліктің төменгі қатпарының (gyrus frontalis inferior) артқы бөлімінің қыртысы, сөйлеу орталығы в) Жазу таңбаларының ассоциативтік орталығы - ортаңғы маңдай қатпарының артқы бөлімінің қыртысы, tractus corticospinalis арқылы импульс қол бұлшықеттеріне таңба жазу процесі іске асады г) Бас пен көздің үйлесімді бұрылысының ассоциативтік орталығы - маңдай бөліктің ортаңғы қатпарының қыртысы, жазу орталығы орналасқан Төбе бөлігі: а) Жалпы сезімталдықтың проекциялық орталығы - артқы орталық қатпардың (gyrus postcentralis) қыртысы – барлық сезім орталығы (ауырсыну, температура және т.б. ) б) Дене қалпының проекциялық орталығы – төбеішілік жүлгені (sulcus intraparietalis) шектеп жатқан қыртыс– кеңістіктегі қалпын сезіну; в) Стереогнозияның ассоциативтік орталығы – жжоғарғы төбе үлесшесінің (lobules parietalis superior ) қыртысы– жалпы сезімталдылық; г) Сөйлеудің ассоциативтік көру орталығы - бұрыштық қатпар (gyrus angularis) қыртысы – әріптерді тану және оқу Самай бөлігі: а) Естудің проекциялық орталығы - самай бөліктің жоғарғы қатпарының қыртысы – есту орталығы; б) Вестибуляторлық функцияның прекциялық орталығы - ортаңғы және төменгі самай қатпарларының (gyrus temporalis superior et gyrustemporalis inferior) артқы бөлігінің қыртысы – тепе-теңдік сақтау орталығы в) Дәм сезудің прекциялық орталығы - ілмек ( uncus ) – иіс және дәм сезу орталықтары орналасқан. Шүйде бөлігі: а)Көрудің проекциялық орталығы – топшалық жүлгені (sulcus calcarinus) шектейтін қыртыс – көру жолдарының талшықтары орналасқан б) Көрудің ассоциативтік орталығы – шүйде үлесінің жоғарғы латералді бетінің қыртысы – заттарды пішініне, түсіне және т.б, сипатына қарай еске сақтау. Анализатор дегеніміз сыртқы қабылдаушы аппараттан басталып, мида аяқталатың күрделі нервтік механизм. жүктеу/скачать 0,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|