Аддитивтік Хартли өлшемі

2.1.3. 
Аддитивтік Хартли өлшемі 
 
Ақпарат теориясында сандар мен кодтардың комбинаторикасы 
маңызды рөл атқарады. (l) санның ұзындығы мен (h) тереңдігі түсінігін 
енгізейік. 
Санның (h) тереңдігі, қабылданған алфавитте болатын әртүрлі 
элементтердің саны болып аталады. Санның тереңдігі [14,15] кодтау 
және санау жүйесінің негізіне сәйкес келеді. 
Санның (l) ұзындығы сан ұяшығының мөлшері деп, алфавитте 
керекті өлшем санын ұсынуға қажетті, әрі жеткілікті қайталану санын 
айтады. Санның ұзындығы кодтау мен санаудың әртүрлі жүйесін 
хабарлайды. 
(l) ұяшық – алфавитінің бір жиынтығы (l) ұзындықты бір толық 
санды сақтайтын және бейнелей алатын бір сандық топты құрайды. N 
санының кейбір мөлшері сандық өрісті ұсынады. Сандық топтың 
көмегімен ұсынуға болатын санның мөлшері (l) ұзындығы, (h) 
тереңдікте төмендегі формуламен анықталады: 
Соңғы формуладағы санның мөлшері Q көрсеткіш, заң бойынша (l) 
ұзындығына тәуелді. Мына түрде Q саны – ақпараттық сыйымдылықты 
бағалау үшін ыңғайлы өлшем болмайды. Сондықтан Хартли екілік 
бірлікте – битте (бит) ақпарат санын есептеуге мүмкіндік беретін 
аддитивті екілік логорифмдік өлшемді енгізген. Ол үшін санның Q өзі 
емес, оның екілік логарифмі алынады: 
Мұндағы I - Хартли бойынша ақпарат саны. 
Егер разрядтардың саны (санның (l) ұзындығы) бірге тең болса, 
онда екілік санау жүйесі (тереңдігі h=2 ) түрінде болады және екілік 
логарифм орындалады десек, ал ақпараттың потенциалдық саны 1 

битке тең (log
2
2=1). 
1-қосымшада 1-ден 128-ге дейін сандардың екілік логарифмдері 
берілген. Бұл, қабылданған жүйедегі өлшемнің бірлігі болып саналады. 
Ол болатын немесе болмайтын бір қарапайым оқиғаға сәйкес келеді. 
Аддитивті өлшем (l) санына салыстырмалы I пропорционалдылығын 
есептеу мүмкіндігін қамтамасыз етуімен қолайлы.