«Ақпараттық талдау орталығы» АҚ
жүктеу/скачать 4,27 Mb. Pdf көрінісі
|
| «Ақпараттық - талдау орталығы» АҚ Астана 2016 ICILS 2 018 Жинақ Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 2 ~ УДК 004 (0753) ББК 32 9 73я 72 М 43 Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі. Жинақ . - Астана: «Ақапарттық - талдау орталығы» АҚ , 2016. - 254 бет . ISBN 978-601-280-763-9 Қазақстан 2018 жылы оқушылардың IT - құзыреттері деңгейін бағалайтын ICILS халықаралық зерттеуіне қатысады. IEA және ҚР БҒМ арасындағы Келісіммен зерттеудің Ұлттық үйлестірушісі «Ақпараттық - талдау орталығы» АҚ тағайындалды. Жинақта ICILS зерттеуі туралы ақпараттық мәліметтер, құпиялық режимінен шығарылған тесттік тапсырмалар үлгілері және қатысушы респонденттерге арналған сауалнама сұрақтары қамтылған. Жинақ педагог қауымына қосымша материал ретінде пайдалану үшін арналады. УДК 004 (0753) ББК 32 9 73я 72 ISBN 978-601-280-763-9 Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 3 ~ МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ……………...………………………………………………….. .... 4 1. ICILS ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУІ………………… ...................... 5 1.1. Мақсаты және міндеттері..……………… ...... …………………. .... 5 1.2. Стандарттары және өткізу рәсімдері ……………… . ……… ...... 7 1.3. Тестілеуді жүргізу……. ............................................................... 14 1.4. Бағалау шеңбері ………………………………………… .............. 28 2. ЗЕРТТЕУ ҚҰРАЛДАРЫ ............................................................... 30 2.1. Тесттік тапсырмалар…… .......................................... …….…... 30 2.2. Сауалнама сұрақтары………………… .......................... …… ... 45 2.2.1. Мектеп директорына арналған ............................................... 45 2.2.2. АКТ - координаторға арналған ................................................... 60 2.2.3. Мұғалімдерге арналған ............................................................. 68 2.2.4. Оқушыларға арналған ............................................................... 87 2.2.5. Ұлттық мәнмәтіндік шолу.............................................. ............ 117 3. ICILS-2013 нәтижелері………………………………………………. 132 Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 4 ~ КІРІСПЕ Оқушылардың АКТ - құзыреттері ХХI ғасырда тұлғаның табысқа қол жеткізу үшін ЭЫДҰ - мен базалық дағды ретінде тағайындалған. Сандық технологияларды енгізу адамнан тек түрлі бағдарламалық қосымшалармен жұмыс істеу дағдыларын ғана емес, сонымен қатар ақпаратты пайдаланудың белгілі бір мәдениет деңгейін талап етеді. Жанпониядағы Ұлттық Мультимедия институты 1 жүргізген зерттеудің нәтижелері, оқушылардың IT - дағдыларының бар болуы, олардың математика және гуманитарлық ғылымдар бойынша үлгеріміне оң әсер ететінін дәлелдеді. Қазақстанда оқушылардың IT - дағдылары ешқашан ұлттық және халықаралық деңгейде бағаланған жоқ. Сондықтан, қазақстандық оқушылардың компьютерлік және ақпараттық сауаттылығының қалыптасу деңгейі туралы түсінік жоқ. Осындай бірегей мүмкіндікті Оқушылардың білім жетістігін бағалау жөніндегі Халықаралық Қауымдастық IEA ( International Association for the Evaluation of Educational Achievement) ұсынып отыр. ICILS (International Computer and Information Literacy Study) зерттеуі әр бес жыл сайын жүргізіледі. Қазақстан 2018 жылы ICILS зерттеуіне алғаш рет қатысады. ICILS халықаралық тесті 8- сынып оқушылардың басқа елдегі олардың құрдастарымен салыстырғандағы IT - құзыреттері деңгейін шынайы бағалауға мүмкіндік береді. Педагогикалық қауымдастық электрондық оқытудың үздік технологияларына қол жеткізе алады. Оқу бағдарламаларын жетілдіру үшін оқытудың жаңа технологияларын енгізу ұсыныстары әзірленетін болады. Бұл IT - білімнің белсенді дамуына ықпал етіп, халықтың ақпараттық сауаттылық деңгейі бойынша мультипликативтік әсерді қамтамасыз ететін болады. 1 http://www.virtualschoolsandcolleges.eu/index.php/Japan Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 5 ~ 1. ICILS ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУІ 1.1. Мақсаты және міндеттері Көптеген елдердің орта білім беру (негізгі мектеп) бағдарламаларының бірінші кезеңі ЮНЕСКО - ның білім беру халықаралық стандартты жіктеудің (БХСЖ - 2) екінші деңгейінің аяқталуына сәйкес келеді. Бұл шамамен 14 жасты құрайды. Осы санаттағы оқушыларды таңдау, әлемнің көптеген елдерінде бұл жастағылар мектепте міндетті оқуды аяқтауымен түсіндіріледі. ICILS зерттеуінің мақсаты – оқушылардың IT- құзыреттері деңгейін бағалау және олардың оқу жетістігіне ықпалын анықтау. Бұл зерттеу оқушылардың IT- құызретін қалыптастыру мектеп біліміне қалай әсер етеді және балалардың IT- дағдыларының дамуына қандай факторлар әсер етеді деген сұрақтарға жауап береді ICILS зерттеуінің. Тұжырымдамалық моделі компьютерлік және ақпараттық сауаттылығын адам дағдыларының елеулі ауқымын қамтиды (1.1.1- сурет ). Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 6 ~ 1.1.1- сурет. ICILS тұжырымдамалық моделі Дереккөз : IEA халықаралық есебі «Сандық ғасырдағы өмірге дайындау: ICILS компьютерлік және ақпараттық сауаттылығы халықаралық зерттеу», 2013 жыл ICILS зерттеуінің моделі оқушылардың IT- дағдыларын бағалаудың жаңа тәсілдерін ғана анықтамайды, сонымен бірге, алынған мәліметтердің талдауына басты назар аударады. Зерттеудің айтарлықтай ақпараттық мәліметтері басқару шешімдерін қабылдаудың негізі болуы мүмкін. 1.1 бағыты Есептеу ойлау 1.2 бағыты Компьютерлер ді түсіну 2.1 бағыты Ақпарат жинау 2.2 бағыты Ақпарат жасау 2.3 бағыты Сандық араласу 1.1а Аспекті ДК білімі Аспект 1.2а ДК қолдануды түсіну Аспект 2.1а Ақпаратты алу және бағалау Аспект 2.2а Ақпаратты қайта өңдеу Аспект 2.3а Ақпаратты тарату 1 өлшем Есептеу 2 өлшем Сандық ақпарат Аспект 2.1б Ақпаратты басқару Аспект 2.2б Ақпаратты жасау Аспект 2.3б Ақпаратты сенімді және қауіпсіз пайдалану Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 7 ~ 1.2. Стандарттар және өткізу рәсімдері ICILS зерттеуінің технологиясы стандарттаған. Зерттеуді өткізу рәсімдері құралдар мен нұсқаулық материалдарды дайындауды қамтиды. Қатысушыларды халықаралық және ұлттық іріктеу белгіленген мерзімде жүзеге асырылады. Зерттеу Оқушыларды тестілеу және оқушылардан, мектеп әкімшілігінен, мұғалімдерден және АКТ - үйлестірушілерінен сауалнама алу рәсімдерін қарастырады. Зерттеу нәтижелерін өңдеу бір жарым жыл уақытты алады. ICILS-2018 қорытындыларын ресми жария ету және Халықаралық есеп 2019 жылдың желтоқсан айында жарияланады. IEA Білім жетістігін бағалау жөніндегі Халықаралық Қауымдастық (International Association for the Evaluation of Educational Achievement) Білім жетістігін бағалау жөніндегі Халықаралық Қауымдастық хатшылығы (IEA, Нидерланды Канадский Центр Статистики (Statistics Canada) Бостонский колледж ISC (International Study Center, Boston College, США ) Центр обработки данных IEA DPC (Data Processing and Research Center) Зерттеудің әкімшілік басқару қызметін атқарады Халықаралық үйлестіруші орталық ретінде зерттеудің құралдарын және нұсқаулық материалдарын дайындауға жауап береді ( бейімдеу, верификация, аудару ) Халықаралық мәліметтер базасын басқарады ( зерттеуге қатысушыларды іріктеу ) Зерттеу нәтижелерінің есебін жүргізеді Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 8 ~ Құралдарды және нұсқаулық материалдарды дайындау Зерттеу құралдарын қатысушы елдің тіліне аудару жобаның Ұлттық үйлестірушісімен жүзеге асырылады және халықаралық дәрежедегі аудармашылардың қатысуымен тілдік сараптамадан өту үшін Халықаралық консорциумға жіберіледі. Тесттік тапсырмалар және оқушылар мен мұғалімдердің, мектеп директоры және АКТ - үйлестірушілерінің сауалнамалары үш кезеңді бейімдеу мен верификациядан өтеді. Бірінші кезеңде құралдар және IT- қосымшалардың форматы ұлттық терминоголияға сәйкестендіріледі. Екінші кезеңде тесттік модульдер және сауалнамалар дизайны бір пішімге келтіріледі. Үшінші кезең INDESIGN пішіміндегі құралдарды дайындау және басып шығару алдындағы соңғы сараптамамен аяқталады. ICILS зерттеуінің технологиясы реттелген нұсқаулық рәсімдік құжаттар пакетін қарастырады. Бұл еліміздегі зерттеуді өткізу және қатысушыларды іріктеу рәсімдерін қамтитын Ұлттық үйлестірушіге арналған нұсқаулық. Халықаралық бақылаушылар қатысушы елдердің білім беру саласындағы тәуелсіз мамандар санынан халықаралық консорциуммен тағайындалады. Тағайындалған бақылаушы қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуі керек. Халықаралық бақылаушының қызметі - Функции международного наблюдателя – зерттеу жүргізу кезінде рәсімдік талаптарды сақтау. Халықаралық бақылаушы елімізден қатысушы саны ең көп өңірдегі тестілеуге қатысады. Әр өңірде зерттеуді өткізу және ұйымдастыру жұмыстарына жауапты Облыстық үйлестіруші анықталады. Осыған сәйкес, зерттеуге қатысатын әр мектепте Мектеп үйлестірушісі тағайындалады. Мектеп үйлестірушінің және тест жүргізушінің әрекеттері стандартталған. Мектеп үйлестірушіге арналған нұсқаулық зерттеуге Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 9 ~ қатысудың мектепті дайындаудың қадамдық алгоритм әрекетін қарастырады. Мектеп үйлестіруші сынып, мектеп мұғалімдері және оқушылар туралы, тестілеуді өткізу орнын анықтайды, оқушыларды отырғызу ретін, емтихандық есептілік және рәсімдік құжаттарды толтыру ақпараттарын ұсынады. Тест жүргізушіге арналған нұсқаулық тесттік сессиясын сүйемелдеу бөлігіндегі оның нақты іс - қимыл ережелерін қамтиды. Тест жүргізуші тестілеуге қатысатын сыныпқа сабақ бермейтін, ақпараттық технологиялардың тәжірибелі педагогтар арасынан таңдалады. Зерттеудің технологиясына сәйкес барлық нұсқаулық материалдар тестілеу тіліне аударылады. Мектеп үйлестіруші және тест жүргізуші тестілеудің басталуына бір ай қалғанда, арнайы оқыту семинар - тренингінен өтеді. Оқу семинарын өткізу жауапкершілігі Ұлттық үйлестірушіге жүктелген. Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 10 ~ Қатысушылардың халықаралық және ұлттық іріктелуі Зерттеу нәтижелерінің нақтылығы тікелей қатысушылардың іріктеу рәсімдерін жүргізуге байланысты. ICILS зерттеуінің қатысушыларын алдын ала сапалы түрде іріктеу Халықаралық үйлестіру орталығының жоспарына сәйкес жүргізіледі. ICILS Стандарт талаптарына зерттелетін жиынтық сипаттамаларының сәйкес болуы елдің зерттеуге қатысу шарты болып табылады. Көлемі үлкен мемлекет елдің әкімшілік бөлінуіне сәйкес келетін страталарға бөлінеді. Ұлттық үйлестіруші әр өңірдің зерттелетін оқушылар санының жиынтығы туралы ақпарат жинайды. 8 сынып оқушылар саны көрсетілген мектеп және өңірдің тізімін жасайды. Оқушыларды іріктеуді қалыптастырудың әр бір әрекеті арнайы нысандарда бекітіліп, ICILS үйлестіруші орталығына ( Орталық ) бағытталады. Орталық ықтималды - үйлесімді әдіс арқылы әр елден 150 - ден кем емес мектеп қатысушыға іріктеу жүргізеді. Іріктелген мектептерге төрт таңбалы сәйкестендіру нөмірі бекітіледі. Сонымен бірге іріктеудің іріктеу көрнекілігі (репрезанттығы) бұзылған жағдайда (форс - мажорлы жағдайлар) іріктелген білім беру мекемесін алмастыра алатын мектептер анықталады. Әр мектеп үшін екі алмастырушы мектеп анықталады. Зерттеудің тексерілетін құрамы, 8 - сынып оқушылары, оның басты жиынтығын құрайды. Зерттеу нәтижелерінің салыстырмалылығын қамтамасыз ету мақсатымен әрбір қатысушы ел тұрғысында іріктелген сыныптар білім алушылардың жоспарланған 85% - дан кем емес қатысуы міндетті болып табылады. Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 11 ~ Елмен ұсынылған 8 - сынып оқушыларының жалпы тізімінен тесттің 10 нұсқасына 400 оқушы іріктеп алынады (негізгі мектеп оқушыларынан 4000 оқушы). Шығарылуға тиіс оқушылар шығарылу жиынтығына жатады. Қатысушылардың қалған құрамы зерттеу жиынтығын құрайды. Басты іріктеудің талаптарына сәйкес іріктеліп алынған зерттеуге қатысушы мектеп тізімі WinW3S мәліметтер базасына енгізілу үшін Ұлттық үйлестірушіге жолданады (1.2.1- сурет ). 1.2.1- сурет . ICILS қатысушыларының іріктеуін қалыптастыру сызбасы Дереккөз: IEA халықаралық есебі «Сандық ғасырдағы өмірге дайындау: ICILS компьютерлік және ақпараттық сауаттылығы халықаралық зерттеу», 2013 жыл НЕГІЗГІ жиынтық ЗЕРТТЕУ жиынтығы ШЫҒАРЫЛУ жиынтығы Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 12 ~ Оқушыларды тестілеу және оқушылардан, мектеп әкімшілігінен, мұғалімдерден және АКТ - үйлестірушілерінен сауалнама алу. Тест тапсырмалары ICILS тест тапсырмалары жетекші халықаралық және қатысушы елдердің сарапшыларының қатысуымен әзірленеді. ICILS тесті толық автоматтандырылған және басқа елдің оқушыларының компьютерлік және ақпараттық сауаттылығын бағалауға бірегей құрал болып табылады. ICILS тест тапсырмалары жабық жүйе қағидасы бойынша құрастырылған. Басқа ресурстарға қол жеткізуге мүмкіншіліктері жоқ болса да, арнайы құрылған ақпараттық ортада қатысушы ақпаратты іздеуді, өңдеуді және жіберуді жүзеге асырады. Дербес пайдалану кезінде тестіленушінің әр қайсысының нәтижелері салыстыруға келмейтіндей болар еді. ICILS тесті 5 модульден тұрады. Бұл ретте бағдарлама қатысушыларға тек екі модульді орындауды ұсынады. Әрбір модуль бірнеше тапсырмалары бар бір тақырыптық бағытқа ие (7 - 8 сұрақтар). Тапсырмалар екі типке бөлінген. Біріншісі – жауапты таңдайтын күрделі емес тапсырмаларды орындауды көздейді. Екінші типтің тапсырмаларын орындау барысында қатысушы жарнамалық постерлерді, буклеттерді, слайдттарды және бейне - презентицияларды, мәтіндерді өңдеу арқылы бағдарламалық қосымшаларды пайдалану дағдыларын көрсетуі тиіс. Тест қатаң түрде белгілі бір ретпен орындалуы қажет ( сызықтық құрылым ). Бір тест модулін орындауға 30 минут уақыт беріледі. Оқушылардың IT- құзыреттері ICILS халықаралық зерттеуі ~ 13 ~ Оқушыға арналған саулнама 20 минуттық оқушыға арналған сауалнама тестілеуден кейін электронды түрде ұсынылады. Сауалнама 26 сұрақтан құралған. Ол жеке мәліметтер (жасы және жынысы, жоспарлап отырған білім деңгейі, жанұның білім ресурстары, жанұяда сөйлеу тілі және т.б.) . Мектепте және мектептен тыс және компьютерлік технологияларды қолдануға, оның қатынастарды иелену мәселелері қарастырылады. жүктеу/скачать 4,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|