Барыс жалғаулы сөз тіркестері. Барыс жалғаулы сөз тіркестері өзара меңгеріле
байланысады да, жанама толықтауыштық, пысықтауыштық қатынастарда жұмсалады.
Барыс жалғаулы есімдер қатысқан етістікті сөз тіркесінің қарым-қатынасының əр
түрлі болуы сөз тіркесі құрамының түрлі-түрлі болуымен байланысты, мысалы, тауға
шығу (беталыс), тоғайға кіру, үйге келу (мекен), балаға беру (арнау). Барыс жалғаулы
есімдер кез келген етістіктермен тірқесе бермейді, олар мен мағыналық үйлесімде бола
алатын етістіктермен ғана тіркеседі. Олар мынадай етістіктер: беру, кету, келу, жату,
отырыу, ұмыту, сену, нану, жалыну, ұнау, сіңу, қуану, таяну, қамау, беру, беттеу, шығу,
түсу, тою, қарау, салу, жету, жүру, шабу, кіру, кірісу, қону, айту, толу, қамау, қою,
жақындау, бату, қызығу, көріну, дайындалу,т.б.
Бұл етістіктердің көпшілігі –күйді, қимылды, сезімді білдіретін салт етістіктер.
Салт етістіктердің жетегінде айтылатын барыс жалғауылы есімдер (зат есім, есімдік,
сын, сан есім, есімше) басыңқы сөздерге тіккелей жəне демеулер арқылы қатыста
болады.
Бұл сөзге Абай жеткенде, Тəкежан қатты сескеніп қалды.(М.Əуезов) Байжан іске
Достарыңызбен бөлісу: |
