Астана, 2016 Жиынтық бақылауға арналған
жүктеу/скачать 2,04 Mb. Pdf көрінісі
|
11
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты Тоқсан бойынша
жиынтық бағалау Кіріктірілген білім беру бағдарламасына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
«Қазақстан тарихы» пәні бойынша (Орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) негізгі орта білім беру бағдарламасы (5 - 9 сыныптар).
3. 1- тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу 3.1 Жиынтық бағалаудың өткізілу уақыты - 45 минут
Балл саны - 25 бал
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әр түрлі тапсырмалар: көп жауапты таңдауы бар сұрақтар, қысқа / толық жауапты қажет
ететін сұрақтар қолданылады.
жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және шығармашылық дағдыларын көрсетеді. Нұсқа 15 тапсырмадан тұрады: оның 8 - і көп нұсқалы жауаптан таңдайтын сұрақтар, 5 қысқаша және ашық жауап беруді талап ететін тапсырмалар. Тапсырмаларда суреттер беріледі.
№ Дағдылар бөлім Тақырып Оқу мақсаты Тапсымалар сипаттамасы Тапсырмалар саны Жалпы балл 1 7.1A VI – IX ғғ. Қазақстан
Түсіну
VI- IX ғғ. билік құрған қай қаған ерекше есте сақталады . 7.3.1.1
Оқиғалардың
өзара байланысын табу арқылы
Түрік қағанаты құрылуының тарихи маңызын анықтау . Оқушылар Түрік қағанаттарының саяси, мәдени дамуы туралы көп жауап нұсқалары бар 5 жабық сұрақтың бір нақты жауабын таңдап белгілейді.
Оқушылар Түрік қағанаттарының саяси басқару құрылымына қатысты берілген тірек
сөздерді анықтамасымен сәйкестендіреді. 1
1
5
5
2 7.1A VI – IX ғғ. Қазақстан
Анализ Атлах шайқасын «халықтар шайқасы» деп атауға бола ма .
7.3.2.3 Атлах
шайқасының тарихи
маңызын талдау
. Оқушылар берілген деректермен өз біліміне сүйеніп, 5 сұраққа 2 дәйекті жауаптан жазады. Жауаптар - 2 балмен бағаланады. (Барлығы 10 балл) .
1
3 7.1A VI – IX ғғ. Қазақстан
Қолдану Қимақтарда
қалалық
мәдениетінің дамуын
қандай деректер дәлелдейді . 7.4.1.1 Көшпелілер
мен отырықшылар арасындағы өзара экономикалық байланыстарын анықтау
. Бір жауап беруді талап
ететін ашық түрдегі сұрақтар . Оқушылар берілген тапсырмадағы бос орынды дұрыс мағлұматтармен толықтырады. Әр тапсырмаға дұрыс орналастырылған мағлұмат 1 балмен бағаланады. (Барлығы 5 балл) . 1 5
13 4. Мысал үлгілері және балл қою кестесі «Қазақстан тарихы» пәнінен 1 - тоқсанға арналған Жиынтық бағалау тапсырмалары
Көп жауап нұсқаларынан бір жауапты таңдап белгілеңіз. Тест тапсырмасының әрбір дұрыс жауабы 1 балл.
VIII ғасырларда Қазақстан, Орта Азия, Шығыс Түркістан, Оңтүстік Сібір жерлерінде өмір сүрген мемлекет: А) Түрік қағанаты
В) Батыс Түрік қағанаты С) Шығыс Түрік қағанаты
Д) Түргеш қағанаты Е) Қарлұқ қағанаты
Ең алғаш елхан атағын алған қаған: А) Қара
Еске
В) Мұқан
С) Сұлу
Д) Білге
Е) Бумын
Батыс Түрік қағанатының негізгі екі тайпасы: А) Дулу және нушеби
В) Соғды және дулат С) Дулат және қоңырат
Д) Ташлық және бұлақ Е) Бөрі және дулу
Өзін Шығыс Түрік қағанатының да қағаны деп жариялаған Батыс Түрік қағаны: А) Мұқан
В) Тардуш
С) Үшлік
Д) Сұлу
Е) Бумын
А)Қашқар
В) Тараз
С) Суяб
Д) Баласағұн
Е) Күңгіт
14
1.2. Төменегі сөйлемдердің «Ақиқат» не «Жалған» екенін ажыратыңыз (әр дұрыс жауапқа - 1 балл, барлығы 5 балл)
2. Берілген деректермен өз біліміңе сүйеніп, Атлах шайқасы маңыздылығының себептерін 5R маңыздылық кестесіне толтырыңыз. Әр сұраққа 2 дәйекті жауап жазыңыз. Жауаптар - 2 балмен бағаланады. (Барлығы 10 балл) 751 жылы араб және қытай әскері Талас өзенінің жағасындағы шағын Атлах қаласының түбінде кездесті. Қазір бұл қаланың орны бүгінгі Тараз қаласына таяу аймақта. Шайқас шілде айында өтіпті. Қытайлар ұрыс даласына 100 мың жауынгермен келген. Шайқас арабтың алдыңғы шебіндегі атты әскердің шабуылынан басталды. Қытайлар тіке шабуылды тойтарған соң, жағаласуға негізгі күштер еріксіз тартылып кетті. Бес күнге созылған жанталаста араб та, қытай да аянған жоқ. Әділдігі керек, ортағасырлық араб тарихшылары қытай сарбаздарының қайсарлығы мен төзімділігін баса көрсеткен. Алайда күші тепе - тең дұшпандар итжығыс болып, бірін - бірі жеңе алмады. Тек шайқастың соңғы күні ғана жан алысып, жан беріскендерді сырттай бақылап тұрған түргештер кенеттен қытайлардың сол қанаты және ту сыртынан соққы берді. Мұны күтпеген олар кейін шегінуге мәжбүр болды. Ұрымтал шақты құр жібермеген арабтар қарсыласын тықсыра бастады. Әскери сабы бұзылып, рухы түскен шығыс басқыншыларының тас - талқаны шықты. Шығысқа қарай үдере қашқан жауды қарлұқтар мен арабтың атты әскері шамамен жеті шақырымға дейін қуыпты. Х ғасырда өмір сүрген араб ғалымы Әл Макдиси «Китаб әл - бәд ва
- т - арих» атты еңбегінде: бес күнге созылған бұл соғыста Қытай әскерінің 45 мыңы өліп, 20 мыңы тұтқынға түсті деп жазады. Қатты әлсіреген жау Жетісу өңірін тастап кетті. Сонан кейін мың жыл бойына қазақ жері қытай әскерінің табанына тапталған жоқ. Тек 1757 жылы ғана жоңғарларды жер бетінен құртып жіберген қытайлар Абылай әскерімен бетпе - бет келіпті... № Тапсырма мазмұны Ақиқат Жалған 1 Түрік қағанатының негізгі құрамы түрік тілдес халықтардан тұрды
2 Бумын қағанның інісі Иштеми 10 түмен әскерді басқарды
3 Батыс Түрік қағанатының алғашқы билеушісі Сұлу қаған болды
4 Түргештер екіге бөлінетін: сары мен қызыл
5 Соғдылар – Орта Азияда өмір сүрген монғол тілдес халық
15 5 маңыздылық кестесі:
Тапсырма Жауабы 1 Есте қалатыны
2 Нәтижелілігі
3 Айрықша
мәнділігі
4 Жаңғырығы
Айқындайтын \ басқа да қырларды түсінуге жол ашатындығы
3. Берілген тапсырмадағы бос орынды дұрыс мағлұматтармен толықтырыңыз. Әр дұрыс орналастырылған мағлұмат 1 балмен бағаланады. (Барлығы 5 балл) .
Әл - Идриси: «__________________________астанасы - Имекия темір қақпалы қорғандармен берік қоршалған, ішінде базарлары, ғибадатханалары бар ірі қала».
Тамим Ібірі Баһр: «Қимақтарда ________________________мәдениеті мен сауда - саттық істері өрістеді, қимақ қағанының қолбасылық ордасының жанында тұратын қала және оның атырабында егін егетін отырықшы мекендері бар».
Әбу Даулап: «Қимақ жазу мәдениеті болды, оларда өздері жазу жазатын _________________________ өседі».
Гардизи: «шаруалар өз мырзаларының малын бақты, ...қысқа арнап қимақтар әрқайсысы өздерінің шама - шарқына қарай қой, жылқы немесе сиыр етін сүрлеп алады. Бұдан әрі Ертіс өзені жатыр. Ол жерден қимақ елі басталады. Өзеннің
екі жағалауыңда да жайылып
жүрген _______________________________үйірлері, олар кейде мыңнан екі мыңға дейін жетеді. Бұл жылқыларды ұстау қиын. Кейде арқанмен ұстап, үстіне мініп, бас білдіреді. Сонда, ғана қолға үйренеді. Ертіс үлкен өзен, бір жағында тұрған адам, арғы жағадағы адамды тани алмайды...Өзеннің суы қап - қара. Ертістен өтсең қимақтардың шатырларына барасың... Барлығында да табын - табын сиыр, қора - қора қой бар. Түйелері болмайды. Егер саудагер түйе алып келе қалса, ол түйе бір жылдан артық тұра алмайды. Себебі шөптің тұзы жоқ. Егер біреу тұз алып келетін болса, ол үшін бұлғының терісін алады. Жазда бұлар бие сүтін ішеді, оны "_____________________________" деп атайды. Қысқа қойдың, жылқының, сиырдың етін кептіріп сақтап, сүр етіп жейді. Бұл елге қар көп жауады, тіпті кейде найза бойына жетеді. Қыста жылқыларын алыстағы жер асты суы сақталатын жерге айдап барады. Ол Оқ - таг деп аталады... Ағаштан жасалған астауға су сақтайды. Қар қалың жауғанда осы суды ішеді, өйткені қалың қар жылқының суатқа түсуіне жол бермейді. Қимақтар бұлғын мен мумарды аулайды ».
16
Балл қою кестесі Дағды Сұрақ Жауап Балл Қосымша ақпарат Білу 1 С 1 - 2 Е
1 - 3 А
1 - 4 В 1 - 5 Д
1 -
1
түрік тілдес халықтардан тұрды
1 - 2 Бумын қағанның інісі Иштеми 10 түмен әскерді басқарды
1 - 3 Батыс Түрік қағанатының алғашқы
билеушісі Тардуш (Дато) қаған болды
1 - 4 Түргештер
екіге бөлінетін: сары мен қара
1 - 5 Соғдылар – Орта Азияда өмір сүрген иран тілдес халық
1 - Барлығы: 10 балл
1
төмендегідей дәйектер келтіреді:
Мысалы: 751 жылы
Атлах қаласы маңында
және
араб
әскерлерінің
арасында болды.
Шайқас қарсаңында
749
жылы араб халифатындағы ұзаққа
созылған тақ таласы аяқталып, Аббас әулеті билікке келді. Олар осыған дейін
бақылауынан тыс қалған
иеліктеріне ықпалын күшейте түсті. Осы тұста Тан патшалығы әскері
қағандығының
әлсірегенін пайдаланып , Талас өңіріне таяп келіп, араб халифаты иелігіне қауіп төндірді. Тан патшалығынан теперіш көріп келе жатқан
түргештер
мен
қарлұқтар
араб халифаты әскерінің көмегіне сүйену үшін арабтар жағында болды.
1) Арабтар Орта Азиядағы иеліктерге ықпалын күшейту арқылы
ислам дінін таратуды көздеді. (Қазақстанды қоса алғанда). 2) Тан патшалығы әскері
Шығыс
2 Нақты түсінік
қалыптастыр атын,
құрылымы әртүрлі
сөйлеммен жазылған
мүмкін
болатын
жауаптар
қабылданады . 17
Түрік қағандығының
әлсірегенін пайдаланып,
Талас өңіріне таяп келіп, араб халифаты иелігіне қауіп төндірмек болды.
2
аяқталуына төмендегідей дәйектер келтіреді:
Мысалы: 1) араб әскерін қарлұқ, түркештер қолдап, жанқиярлық ерлік танытты. 2) Жеңіс түркі халықтарын қытай құлдығынан, будда дінінен аман сақтап қалды. 2
3
Мысалы:
1)Түрік дүниесі Ислам әлемімен рухани тұтастыққа қол жеткізді. Исламды мемлекеттік дін ретінде мойындаған түркі халықтары біртұтас рухани, мәдени бірлікке қол жеткізу арқылы ұлт ретінде ұйысып, тұрақты, гүлденген мемлекеттерге айналды.
2)Адамзат мәдениетіне Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұн, Әбу Насыр әл
- Фараби, Қожа Ахмет Яссауи, Ахмет Иүгінеки, Ибн Сина қатарлы ұлы тұлғалардың данышпандық ілімдерін бере алды. Қанмен бекіген түрік - араб
достығының ғұмыры ұзақ болды, берекелі болды.
2
4 Жаңғырығына төмендегідей дәйектер келтіреді: Мысалы:
Атлах - Талас шайқасының ұлы жеңісіне араб әскерін
қарлұқ, түркештер қолдап, жанқиярлық ерлігі арқылы қол жетті.
Бұл өз кезегінде түркілердің
ислам
өркениетімен жақындасуын жылдамдатты.
2 5
\ басқа да қырларды түсінуге жол ашатындығына төмендегідей дәйектер келтіреді: Мысалы: Шайқас туралы мәлімет 2 18
беретін 2 деректі келтіреді. Мысалы: 1) В.В. Бартольд «Атлах шайқасы екі
өркениеттің (қытайлықтар мен мұсылмандар) қайсысы Түркістанда билік етеді деген маңызды сұраққа жауап берді».2) Әл Макдиси «Китаб әл - бәд ва - т - арих» атты еңбегінде: бес күнге созылған бұл соғыста Қытай әскерінің 45 мыңы өліп, 20 мыңы
тұтқынға түсті
деп жазады.Қатты әлсіреген жау
Жетісу өңірін тастап кетті. Сонан кейін мың жыл бойына қазақ жері қытай әскерінің табанына тапталған жоқ. Тек 1757 жылы ғана жоңғарларды жер бетінен құртып жіберген қытайлар Абылай әскерімен бетпе - бет келіпті... Барлығы: 10 балл
1 Қимақ 1 - 2 Қала 1 - 3 Қамыс 1 - 4 Жылқы 1 - 5 Қымыз 1 - Барлығы: 5 балл
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (
диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды ) жауып қойыңыз. Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқауды оқып, оқушыларға
жұмыстың орындалу ұзақтығын хабарлаңыз. Оқушыларға
жұмыс барысында бір - бірімен сөйлесулеріне
болмайтындығын ескертіңіз. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін оқушыларға
тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтыңыз.
Оқушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіңіз.
Олардың жұмыс уақытында бір - біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығын ескертіңіз.
Оқушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қоюды ұсыныңыз.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты оқушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген оқушыларға
көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
19 Тоқсандық жиынтық бағалаудың
аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отырыңыз.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін оқушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтініңіз.
жүктеу/скачать 2,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|