Астана, 2016 Жиынтық бақылауға арналған
жүктеу/скачать 2,04 Mb. Pdf көрінісі
|
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
20
2 - ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
21 «7.2A X – XІІІ ғғ. Қазақстан» бөлім бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаты
7.3.1.3 X– XIII ғғ. мемлекеттерді білу және картаны қолданып, саяси процестерді түсіндіру . 7.4.2.1 Ұлы Жібек жолының қала
мәдениетінің дамуына әсерін анықтау . 7.2.2.4 Түркі
кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын түсіндіру .
деңгейлері Білу және түсіну
Қолдану
Анализ
Бағалау критерийі
•
Дамыған ортағасырлық мемлекеттерді атайды және саяси оқиғалары мен құбылыстарын анықтайды . • Дамыған ортағасырлық мемлекеттердің алып жатқан аумағын, астаналарын, көршілес мемлекеттерін картаға түсіреді . • Ұлы Жібек жолының ортағасырлық Қазақстан қалаларының дамуына әсерін талдайды . • Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын сипаттайды .
25 минут
Тапсырма 1.
Екі тұжырымнан тұратын тесттік тапсырма.
Әр ұсынылған тапсырманың дұрыс жауабы 1 ұпаймен бағаланады.
a) Төмендегі фактілердің қайсысы дұрыс:
І.
Қарахан
мемлекетінің құрылуында басты рөл атқарған – қарлұқ тайпасы болды . ІІ.Қарахан мемлекеті кезіндегі қанаудың бір түрі коммендация болды . А) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс В) Тек І - ші нұсқау дұрыс С) Тек ІІ - ші нұсқау дұрыс D) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс емес
b) Төмендегі деректердің қайсысы дұрыс:
І. Тарихшы Жүзжани «ер бөрлі» тайпасын хан әулетінен деп атаған
ІІ. Дунай бойына жетіп жайғасқан қыпшақтарды Венгрлер «половшылар» (далалықтар) деп атады . А) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс
В) Тек І - ші нұсқау дұрыс
С) Тек ІІ - ші нұсқау дұрыс
D) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс емес
22
c) Қай
мәлімет дұрыс:
І.
1143 жылы Қарақытай мемлектінің билеушісі Елюй Даши қаза болғаннан кейін таққа қызы Бұсұған отырды . ІІ. 970 жылы Мұса Сатұқ Боғрахан өз ықпалын күшейту үшін ислам дінін мемлекеттік дін етіп жариялады .
А) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс В) Тек І - ші нұсқау дұрыс С) Тек ІІ - ші нұсқау дұрыс D) І және ІІ – ші екі нұсқау да дұрыс емес 2. Картамен жұмыс .
ұсынылған тапсырманың дұрыс жауабы 1 ұпаймен бағаланады. (Барлығы -3
балл)
Батыс Қарахан мемлекеті аумағы мен орталығын, Шығыс Қарахан мемлекеті аумағы мен орталығын белгілеңіз;
Қыпшақ
мемлекеті аумағын және оң, сол қанатының орталықтарын белгілеңіз;
Найман, Керей, Жалайыр мемлекеттерінің аумағын, астанасын картадан белгілеңіз
23
2. Төменде берілген кестедегі еңбек сипаттамасына қарап, еңбек атауы мен авторын дұрыс
көрсетіңіз. Әр дұрыс жауап 1 ұпаймен бағаланады . (Барлығы
- 3 ұпай)
Кестені толтырыңыз.
1
XI ғасырдағы түркі
әдебиетінің жазу тілінің үлгілері көрініс тапты
Түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы болып
табылатын еңбек
2
XІ ғасырда түркі тілдес халықтардың алғашқы
ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші
«Сөздің
көркі - мақал», «Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деген қазақ мақал - мәтелі кездеседі
3
Түрік тілінде араб
әліпбиімен жазылған еңбек
Адамды
адалдыққа, имандылыққа, даналыққа, кішіпейілдікке шақырады
4. Мәтінмен жұмыс . Төмендегі мәтінді талдап, кестені толтырыңыз
Әр кестеге толтырылған дұрыс жауап оның құрылымы мен мазмұнына қарай 2 ұпаймен бағаланады. (Барлығы - 6 ұпай) X- XIIғасырларда Қазақстан қалаларының дамуында Ұлы Жібек жолының маңызы зор болды. Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан Қазақстан қалалары сауданың, қолөнердің, ақша айналымының, мәдениеттің орталықтары болды.
Қала
аумағының ұлғаюымен қала тұрғындарының саны да артты. Соған сәйкес қалаларда түрлі бұйымдар өндіретін шеберлер мен шеберханалар да көбейе бастады. Қарастырып отырған кезеңде қолөнердің бірнеше түрлері дамыды. Олар қыш құмыра, шыны, металл бұйымдарын жасайтын ұсташылық, зергерлік, тас өңдеу кәсібі еді. Құмырашылар аяқпен айналдыратын ұршықтарымен саз балшықтан түрлі формада құмыра мен қыш ыдыстар жасаған. Қыш құмыра жасау орындары ортағасырлық қалалар Отырар, Тараз, Құйрықтөбе, т.б. қалалардан табылған.
Ортағасырларда сауда айырбас немесе ақша арқылы жүрді. Сауданың дамуында Ұлы Жібек жолының ролі күшті болды. Отырар, Тараз, Ясы, Талғар,т.б. қалалар орындарында жүргізілген қазба жұмыстары нәтижесінде алтын, күміс, 24
қоладан
жасалған теңгелердің табылуы
тауар - ақша қатынастарының болғандығының дәлелі. Археолог ғалымдар ірі қалалар Отырар, Испиджабта ақша шығаратын сарайлар болған деп есептейді.
Дегенмен айырбас саудасы басымырақ болған. Қалаға дала тұрғындары ауыл шаруашылық өнімдерін астық, жеміс - жидек, жүн, тері, ет, сүт апарса, керісінше, қалалықтар оларға қала қолөнершілерінің өнімдерін керамика, шыны, зергерлік әшекей бұйымдарын шығарған.X ғасырдағы араб географы әл - Макдиси Тараз қаласы жайында былай деп жазды: «Тараз – бақтары көп, халқы тығыз қоныстанған, қамал сыртынан терең
орлар қазылған, төрт қақпасы және төңірегінде елді мекені бар ірі бекіністі қала».Тараз
қаласының жұртынан бізге жеткен қоғамдық үйлердің бірі — Ортағасырлық моншалар қалдығы. Егер тарихи деректерге сүйенентін болсақ, көне қалалардың әрқайсысында ең кемінде 5 -6
монша болған. http://e-history.kz/kz/publications/view/260
Ұлы
Жібек жолының Қазақстан қалаларының дамуына әсер еткенін дәлелдеп, нақты 2 дәлел келтіріңіз:
Кесте
Сауда Архитектуралық құрылыс Қолөнер
25
Бағалау критерийлері
№ Дескрипторлар Балл Оқушы Дамыған
ортағасырлық мемлекеттерді атайды және саяси оқиғалары мен құбылыстарын анықтайды .
Қарахан мемлекетінің құрылуында басты рөл атқарған – қарлұқ тайпасын біледі/білмейді
және Қарахан
мемлекеті кезіндегі қанаудың бір түрі - коммендация болғанын біледі/білмейді ; 1 Тарихшы Жүзжани «ер бөрлі» тайпасын хан әулетінен деп атағанын/атамағанын және Дунай бойына жетіп жайғасқан қыпшақтарды Венгрлер «половшылар» (далалықтар) деп
1 1143 жылы Қарақытай мемлектінің билеушісі Елюй Даши қаза болғаннан кейін таққа қызы Бұсұған отырған/отырмағанын
және 970ж/басқа жылы Мұса Сатұқ Боғрахан өз ықпалын күшейту үшін ислам дінін мемлекеттік дін етіп жариялағанын біледі ;
1 Дамыған ортағасырлық мемлекеттердің алып жатқан аумағын, астаналарын, көршілес мемлекеттерін картаға түсіреді .
Батыс, Шығыс Қарахан мемлекеті аумағы мен оның орталығын картадан көрсетеді ; 1
- Дешті Қыпшақ аумағын және Қыпшақ мемлекетінің оң қанаты мен сол қанаты орталығын картадан көрсетеді ; 1 Найман, Керей, Жалайырлардың Қазақстандағы аумағын,
астанасымен картадан көрсетеді ; 1 Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын сипаттайды .
XI ғасырдағы түркі әдебиетінің жазу тілінің үлгілері көрініс тапқан, түрік тайпалары сөздерінің жиынтығы болып табылатын еңбек атауы мен авторын көрсетеді ; 1
халықтардың алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші, «Сөздің көркі -
бер, Қартайғанда дәулет бер» деген қазақ мақал - мәтелі
кездесетін еңбек атауы мен авторын көрсетеді ; 1 Түрік тілінде араб әліпбиімен жазылған, адамды адалдыққа, имандылыққа, даналыққа, кішіпейілдікке шақыратын еңбек атауы мен авторын көрсетеді
1
Ұлы
Жібек жолының ортағасырлық Қазақстан қалаларының дамуына әсерін талдайды .
4 Ұлы
Жібек жолы сауданың дамуына ықпал еткенін дәлелдейді
2 Ұлы Жібек жолы архитектуралық
құрылыстың дамуына ықпал еткенін дәлелдейді 2 Ұлы Жібек жолы қолөнердің дамуына ықпал еткенін дәлелдейді
2
15 балл 27
«7.2A X – XІІІ ғғ. Қазақстан» бөлім бойынша
- аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты - жөні: ___________________________________________ Бағалау критерийлері Оқу жетістіктерінің деңгейі Төмен
Дамыған ортағасырлық мемлекеттерді атайды және саяси оқиғалары мен құбылыстарын анықтайды .
мемлекеттерді атап , саяси оқиғалар мен құбылыстар хронологиясын анықтауда қиналады . Сонымен қатар, дамыған
орта ғасырлық мемлекеттер жөнінде жазылған деректер мен мәліметтер туралы шектеулі
ғана білімі мен түсінігін көрсетеді .
Дамыған ортағасырлық мемлекеттерді атауда , белгілі бір уақыт аралығында
үстемдік еткен
аумағын,
саяси оқиғалар мен құбылыстар хронологиясын
анықтауда қателіктер жібереді. Сонымен қатар, дамыған орта ғасырлық мемлекеттер жөнінде жазылған деректер мен мәліметтер туралы
жеткілікті білімін және түсінігін көрсетеді .
Дамыған
ортағасырлық мемлекеттерді атауда , белгілі бір уақыт аралығында
үстемдік еткен
аумағын,
саяси оқиғалар мен құбылыстар хронологиясын
және бұл жөнінде жазылған деректер мен мәліметтерді анықтауда терең білімі
мен түсінігін көрсетеді .
Дамыған ортағасырлық мемлекеттердің алып жатқан аумағын, астаналарын, көршілес мемлекеттерін картаға түсіреді
. Дамыған ортағасырлық
мемлекеттерді картадан көрсетуге қиналады , кем дегенде 1- уін
ғана картада белгілейді .
ортағасырлық мемлекеттерді картадан көрсетуде
қателіктер жібереді, кем дегенде 2- уін
ғана
картада белгілейді .
ортағасырлық мемлекеттердің
барлығының аумағы мен орталығын картада
дұрыс
белгілейді.
Түркі кезеңіндегі қоғамды
бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын сипаттайды .
Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің
тарихи құндылығының сипаттамасына қатысты тапсырмаларды орындауға қиналады .
Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығының сипаттамасына қатысты тапсырмаларды орындауда қателіктер
жібереді
.
Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М.Қашғари, Ж.Баласағұни және А.Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығының сипаттамасына қатысты , тапсырмаларды дұрыс әрі нақты орындайды және кең өрістегі жағдайларда білімін сәтті түрде қолданады . 28
Ұлы
Жібек жолының ортағасырлық Қазақстан қалаларының дамуына әсерін талдайды
.
Ұлы Жібек жолының
ортағасырлық қала мәдениетінің дамуына әсері туралы
ақпаратты талдауда қиналады және жай қорытынды қалыптастырады .
Ұлы
Жібек жолының ортағасырлық қала
мәдениетінің дамуына әсері туралы ақпаратты талдауда жалпылайды және ішінара негіздей отырып қорытынды қалыптастырады, алынған нәтижелерге қатысты аргументтерді келтіруде қателіктер жібереді .
Ұлы
Жібек жолының ортағасырлық қала
туралы ақпаратты толық негіздей отырып қорытынды қалыптастырады, алынған нәтижелерге қатысты логикалық бірізді аргументтерді дұрыс әрі нақты келтіріп, талдайды .
29
тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы
30
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты Тоқсан бойынша
жиынтық бағалау Кіріктірілген білім беру бағдарламасына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
«Қазақстан тарихы» пәні бойынша (Орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) негізгі орта білім беру бағдарламасы (5 - 9 сыныптар) .
3. 2- тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу 3.1 Жиынтық бағалаудың өткізілу уақыты - 45 минут
Балл саны - 25 3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әр түрлі тапсырмалар: көп жауапты таңдауы бар сұрақтар, қысқа / толық жауапты қажет ететін сұрақтар
қолданылады.
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және шығармашылық дағдыларын көрсетеді. Нұсқа 15 тапсырмадан тұрады: оның 8 - і көп нұсқалы жауаптан таңдайтын сұрақтар, 5 қысқаша және ашық жауап беруді талап ететін тапсырмалар. Тапсырмаларда суреттер беріледі.
31
№ Дағдылар бөлім Тақырып Оқу мақсаты Тапсырмалар сипаттамасы Тапсырмалар саны Жалпы балл 1
XІІІ ғғ. Қазақстан
Білу және түсіну
Әлем өркениетінің дамуына түркі
мәдениеті қандай үлес қосты .
6.2.2.2 Ортағасырлық сәулет өнері
ескерткіштерінің ерекшеліктерін түсіндіру .
Оқушылар ортағасырлық сәулет өнері ескерткіштерінің ерекшеліктері туралы көп жауап нұсқалары бар 7 жабық сұрақтың бір нақты жауабын таңдап белгілейді,әр дұрыс жауап
1 балмен бағаланады. (Барлығы 7балл)
2
7
2
XІІІ ғғ. Қазақстан
Білу және түсіну
Қолдану
Ұлы Жібек жолы халықаралық байланыстардың дамуына ықпал етті ме .
6.4.2.2 Ұлы Жібек жолының халықаралық қатынастардың дамуындағы орнын анықтау .
орынды кілт сөзбен дұрыс толықтырады, әр
дұрыс, жауап 1 балмен бағаланады. (Барлығы 3 балл)
Жібек жолының Шығысқа шығатын қақпасын, Ұлы Жібек жолының шығыс пен батыс нүктелері болатын екі мемлекетті, Ұлы Жібек жолының бойындағы негізгі қалаларды дұрыс белгілесе, әр жауап 1 балмен бағаланады. (Барлығы 3 балл)
1
1 3
3 3 6.2A X – XІІІ ғғ. Қазақстан
Анализ
X – XIII ғғ. саяси карта қаншалықты өзгерді
.
6.3.1.7 Ортағасырлық мемлекеттердің ыдырауының негізгі және жанама себептерін анықтау
.
Оқушылар мемлекеттің ыдырауының негізгі және жанама себептерін анықтап, кестеге толтырады. Жауаптар - 2
1 12
32 4. Мысал үлгілері және балл қою кестесі « Қазақстан тарихы» пәнінен 2- тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары 1. X- XII ғасырларда Қазақстанда құрылыс жүйелері салына бастады . А) Ислам дінінің келуімен
В) Христиан дінінің келуімен С) Будда дінінің келуімен
D) Қала халқының өсуімен
Ең ертедегі мешіттің орны табылған қала . А) Испиджаб
В) Отырар С) Құйрықтөбе
D) Тараз
XІ ғасырлар аралығында Боран мұнарасы салынған аймақ . А) Орталық Қазақстан
В) Жетісу С) Оңтүстік Қазақстан
D) Шығыс Қазақстан
Тараз қаласының маңындағы Айша – бибі кесенесінің салынған уақыты . А) X
- XІ ғ.ғ.
В) XI
-XII ғ.ғ.
С) X
- XII ғ.ғ.
D) IX-
X ғ.ғ.
5 . Төмендегі фактілердің қайсысы дұрыс: І. Отырар қаласына жүргізілген зерттеу жұмыстары кезінде рабад өңірінен XI -XII ғасырларға жатқызылатын екі шығыс моншасы аршылды ІІ. Шығыс моншасының жобасымен салынған «Арасан» моншасы Астанада орналасқан
А) екі нұсқау да дұрыс
В) бірінші нұсқау дұрыс С) екінші нұсқау дұрыс
D
33 6. Төмендегі деректердің қайсысы дұрыс: І. Арыстан баб діни аңыздар бойынша Қожа Ахмет Йасауидің шәкірті
Бабаджа қатын кесенесі – күйдірілген кірпіштен шаршылап салынған порталдары бар, әсем күмбезді ғимарат
А) екі нұсқау да дұрыс В) бірінші нұсқау дұрыс
С) екінші нұсқау дұрыс Д) екі нұсқау да бұрыс 7. Қай мәлімет дұрыс: І. Түркістан қаласындағы шығыс
моншасы XX ғасырдың 60 жылына дейін жұмыс істеп тұрды
ІІ. Бабаджа қатын мен Айша бибі кесенелері Тараз қаласынын батыс жағында 18 км жерде орналасқан
А) екі нұсқау да дұрыс В) бірінші нұсқау дұрыс
С) екінші нұсқау дұрыс Д) екі нұсқау да бұрыс
2. Кілт сөздерді тиісті бос орынға қойыңыз (3 балл )
Кілт сөздер: 5 мың жыл, Си Линг - чи, Аспан асты
жалғау қосыңыз)
«Ұлы Жібек жолы» атауының шығуы осы уақытта Батыс елдері үшін қымбат тауар – жібекпен байланысты. Жібек құртынан жібекті дайындау құпиясын қытайлықтар шамамен ___________________________________ бұрын ашса, белгілі жібек шаруашылығын зерттеуші А.А.Тихомиров оның нақты уақытын – б.з.д. 298 жыл деп атап өтеді. Қытай аңыздары бойынша ең алғаш алынған жібек жіп________________________ патша ханымға тәуелді болды. Шай ішу кезінде патша ханым шыныаяғына ағаштан жібі шығып тұрған құрт түсіп кетеді, сосын құрттың жібін тарқатып алады, солай алғашқы жібек жіп алынады, ал Си Линг - чи император әйел осы үшін ризашылық ретінде __________ __________________империясының құдайын тұрғызды, оның құрметіне осы күнге дейін Қытайдың көптеген аудандарында жыл сайын ғұрыптық мейрамдар өткізіледі.
34
3. Төмендегі картаны пайдаланып, тапсырманы орындаңыз (
.
- Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын қақпасын картадан көрсетіңіз; - Ұлы Жібек жолының шығыс пен батыс нүктелері болатын мемлекетті анықтаңыз;
- Ұлы Жібек жолының бойындағы негізгі қалаларды картада белгілеңіз
4. Ортағасырлық мемлекеттердің ыдырауының негізгі және жанама себептерін анықтаңыз. Жазуға ұсынылатын мемлекеттер саны – 3, себеп түрлері - 2 (Негізгі және жанама), Әрбір толық жазылған себепке – 2 балл ( Барлығы – 12 балл). Мемлекет атауы Негізгі себеп Жанама себеп Қарахан
мемлекеті
Керейлер
Наймандар
Жалайырлар Қыпшақ
мемлекеті
35
Балл қою кестесі Дағды Сұрақ Жауап Балл Қосымша ақпарат Білу және түсіну 1 А 1
- 2 С 1 - 3 В
1 - 4 В
1 - 5 В 1 - 6 С
1 - 7 А
1 - Барлығы: 7 балл
түсіну 2 Кілт сөздерді тиісті бос орынға дұрыс
қойса, жауап 1 балмен бағаланады.
Дұрыс жауабы:
1- жолдың кілт сөзі: 5 мың жыл 2-
жолдың кілт сөзі: Си Линг - чи 3-
жолдың кілт сөзі: Аспан асты
3 - Қолдану 3
Картада
Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын қақпасын, Ұлы Жібек жолының шығыс пен батыс нүктелері болатын екі мемлекетті, Ұлы Жібек жолының бойындағы негізгі қалаларды дұрыс анықтап көрсетсе, әр жауап 1 балмен бағаланады.
(Барлығы 3 балл)
Дұрыс жауабы: Жетісу
1 Егер 1 нүктесін көрсетіп, 2- і
көрсетпесе
немесе керісінше болса, жауап толық емес болып есептелініп, бір балл мүлде қойылмайды.
Дұрыс жауабы:
1. Шығыс нүктесі:Қытай
2.Батыс нүктесі: Византия 1 Дұрыс жауабы: Отырар, Тараз, Испиджаб, Шаш (Ташкент)Самарқан, Бұхара,Түркістан, Сауран, Сығанақ,Ақсүмбе т.б Ұлы
Жібек жолының бойында орналасқан қалалар
қабылданады. 1
6 балл
36 Анализ 4 Ортағасырлық мемлекеттердің ыдырауының негізгі және жанама себептерін анықтаса, Әрбір толық
жазылған жауап 2 балмен
бағаланады . Мысалы: Қарахан
мемлекеті
1.Сыртқы шапқыншылық (Қарахандықтардың өзара алауыздығын Салжұқ сұлтаны Мәлік шах пайдалана білді. 1089 жылы Батыс хандықтың орталығы Самарқанды,одан соң Бұхараны басып алды ) (XIIғасырдың 30 жылдарында шығыстан қарақытайлар басып кірді, Хорезм шахы Мұхаммед 1212 жылы Батыс иелікті бағындырса, Шығыстағы хандықты Найман ханы Күшлік басып алады.) 2.Мемлекеттің ішіндегі тақ үшін талас,өзара алауыздық (Мемлекеттің негізін қалаушы Сатұқ Боғра хан өлген соң, ел ішінде саяси бытыраңылық басталады.Сатұқ Боғра ханның екі баласы - Хасан Боғра хан мен Әли Арсланның ұрпақтары арасында билік үшін талас - тартыс орын алды.) Жанама себептері: 1.Шаруашылықтың құлдырауы 2.Жұттың болуы 3.Алым - салықтың көбеюі 4.Билеушінің ақылсыздығы 4 Нақты түсінік қалыптастырат ын,
әртүрлі
сөйлеммен
жазылған мүмкін
болатын жауаптар
қабылданады
Мысалы: Наймандар, Керейлер, Жалайырлар
1.Сыртқы шапқыншылық (Шыңғысхан әскерінің жорығы) 4 37 2.Мемлекеттің ішіндегі тақ үшін талас,өзара алауыздық (Үш тайпа өзара бір
- бірімен
бейбіт қатынаста тұра алмады,сондықтан да біріккен, ірі мемлекеттік дәрежеге жете алмаған.)
Жанама себептері: 1.Шаруашылықтың құлдырауы 2.Жұттың болуы 3.Алым - салықтың көбеюі 4.Билеушінің ақылсыздығы
Мысалы: Қыпшақтар Негізгі себептері: 1.Сыртқы шапқыншылық (XIII ғасырдың басында Сыр бойындағы қалалар үшін Хорезм шахы Мұхаммед пен Қыпшақ хандығының арасында бірнеше шайқастар болып өтеді. Билік үшін бәсеке тек монғолдар екі елді де жаулап алғаннан кейінғана біржола тынады.) 2.Мемлекеттің ішіндегі тақ үшін талас,өзара алауыздық (Ашық
майданда жеңіске жете алмайтындықтарын білген хорезмдіктер қыпшақтардың ақсүйек -
өз жақтарына қызметке тартып,сый - сияпат
жасап,өздеріне қарсы қойып, іріткі салады.)
1.Шаруашылықтың құлдырауы 2.Жұттың болуы 3.Алым - салықтың көбеюі 4.Билеушінің ақылсыздығы
4 Барлығы: 12 балл
38
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (
диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе карталарды ) жауып қойыңыз. Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқауды оқып, оқушыларға
жұмыстың орындалу ұзақтығын хабарлаңыз. Оқушыларға
жұмыс барысында бір - бірімен сөйлесулеріне болмайтындығын ескертіңіз. Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін оқушыларға
тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтыңыз.
Оқушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар (спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіңіз.
Олардың жұмыс уақытында бір - біріне көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығын ескертіңіз.
Оқушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып қоюды ұсыныңыз.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты оқушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген оқушыларға
көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап отырыңыз.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін оқушылардан жұмыстарын тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтініңіз.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау
39 Document Outline
жүктеу/скачать 2,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|