Атты І халықаралық конференция ЕҢбектері

153 
 
радиоэлектронды 
құрылғылармен 
орындалатын 
функциялардың 
жауапкершілігін 
жоғарылату, олардың күрделенуі өнімнің сенімділігіне деген талаптың жоғарылауына алып 
келеді [1].  
Сенімділік  күрделі  қасиет  болып  табылады,  және  тоқтаусыздық,  ұзақ  мерзімділік,  қайта 
қалпына  келу  және  сақталыну  сияқты  құрамалардан  қалыптасады.  Мұндағы  негізгісі 
тоқтаусыз  жұмыс  істеу  қасиеті  –  уақыт  ағымында  бұйымның    жұмысқа  қабілеттілік 
жағдайын  үздіксіз  сақтау  қабілеті.  Сол  себепті  программалық  қамтамалық  құралдардың 
сенімділігін қамтамасыз етуде оның тоқтаусыздығын жоғарылату анағұрлым маңызды болып 
табылады.  
Сенімділік  мәселелерінің  ерекшелігі  оның  программалық  қамтамалық  құрылғыларының 
«өмірлік циклінің» барлық этаптарымен байланысы болып табылады, құру идеясының пайда 
болуынан  бастап  сипатталуына  дейін:  өнімді  есептеуде  және  жобалауда  оның  сенімділігі 
жобаға  салынады,  дайындау  кезінде  сенімділік  қамтамасыз  етіледі,  пайдалану  кезінде  − 
жүзеге  асырылады.  Сол  себепті,  сенімділік  мәселесі  –  кешенді  мәселе  және  де  оны  барлық 
кезеңде,  сонымен  қатар  түрлі  құралдармен  шешу  қажет.  Өнімді  жобалау  кезеңінде  оның 
құрылымы  анықталады,  таңдау  немесе  элементтік  базаны  әзірлеу  орындалады.  Сондықтан 
мұнда программалық қамтамалық құрылғылардың талап етіліп отырған деңгейде анағұрлым 
жоғары  мүмкіндікті  сенімділігі  қамтамасыз  етіледі.  Бұл  есепті  шешудің  негізгі  әдісі  болып 
жобаны  тізбекті  қажетті  түзетуі  бар,  оның  құрамдас  бөліктерінің  сипаттамалары  мен 
объектінің  құрылымына  тәуелді  сенімділікті  есептеу,  бірінші  кезекте  −  тоқтаусыз  жұмыс 
істеу болып табылады.  
Сенімділікті  жоғарылатуды  талап  ететін  себептердің  бірі  программалық  қамтамалық 
жүйелердің  күрделенуінің,  оларға  қызмет  көрсететін  аппаратуралардың  өсуі,  оларды 
пайдаланудағы  шарттардың  және  тапсырмалардың  жауапкершілігінің  қатаңдығы  болып 
табылады.  
Программалық  қамтамалық  жүйелердің  [2]жеткіліксіз  сенімділігі  жобалауға,  өндіріске 
және осы жүйелерді пайдалануға кеткен жалпы шығынмен салыстырғанда эксплуатациялық 
шығынның  үлесінің  өсуіне  алып  келеді.  Мұнымен  қоса,  программалық  қамтамалық 
жүйелердің эксплуатациясының құны оны өңдеуге және дайындауға кеткен бағадан бірнеше 
есе асып түсуі мүмкін. Бұдан басқа, программалық қамтамалық жүйелердің тоқтап қалуы әр 
түрлі  салдарға  алып  келеді:  ақпаратты  жоғалту,  программалық  қамтамалық  жүйелермен 
жанасқан басқа құрылғылардың және жүйелердің бос тұрып қалуы, апаттың болуы және т.б.
 
Сонымен  қатар,  ақырғы  есепте  программалық  қамтамалық  жүйелердің  сенімділігі 
іріктеліп  жиналған  элементтердің  сенімділігімен  анықталады.  Сол  себепті  сенімділіктің 
элементтік қорының негізгі сұрақтарын білу қазіргі таңда табысты жұмыстың қажетті шарты 
болып табылады. 
Бұл  жұмыста  программалық  қамтамалық  жүйенің  тоқтаусыздығының  сандық 
сипаттамалары,  олардың  жалпы  сипаттамалары,  сонымен  қатар  программалық  қамтамалық 
жүйенің  құрылымдық−логикалық    анализін,  құрылымдық  сенімділігін  есептеу 
қарастырылған.  
Қазіргі шақта бізде программалық қамтамалық жүйелердің сенімділігін 
арттыру әдістері қарастырылып жатыр.  
Бұл  жұмыста  жоғарыда  қарастырылып  келген  жүйенің  құрылымды  сенімділігін  есептеу, 
программалық  қамтамалық  жүйелердің  сенімділігін  арттыру  әдістерін  бағдарламалық 
қамтамада жүзеге асыру жүргізілген, яғни программалық тілде жобалау немесе жүзеге асыру 
бөлімі қамтылған. 
 
Әдебиеттер 
1. 
Шарипбаев А.А., Ефимкин  К.Н.,Задыхайло И.Б.Об одном подходе к верификации 
программ  обработки  символьной  информации.  Тез.док.Всесоюзной  конференции  «Методы  
искусственного интеллекта», Паланга,1980,с.67-70 

154 
 
2. 
Шарипбаев  А.А.  Редукция  проблемы  верификации  программ  к  проблеме 
выполнимости  логических  формул.  Доклады  национальной  академии  наук  РК,  №6, 
Алматы,1994, с.15-21 

155 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 8,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: