Аудиторлық оқыту кезеңі идеяларына негізделген мектеп мүғалімдерінің даму басымдықтарын талдаудың рефлективті есебі

Мектеп деректерін зерделей келе, мектеп ұжымын дамытуға бағытталған іс-шараларды, ақылды мақсаттар қою арқылы мектептің даму жоспарын жасауды үйрендім. Бағдарламаның негізгі ұстанымы сенім, табыстылығын қамтамасыз етудің қозғаушы күштерінің бірі мұғалім көшбасшылығының мәнін түсіндім.Командалық жұмыс – ортақ ұстаным тұрғысынан бірлесіп жұмыс істеу қабілеті, жеке жетістіктерді ұйым мақсатына бағыттай алу қабілеті екендігін білдім. Мектеп мәдениетін,кәсіби мәдениетті дамытуға мониторинг пен коучинг үрдістері арқылы мектепте мұғалімдерге оқу мен оқытуда тәжірибелеріне өзгеріс енгізуде «қалай» көмектесуге болатынын, ал мұғалімдер оқушылардың оқу үдерісін жақсарту үшін «не істеу керек екенін» білдім. Сыныптағы оқушылардың білімін тереңдетуге, бағалауға, ынталандыруға тиімді қол жеткізуге болатын жоспарлаудың 7 модуліне негізделген тізбектелген сабақтар топтамасы мен «L.S» тәсілінің тиімділігін түсіндім.

Мұндай сабақтар арқылы іс-әрекеттегі зерттеу жүргізу, мұғалімдерге әрбір оқушының оқуына қатысты өз тәжірибесі туралы ойлануға беретін мүмкіндік-оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырып, оқу сапасына жоғарылауына әсері бар деп ойладым. МДЖ құруда басымдықтарды ескеру, әр баланың сапалы білім алуына бақылау жасауым қажет екендігін түсіндім. Оқыту сапасының тұрақты болуына, яғни, табысты мектепке жету жолдарын ойластырып,ақылды мақсаттар арқылы атқаратын жұмыстарды жоспарлауды ойладым. Тәжірибе кезеңіндегі мектепті дамыту жоспарына сәйкес атқарылған жұмыстарды қорытындылай келе, қай салаларды дамыту қажет екендігін білу мақсатында мектеп мұғалімдерінен ЭЫДУ әзірлеген TALIS нысаны бойынша халықаралық зерттеу сауалнамасын алдым. Сауалнама алу мектеп мұғалімдерінің кәсіби,оқыту тәжірибесін дамыту үшін қажет екенін, оның жауаптары құпия қалатынын түсіндіру арқылы ойларын ашық білдіруге болады деп ой түйдім. Сауалнамаға 45 мұғалім қатысты, бұл барлық мұғалімдердің 96% құрайды. Олардың 38-і әйел, қалған 7-еуі ер азаматтар болды.

Сауалнама нәтижесі бойынша «Басқа мектептерге танысу мақсатындағы сапарлар» әсері жауаптарынан түсінгенім, мұғалімдер мұндай іс-шараларға барғанда өзіне мектеп мұғалімдерінен не білсем, нендей өзгеріс бар? деген көзқараспен барғанда ғана тәжірибе алмаса отырып, ұстаздардың кәсіби деңгейлері артады Бұдан не байқауға болады, әліде болса мектептер арасындағы қоғамдастық жұмыстарының дұрыс жолға қойылмауы, мұғалімдердің өзара ашық пікірлесе алмауы,алқалылық болмауы деген ой келді. Жақсы әсер алдым деген ұстаздар деңгейлік бағдарламаларды меңгергендер және тәлім алушы ретінде кәсіби даму жолындағы жаңашыл ұстаздар деп білемін.

Сауалнамадағы«Сабақ беретін негізгі пәндеріңіздің мазмұны мен табыс критерийлері» деген сұраққа қажет емес немесе шамалы деген мұғалім жоқ. Мұғалімдер негізгі пәндері бойынша оқу мен оқытуда ақылды мақсаттың қолжетімділігі табыс критерийлеріне жетудің нақты өлшемі қажет деп түсінгені мені қуантады. «Оқушыларды бағалау әдістемесі» деген жауаптарды назарға ала отырып, мектепте оқу мен оқытуда формативті бағалау жүйесін қалыптастыруда мұғалімдерге көмек қажеттігі көрініп тұр.

Мен енді мектеп тәжірибелігінің екінші кезеңінде мұғалімдерге оқу мен оқытуда формативті бағалау тәсілін меңгертуді жетілдіріп,оқушыларға өзін-өзі, өзара бағалауды қалыптастыруды болашақтағы мектеп проблемасының басымдығы ретінде аламын деген ойдамын. Себебі, оқушы, ата-ана, мұғалім өз еңбегінің нәтижесін бағалаудан көреді. Сыныпты басқару саласы бойынша жауаптарда жартысынан көбі қажет емес дегенді айтып отыр. Менмұнан байқағаным мұғалімдердің сыныпты басқарудағы көшбасшылық іс-әрекеті біршама дұрыс қалыптасқан ба, немесе енжарлық танытып отыр ма деген ойға қалдым. «Сабақ беретін негізгі пәндеріңіздің оқыту бойынша білім және түсінік» жауаптарын оқи отырып,бұл қалай,өмір бойы оқу ұстанымы қайда қалады, ұстаз ізденуді тоқтатса, ұстаз болудан қалады емеспе?. Білімсіз ұстаз кімге тұлға,дұрыс түсінік қалыптастыру керек деп шештім. «Оқушылардың тәртібі және мінез-құлқы проблемалары» Ешбір бала туғаннан дарынсыз болмайды,тек оны жоғалтып алмай, дамыта білу ушін әрбір мұғалім өз кәсіби біліктілігін арттыруға жауаптылыққа жетелеу керек деген ойға келдім. Және жеке оқушы қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін зерттеу сабақтарын дағдыға айналдыру қажет деп ой түйдім. «Мектепті басқару және әкімдеу», «Көп ұлтты ортада оқыту» қажет емес деп көпшілігі жауап береді, Мен мұны мұғалімдердің көп ойланбау салдарынан болған сыңаржақтылық деп қабылдадым. Көп ұлттың ынтымағы жарасқан мұндай елде, қысқа ойлауға бола ма? «Оқушылардан кеңес алу»көпшілігі қажет деп санамайды.Мен мұнан мұғалімдердің оқушыдан кері байланыс алудың не үшін керек? екендігін жете түсінбеуінде деп ойлаймын.

Менің байқағаным, болашақта курстар мен семинарлар ұйымдастыратын құзіретті орындар мән-мағыналы, әрі теория мен тәжірибені ұштастыра отырып ұйымдастыруы қажет деп ойлаймын. Желілік қоғамдастық арқылы мектептегі кәсіби қоғамдастық шеңберін кеңейту, коллаборативті орта құру арқылы кәсіби деңгейін көтеруге ынталандыру. Бұл проблемаларды жою мақсатында біріншіден коучинг сессиялар ұйымдастыру және онда алған білімдерін мұғалімдер тәжірибеде пайдалануына ықпал ету, қолдау қажет деп ой қорыттым. Командада жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, мұғалімдерді кәсіби дамыту мақсатында «Lesson study» сабақтарын ұйымдастыру қажет. Мектептегі тәжірибе кезеңінде ұйымдастырылған тәлімгерлік, коучинг сабақтардың басым көпшілігі әсері зор делінген, бірақ сол сабақтарда алған білімін іс-тәжірибесінде қолдана біледі ме? Осы сұрақ төңірегінде оқушы мен мұғалім арасында жылы қарым-қатынас пен сенімділік орнату арқылы ғана оқушыны оқытуға ынталандыра алады деп қорытындыладым.