Ауызекі сөйлеу тілінің стилі

Электронная библиотека сайта 

http://info-space.ucoz.net/

 Березовской школы «Онлайн читалка» 

Приятного чтения! 

 

 

Ауызекі  сөйлеу  тілінің  стилі —  1.  Тілдің  негізгі  қызметі  қарым-қатынас  жасау  қызметінің  жүзеге 

асуына байланысты. 

[1]

. 

Бұл  өте  кең  таралған  функционалды  стиль.  Тұрмыста,  отбасында,  өндірістегі  бейресми  қатынастарда 

адамдардың  еркін  қарым-қатынас  жасау  саласын  қамтамасыз  етеді.  Ауызекі  сөйлеу  тілінің  стилі  өзте 

функционалды стильдерге, әсіресе олардың ауызекі түрлеріне ықпал жасайды: баяндама, дәріс, пікірталас 

т.б. 

2. Ауызекі сөйлеу тілінің стилі өзіндік ерекшеліктерін жасайтын айрықша белгісі жағдайға байланысты 

сөйлеу мәнері, эмоцияға қарай тілдік бірліктерін қолдану өзгешелігі болады. Бұл ерекшелігі ең алдымен, 

ондағы 

лексика-фразеология

 байқалады; 

а)  ауызекі  сөйлеу  тілі  диалогқа  құрылады.  Қатысушы  екі  адам. 

Интонация

 ерекше  қызмет  атқарады. 

Сөйлеу  тілінің  тағы  бір  ерекшеліті  монолог  (бір  кісінің  сөзі  көпшілік  алдында  сөйлеу,  баяндама,  дәріс, 

консультация); 

ә) Ауызекі  сөйлеу тілінің стилі  ерекшеліктерінің екінші түрі  онын эмоциялылығы, өйткені  айтушы өз 

эмоциясын  сол  сөздің  аясына  сыйғызуға  тырысады.  Мыс.,  "Көбірек  сөйлеп  кетті"  (бәсендеу  түрі,  бірақ 

эмоция сезіледі), "Мылжыңдап кеттің ғой!" (эмоцияның катан түрі); 

б) Ауызекі сөйлеу тілінің стилі әдеби кейіпкердің сөйлеу ерекшелігі мен мінезін таныту үшін ол өмір 

сүрген ортадағы жергілікті диалект сөздерді стильдік мақсатта әдеби қолданады; 

в)  Ауызекі  сөйлеу  тілінің  стилі  тілінде  қыстырма,  қаратпа,  одағай  сөздер  жиі  қолданылады.  Мыс., 

"Айналайын-ау,  сені  түсінеді  деп  айтып  отырмын".  Сондай-ақ,  сыйлау,  құрметтеу,  кішірейту,  еркелету 

амал-тәсілдері көбірек пайдаланылады; 

г) Ауызекі сөйлеу тілінің стилі тілдің көркемдегіш бейнелеуші тәсілдері де қолданылады (теңеу, эпитет, 

гипербола). Мыс., "Өгіздей біреу алдымнан шыға келді"; 

т) Ауызекі сөйлеу тілінің стилі басқа стильдерден өзгешелігі мен ерекшелігі, ең алдымен синтаксистен 

сөйлем 

құрылысынан 

байқалады. 

Стильдің 

бул 

түрінде 

сұраулы, 

лепті 

сөйлемдер 

катысады. 

Диалогке

 құрылады.  Ауызекі  сөйлеу  тілінің  стилі  ой  көбіне  автоматты  түрде  (аяқастынан) 

дайындықсыз айтылады. 

 

Спасибо, что посетили бесплатную электронную библиотеку сайта 

http://info-space.ucoz.net/

 

Березовской школы «Онлайн читалка» 

Оставьте отзывы о работе проекта 

http://info-space.ucoz.net/gb/

 .