қазақ тіл білімінде тіл мәселелерін гендерлік лингвистика аясында қарастыратын зерттеушілер

қазақ тіл білімінде тіл мәселелерін гендерлік лингвистика аясында қарастыратын зерттеушілер:

әлеуметтік қоғамдағы ерлер мен әйелдерге деген тілдік қарым-қатынасты айқындайтын қоғамдық, танымдық, әлеуметтік, ұлттық факторларды анықтау, жеке тұлғаның белгілі бір жынысқа қатысуына қатысты мінез-құлық ерекшеліктерін, болмыс-бітімін, олардың еркекке не әйелге тән негізгі қасиеттерінің тілдік белгілерін анықтау. Осы тұрғыдан келгенде, біз өз мақаламызда тілімізде «Қыз» концептісіне қатысты туындаған антропонимдер мен топонимдерді, гидронимдерді тұлғалық, мағыналық ерекшеліктеріне қарай талдап, кейбіреуінің түп-төркінін анықтауға бағытталған.

әлеуметтік қоғамдағы ерлер мен әйелдерге деген тілдік қарым-қатынасты айқындайтын қоғамдық, танымдық, әлеуметтік, ұлттық факторларды анықтау, жеке тұлғаның белгілі бір жынысқа қатысуына қатысты мінез-құлық ерекшеліктерін, болмыс-бітімін, олардың еркекке не әйелге тән негізгі қасиеттерінің тілдік белгілерін анықтау. Осы тұрғыдан келгенде, біз өз мақаламызда тілімізде «Қыз» концептісіне қатысты туындаған антропонимдер мен топонимдерді, гидронимдерді тұлғалық, мағыналық ерекшеліктеріне қарай талдап, кейбіреуінің түп-төркінін анықтауға бағытталған.

Белгілі түрколог ғалым Л.Покровская өз еңбегінде түркі тілдеріндегі қандық, туысқандық қатынасты білдіретін атауларға ата (әке), апа (шеше),сіңлі, қарындаш, аба, оғұл, қыз сөздерін жатқызады. Ол бұл туралы былай дейді : «Рассмотрение терминов кровного родства мы считаем целесобразным начать не с терминов, выражающих понятие «отец», «мать», а с «сын» и «дочь». Это вызвано тем обстоятельством, что оғұл и қыз являются не только терминами родства в собственном смысле слова, но обладают более широкой семантикой, а именно выражают понятие «мальчик», «юноша», «девочка», «девушка» в тюркских языках как показатели пола» Ғалымның бұл тұжырымынан біз гендерлік лингвистика тұрғысынан «Қыз» концептісінің ауқымының кеңірек екенін аңғарамыз. Қазақ тілінде сирек болса да жалқы есімдерге (адам аттарына) арнайы қосымшалар қосылып келіп те жыныстық мағынаны білдіреді. Мысалы, Сәлім (ер адамның аты) – Сәлима (әйел адамның аты), Кәрім-Кәрима, Кәміл-Кәмила.