Салалас құрмалас сөйлемдер Құрамындағы жай сөйлемдерінің баяндауыштары тиянақты болып, өзара тең дәрежеде байланысқан құрмалас сөйлемнің түрін салалас құрмалас дейміз.
Мысалы: Айгүл аттан түсіп еді, су қайта таязданып қалғандай екен.
Сложносочиненным предложением называется такое предложение, которое состоит из независимых одно от другого предложений, образующих в смысловом отношении единое целое.
По способу связи сложносочиненные предложения делятся: на бессоюзные и союзные. М.: Көктем келді, күн жылынды. (Пришла весна, стало тепло). Көктем келді де, күн жылынды. (Пришла весна, и стало тепло).
Құрамындағы жай сөйлемдердің бір-бірімен мағыналық қарым-қатынасына қарай салалас құрмалас сөйлем 6 түрге бөлінеді: 1. Ыңғайлас жалғаулықты салалас құрмалас сөйлем.
2. Қарсылықты жалғаулықты салалас құрмалас сөйлем.
3. Себеп-салдар жалғаулықты салалас құрмалас сөйлем.
4. Талғаулы жалғаулықты салалас құрмалас сөйлем.
5. Кезектес жалғаулықты салалас құрмалас сөйлем.
6. Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем.
Ыңғайлас жалғаулықты салалас құрмалас сөйлемдер Құрамындағы жай сөйлемдерінің бірінде айтылған ойға екіншісінде атылған ойдың мезгілдес, бағыттас, ыңғайлас мәнде қарым-қатынаста болуын ыңғайлас салалас дейміз.
Жалғаулық шылаулар (Соединительные союзы)
Мысалдар (Примеры)
Ыңғайлас жалғаулықты салалас (Соединительные союзы):
және, да, де, та, те (и, к тому же).
1. Оның бүгін кеткісі келмеді және күн суық болды. (Он не хотел сегодня уезжать, и к тому же день был холодный).
2. Жиналыс бітті де, халық тарқай бастады. (Собрание закончилось, и народ стал расходиться).
