Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі е. Ы. Бидайбеков, В. В. Гриншкун, Г. Б. Камалова, Д. Н. Исабаева, Б.Ғ. Бостанов білімді
8-ТАРАУ АҚПАРАТТЫҚ ЫҚПАЛДАСТЫРУ БІЛІМ
жүктеу/скачать 1,08 Mb. Pdf көрінісі
|
bilimdi akparattandyru
| 253
8-ТАРАУ АҚПАРАТТЫҚ ЫҚПАЛДАСТЫРУ БІЛІМ БЕРУДІ АҚПАРАТТАНДЫРУ ҚҰРАЛДАРЫН ЖАСАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ РЕТІНДЕ 8.1 Электрондық басылымдар мен ресурстарды жасау құралдар Оқытушылар мен оқушылар білім беруде қолданылатын муль- тимедиа-ресурстарды құрастырушылар емес. Көбінесе оқытушылар мен оқушылар мұндай құралдардың қолданушысы сапасында көрініп жатады. Бірақ іс-тəжірибе жыл өткен сайын көптеген оқытушылар қарапайым болса да, білім берудің электрондық құралдарын құрастыруда шетте қалып жатпағандықтарын көрсетеді. Осыған байланысты қазіргі заманғы оқытушы сапалы мультимедиа-ресур- старды құрастыру технологиясын, аппараттық жəне бағдарламалық құралдарды, оқытудың компьютерлік құралдарын құрастыруға арналған талаптарды ұсыну керек. Көптеген қарапайым мультимедиа-ресурстарды жасау үшін түрлі HTML-редакторлар кеңінен қолданылады. Осыдан HTML тілі əжептəуір динамикалық түрде дамуда, сондықтан тілдің жаңа стан- дартын қанағаттандыратын ресурстар браузерлердің ескі түрлерінде дөрекі көрсетілетінін ескерген жөн. Одан басқа браузерлерді көрсетілім үшін қолдану оқудың мультимедиалық ақпараттары сипаттамасын көрсетуге қосымша шек қояды. Жергілікті құрауышты жасауда қолданылатын бағдарламалау жүйесі мультимедиаға желілік жəне жергілікті білім ресурстарын интегралдай отырып курс жəне интернет жүйесінің ресурстарына қарым-қатынас қосуға мүмкіндік беретінін ескере кету керек. Анық айтатын болсақ, интернет желісіне арналған мультимедиалық гипермəтіндік ресурстар жəне мультимедиалық беттерді жасауда көбінесе келесі тілдер мен құралдар қолданылатынын ескерту қажет: - Гипермəтін белгісінің тілі (HTML) – ақпараттық беттерді жа- сау, қалыптау жəне көрсету үшін Интернетте қолданылатын стандартты тіл; - Java тілі – C++ тіліне ұқсас мамандандырылған объектке бағытталған бағдарламалау тілі. Берілген тіл интербелсенді гра- 254 фиканы жəне интернет ресурсында анимацияларды қолдануға арналып арнайы жасалған. Көптеген дайын қосымшаларға (Javaapplets) интернет арқылы қол жеткізуге жəне болашақта өзінің жеке ақпараттық желілік жəне желілік емес мультиме- диа-ресурстарын жасауға қолдану үшін компьютерге жүктеп алуға болады; - VRML тілі (Virtual Reality Modeling Language) жүйеге қарапайым анимацияларға қарағанда, шынайы объектінің ал- дамшы көріністерін күштірек көресетуге мүмкіндік беретін кең үш өлшемді объектілерді жасайды жəне орналастырады. Айтылған үшөлшемді объектілер олардың «көлеміне» байла- нысты «виртуалды бөлмелер», «виртуалды галереялар» жəне «əлемдер» деп атау қабылданған. - CGI (Common Gateway Interface) – мəніне қарай бағдарламалау тілі емес, ақпараттарды жинау мен мəліметтер қорын жасау- ды сипаттайтын спецификация болып табылады. Құраушылар PERL тілін немесе басқа тілді динамикалық іс-қағаздарды жүйеге орналастыруға жəне жұмысын қарастырушы CGI – бағдарламалар жасау үшін қолданады. Мысалы, қолданушылар Интернет беттерде берілген уақыт аралығында тест сұрақта- рына жəне т.б. жауап бере отырып, анкета жəне сауалнамалар бланкаларын толтыра отырып, осындай бағдарламаларға кез болады. Оқытушылар мен оқушылар мультимедиа-ресурстарды жасаудың басқа да құралдарын қолдана алады. Бұл үшін оқытушылар муль- тимедиа құралдары беттерін жасауда қолданылатын редактор- бағдарламасын таңдауы қажет. Толық функциялы мультиме- диалық қосымшаларды жасауға мүмкіндік беретін мультиме- ди жасауға арналған құралдардың көпшілігі бар. Macromedia Director немесе Authoware Professional сияқты пакеттер FrontPage, mPower 4.0, Hyper Studio 4.0 кезінде құрастырудың жоғары кəсіби жəне қымбат құралдары болып табылады жəне WebWorkshopPro олардың ең қарапайым жəне арзан аналогтары болып табыла- ды. PowerPoint жəне мəтіндік редакторлар (мысалы, Word) сияқты құралдар қарапайым мультимедиа-ресурстарды жасауда қолданыла алады. Əзірлеудің аталмыш құралдары оқуға жəне қабылдауға жеңіл нақты кұжаттармен жабдықталған. Əрине аталғандармен қатар сəтті қолдануға болатын басқа да көптеген əзірлеуші құралдар бар. 255 Интернетте орналасқан мультимедиалық ақпарат үлкен өлшем- дегі компьютерлік файлдарды көрсете алады. Бұл интербелсенділік құралдары, аудио жəне бейне үзінділердің қосылуы, жоғары сапалы графикалық суреттердің бар болуымен байланысты болуы мүмкін. Каналдардың мүмкіндіктері мен сенімділігінің жетіспеушілігіне байланысты бұндай ақпараттық ресурстарды оқу үдерісінде пайда- лану қиынға соғуы мүмкін. Көптеген жағдайларда телекомуникациялық жүйелердің жоқтығы немесе нашар сапасына байланысты мəселелерді жою үшін мұндай ресурстармен жергілікті режимде жұмыс істеу арқылы іске асыруға болады. Мультимедиа-ресурспен жергілікті қатынас жасау кезінде оқушылар ақпараттарды телекомуникациялық желілерден емес, өз компьютерінің ішкі немесе сыртқы жадысынан алады. Осыған байланысты ақпараттық ресурстардың мазмұны мен ақпаратты ұсынудың тəсілдері интернетте орналасқандармен толық сəйкес келеді. Көбінесе бұндай ресурстар телекомуникациялық жұмыс барысында желілік ақпарат көздерінен тез көшіріледі, содан кейін оқушыларға желі түрінде ұсынылады. Бұндай жағдайда ұсынылған мультимедиалық ақпараттың үлкен көлемеі салыстырмалы түрде оны тарату мен сақтау үшін дəстүрлі иілгіш магнитті дисктерді қолдануға мүмкіндік бермейді. Интернет-сайтты терудің сақталуы барлық компьютерлер- де бар қатты магнитті дисктерді («винчестерлер»), қолдану арқылы іске асады. Бірақ мультимедиалық ақпаратты бұл жолмен ұсыну ақпараттың бір компьютерден басқа компьютерге ауысуын тежеп тастайды. Білім беру ортасында интернеттен алынған ақпараттарды сақтау құралының ең сенімді түрі опикалық лазерлі компакт-диск (CD) болып табылады. Ақпараттың осы сақтауышта оның физикалық өлшеміне қатысты жазудың жоғары технологиялық əдісі мен оқылуының арқасында мультимедиалық ақпараттық жоғары сапа- сын көрсетеді. CD оқу құралы ретінде қолданылуы мектептің оқу үдерісіне келесі негізгі құндылықтарға қол жеткізуге мүмкіндік жасайды: - телекоммуникация құралдарында дəстүрлі түрде орналасқан мультимедиа ақпараттарын оның құрылымы мен визуализациясының ерекшелігі есебінде оқушыларға ұсыну; - оқушыларға оқу курсы мазмұнын жəне олардың өзара бай- ланысын, дағды жəне білік тренингтерін, білімді есте сақтау |