Есеп мысал: Болат стерженнің жоғарғы ұшы қозғалмайтындай етіп бекітілген де, төменгі ұшына массасы m=2000 кг жүк ілінген. Стерженнің ұзындығы l=5 м, қимасы . Стержень материалының қалыпты кернеуін, стерженнің абсолют және салыстырмалы ұзаруын, созылған стерженнің потенциялық энергиялық энергиясын анықтаңыз.
Берілгені:
Шешуі: Созылған стерженнің қалыпты кернеуі:
Біздің жағдайымызда F жүктің салмағына тең, яғни , ендеше (1) өрнек мына түрде жазылады:
(2) өрнекке сан мәнін қоямыз
Стерженнің абсолют ұзаруын Гук заңы арқылы анықтаймыз:
Мұндағы Е юнг модулі.
(3) өрнекке сан мәнін қоямыз:
Стерженнің салыстырмалы қзаруы:
Созылған стерженнің потенциялық энергиясы:
Мұндағы V - дененің көлемі. Ол . Ендеше
(5) өрнекке сан мәнін қоямыз:
Есеп: :№ 13.1, 13.4, 13.5 Қ.Ә [2]
Бағалау критерийлері Күштік центріндегі бөлшектердің шашырауын білу және түсіну. μ – бөлшектің шашырауының эффективті қимасы мен Резерфорд формуласын есеп шығаруда қолдану.
1.
Күштік центріндегі бөлшектердің шашырауы заңдары негізгі тұжырымдары мен заңдылықтарын білу;
Дескриптор
Балл
Білім алушы:
Күштік центріндегі бөлшектердің шашырауын заңдары негізгі тұжырымдары мен заңдылықтарын біледі;
10
2.
μ – бөлшектің шашырауының эффективті қимасы мен Резерфорд формуласын есептер шешу кезінде динамикалық қозғалыстың өлшемдерін түсіну;
μ – бөлшектің шашырауының эффективті қимасы мен Резерфорд формуласын есептер шешу кезінде динамикалық қозғалыстың өлшемдерін түсінеді;
10
3.
жаңа тәсілдерді тиімді қолдану;
жаңа тәсілдерді тиімді қолданады;
20
4.
Классикалық механиканың есептерінің ұғымының мәнін саралау;
Классикалық механиканың есептерінің ұғымының мәнін саралайды;
20
5.
Классикалық механиканың негізгі ұғымдары мен принциптері негізін тұжырымдау;
Классикалық механиканың негізгі ұғымдары мен принциптері негізін тұжырымдайды;
20
6.
Теорияны тәжірибеде қолданып білімді бағалау.
Теорияны тәжірибеде қолданып білімді бағалайды.
20
Барлығы
100
№8 тәжірибелік сабақтың тақырыбы: Байланыстар және олардың классификациясы
Оқу нәтижелері Теориялық физиканың маңызды бөлігінің бірі - байланыстар және олардың классификациясы жайлы негізгі тұжырымдары мен заңдылықтары біледі және түсінеді; Негізгі механиканың есептерін шешу кезінде Байланысқан бөлшектер жүйесін, байланысқан бөлшектер жүйесі массасын және байланыс энергиясын, Резерфорд формуласын, инерция моментін, айналыстың кинетикалық энергиясын, Ньютонныңі заңдылықтарын, динамикалық қозғалыстың өлшемдері: қозғалыс мөлшері (импульс), қозғалыс мөлшерінің моменті, кинетикалық энергия, күш импульсі, жұмыс дейтін ұғымдарының теориялық мәселелерін жинақтайды және тәжірибеде қолданады, бағалайды.
Практикалық сабақтың тапсырмасы Байланысқан бөлшектер жүйесі