№ 3 (106) 2015
211
шындығы сол қалпында сақтаулы – ұлт, ұрпақ алдындағы аманатқа қиянат жасамау деп ойлаған
жөн шығар. Дастандағы дау мен тартысты, оқиға мен оның өрбуін тараулар табиғатынан, атаула-
рынан айқын аңғаруға болады. Қазақ топырағында туындаған туындылардан ерекшеліктері де бар
екенін ескертуіміз қажет. Ол – жырдың мейлінше ықшамдылығы, яғни 6-7 буынды, әрі кеткенде
7-8 буынды екендігінде де, көркемдіктен гөрі қарапайымдылық, ауыз-екі сөйлеудің үздік-создық
үлгілері байқалады. Біз мұны ұйқас тұрғысынан таразылай келіп, тап басып айтуға тиіспіз. Әлбетте
«кетпеннің жуан сабындай, қолдарының саусағы» деп бейнелегеніндей, жыр саусағының, жүрек
саусағының мейлінше нәзік екенін ескеріп айтып отырмыз. Абай аудармасындағы, «жас жүрек жай-
ып саусағын, талпынған шығар айға алыс» дегендей, талпыныстың бәрі – сұранысқа бастайды,
«Маған мұражай беріңдер де, толтырмасам көріңдер» [13] деп Пабло Пикассо айтқандай, «Жеті
қағанның» толық нұсқасы – толыққанды дүние.
ӘДЕБИЕТТЕР
1 Сенека Луций. Собр.соч. – М.: Гослитиздат, 1968. – С.510.
2 Достаевский Ф. Собр.соч. – Лениздат, 1993. – С.670.
3 Гете И.В. Избр.произв. – М.: Гослитиздат, 1956. – С.447.
4 Гюго В. Собр.соч. – Т.14. Париж. – М.: Гослиздат, 1956. – 455 с.
5 Қабдолов З. Сөз өнері. Екі томдық таңдамалы. – 2-том. – Алматы: Жазушы, 1983. – 456 б.
6 Беранже Пьер Жан. Собр.соч. – Т.2. Париж. – М.: Гослиздат, 1956. – 455 с.
7 Жюль Ренар. Собр.соч. – Т.3. – М.: Гослитиздат, 1956. – 172 с.
8 Буало Н. Избр. произв. – М, 1954. – 448 с.
9 Жұмабаев М. Таңдамалы. – Алматы: Жазушы, 2011. – 456 б.
10 Монро Г. Избр.соч. – М.: Искусство,1956. – 418 с.
11 Тувим Ю. Собр.соч. – М.: Правда, 1950.
12 Хемунгуэй Э. Собр.соч. – М.: Правда, 1970. – 442 c.
13 Пикассо П. Собр. соч. – М.: Искусство, 1985. – 184 c.
REFERENCES
1 Seneka Lwciy. Sobr.soch. – M.: Goslitizdat, 1968. – S.510.
2 Dostaevskiy F. Sobr.soch. – Lenizdat, 1993. – S.670.
3 Gete I.V. Izbr.proizv. – M.: Goslitizdat, 1956. – S.447.
4 Gyugo V. Sobr.soch. – T.14. Parij. – M.: Goslizdat, 1956. – 455 s.
5 Qabdolov Z. Soz onerі. Ekі tomdiq tangdamali. – 2-tom. – Almati: Jazwshi, 1983. – 456 b.
6 Beranje Per Jan. Sobr.soch. – T.2. Parij. – M.: Goslizdat, 1956. – 455 s.
7 Jyul Renar. Sobr.soch. – T.3. – M.: Goslitizdat, 1956. – 172 s.
8 Bwalo N. Izbr. proizv. – M, 1954. – 448 s.
9 Jumabaev M. Tangdamali. – Almati: Jazwshi, 2011. – 456 b.
10 Monro G. Izbr.soch. – M.: Iskwsstvo,1956. – 418 s.
11 Twvim Yu. Sobr.soch. – M.: Pravda, 1950.
12 Hemwngwey E. Sobr.soch. – M.: Pravda, 1970. – 442 c.
13 Pikasso P. Sobr. soch. – M.: Iskwsstvo, 1985. – 184 c.
В статье подробно расмотрены художественные особенности поэмы «Жеты каган». Даны
специальные сравнения видам рифмов и ритмов, стоп, строк поэмы. Приведенны примеры
художественным особенностям поэмы «Жеты каган», а также поэма была сравнена и сопоставлена с
другими стихами, поэмами, дастанами, хиссами которые появились на казахской земле.
Достарыңызбен бөлісу: |