9
инфекцияға қарсы әсері де айтарлықтай болады. Алайда инфекция бастың жоғарғы
қабаттарынан веналық шығарушылар (v.v. emissariae) арқылы, олардың қабырғасымен
немесе қан ағымымен бастың сүйектерінен өтіп, бассүйектің ішкі веналарына кіруі
мүмкін. Сонымен бассүйектің сыртқы беткей веналары сүйекіші (диплоэлік) веналармен,
мидың қатты қабығының веналық қуыстарымен, синустарға құятын мидың өз
веналарымен, көз ұясы, есту ағзасы веналарымен кең тараған байланыстар жасайды.
Неғұрлым тұрақты веналық шығарушылар: 1) емізік тәрізді (emissarium mastoideum) –
мидың қатты қабығының сигма тәрізді және көлденең синустарымен байланысады; 2)
шекелік шығарушы (emissarium parietale) жоғарғы сагиталды қуысқа ашылады.
Сирегірек кездесетін: 3) маңдайлық шығарушы, 4) шүйделік шығарушы, 5) тіласты нерв
өзегінің шығарушысы. Бассүйекке трепанациялық операция жасау кезінде шығарушы
веналардың тесіктерін балауызбен жағып, қан ағудан сақтанады.
Бастың веналарында қақпашалар (клапан) болмайды, веналық шығарушылар
арқылы қан ішке қарай немесе бассүйекіші қысымның өзгеруі кезінде, тереңнен
бассүйектің сыртқы веналарына ағып келуі байқалады. Сондай-ақ бас өңірінде кейбір
қабыну үрдістерінің қауіпті таралып кетуін және тромбофлебит сияқты асқынуларды
түсіндіре білу өте маңызды. Веналық шығарушылардың тромбозы (тромбпен
тығынданып қалуы) бассүйектерінің остеомиелитіне немесе мидың қатты қабығы-
қуыстарының тромбозына, тіпті мидың абсцесіне (іріңділігіне) әкелуі мүмкін. Мысалға,
маңдай веналары бір жағынан бетке кететін бұрыштың венаға (v.angularis) қосылса,
екінші жағынан көз ұясы веналары арқылы бассүйек ішіндегі үңгірлі синусқа (sinus
cavernosus) барып қосылады. Маңдай, бет маңындағы қабыну үрдістері кезінде
бұрыштық венаның тромбозы болуы мүмкін, онда инфекцияға кейін бағытта мидың
қатты қабығының үңгірлі синусына баратын жол ашылады.
«Шыны тәрізді» табақшаның ішкі бетінде мидың қатпарларына сәйкес саусақ
пішіндес шұңқырайған іздер, артериялар мен веналардың пахиондық түйіршіктердің
жүлгелері болады. Саусақтық іздер бассүйекіші қысымның жоғарылауы кезінде ерекше
анық білінеді. Сонымен маңдай-шеке-шүйде аймағының веналық тамырлары өзара
анастомоздармен жалғасқан үш қабат болып құрымдалған. Жоғарғы қабатта тері асты
веналары мен артериялар өтеді. Олардан веналық қан ағымы сыртқы, ішкі мойындырық
веналарға және жақарты венасына құйылады. Екінші қабатта сүйекіші кеуекті заттағы
веналар (диплоэлік) орналасқан. Үшінші қабатқа – бассүйекіші веналары, яғни мидың
қатты қабығының синустары жатады. Осы үш қабаттағы веналар өзара бас
сүйектеріндегі кішкене тесіктер арқылы өтетін веналық шығарушылар арқылы байланыс
жасайды.
Достарыңызбен бөлісу: