Қазақстан Республикасы ғылым және білім министрлігі

ОӘК КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР 

 

ГАБДУЛОВА А.Е.

 

 

болса, радиостанциясы шығу компаниясы мен беру пакетін жіберді. Егер дәл осы уақытта 

басқа  ешкім  ақпар  бермесе,  онда  пакет  тиісті  бағытына  кетті,  қабылдаған  жақ  оны 

нақтылап  куәлендірді.  Егерде  пакет  белгілі  бір  себеппен  тапсырылмаса,  терминал 

жіберуші  нақтылау  жоқтығын  байқап  қайтадан  сұрайды.  Кіру  ағымын  тек  ғана  ортақ 

компьютер атқарады. Бұл система ALOHANET деп аталады, жүктемелері көбейген кезде 

тез өшіп қалды.  

 

Дәл осы кезде студент Боп Меткаф Массачусет технология институтының бакалавр 

дипломын алып, енді Гарвард университетінің ғылым кандидаты атағын алу негізінде еді. 

Оқу  процесінде  Абрамсон  жұмысшы  танысқанды  Гавай  аралдарында  жаз  айындағы 

демалысын өткізіп, Абрамсон мен кездесіп, бірге жұмыс істеуге кірісті. Хост орталығында 

жоспарлы  қызметімен  айналысуды  бастады.  Осында  жұмысын  бастағанда  Меткаф  бұл 

компаниядағы  ғалымдар  әлде  нені  ойлап  шығарған,  соңынан  ол  дербес  компьютер  деп 

аталады.  Алайда  бұл  қондырғылар  өзара  байланыста  болмаған.  Абрамсонның  ойлап 

тапқаны өз білімін пайдлана отырып, Меткаф әріптесі Дэвид Боггсом әлі де ойластырып 

алғашқы  жергілікті  есептегіш  желісін  шығарды  (1978).  Бұл  система  ETHERNET  деп 

аталады (ол ломинсцентті эфир – электромагнитті шағылысу тарапынан зат нәрсе).  

Джеймс Максвелл электромагнитті шағылысу құбылысын ашты, бірақ бұл  

шағылысу қай ортада да болатынын ешкім түсінбейді. Сол кездегі ғалымдар пайымдады: 

бұндай орта арнайы эфирмен толтырылуы керек деп шешті.  

Михельсон және Морли (1987) жылы жүргізілген белгілі эксперимент бойынша, физиктер 

электромагниттік шағылысу вакуумда таралу керек екен 

 

Дегенмен  Ethernet  –тегі  сақталғандарды  беру  ортасы  вакуумда  емес,  эфирде  емес 

жуан коаксиальды кабель, оның ұзындығы 2, 5 км-ге дейін жетеді. Приемопередачиктер 

көмегімен  системаға  кабельге  оралған  256  машинаға  дейін  қосуға  болады.  Есептегіш 

машиналармен  кабель  параллель  жалғанумен  моноканал  деп  аталады.  Жүйелердың 

жылдамдығы  2,  94м  бит/с  құрады.  Ethernet-тің  ALOHANET  пен  салыстырғанда 

артықшылығы  әрбір  компьютер  алмастыру  процесі  алдында,  оның  жайын  анықтап 

отырады. Линия бойынша беріліп жатса, онда ол линия бос емес, бұл әдіс тиімді болып 

есептеледі. ALOHANET бұндай құбылыс болған емес, радиобайланыс қызметке қосылып 

алыстағы  аралда  орналасқан  терминалға  басқа  аралда  орналасқан  терминалдан  берілер 

ақпардың бар жоғын анықтау қиынырақ болды.  

 

Кабель  біреу  болса,  бұндай  проблема  туындамайды.  Компьютерлер  линияларды 

тыңдайды, ал екі немесе оданда көп компьютерлер линияның бос екендігін анықталғаннан 

кейін, беру процесін бастай ма? Компьютер линияны тыңдайды да өзінің берілу уақытын 

өзге  біреудің  сақтамаларын  интерференция  ұстап  алу,  барлық  жіберушілер  үшін 

линияларды блокировкаға қоюға болады. Кімде –кім коллизияны байқаса линиядан өзінің 

сақтамаларын  түсіріп  тастайды.  Байқаусыз  уақыт  интервалында  келесі  байқауды  күту 

керек.  Егерде  бұдан  кейін  коллизия  тағы  байқалса,  күту  уақыты  екі  еселенеді  және  т.  б. 

Бұл беру мерзімін тағыда қайталап күтуге жол ашады, компьютерлердің біреуі ең бірінші 

бастауына болады.  

 

Xerox Ethernet көпке белгілі болды, Dec Intel  и Xerox 1978 жылы Dix стандартын 

ойлап шығарды. Ол Ethernet суреттеп 10мбит/с жылдамдығымен сәйкес келеді. 1983 жылы 

екі аздаған өзгертулермен IEEE 802. 3 стандартына айналды. Xerox фирмасында басталған 

жаналықтар  шығармалар  тәжірибе  жүзінде  жүзеге  асырылмады.  Мысалы  дербес 

компьютер сәтсіз маркетинг саясаты- бұның тарихы 1983 жылы кітапта жазылған. Xerox 

фирмасы  кіріс  кіргізуге  қабілетсіздігін  көрсетті.  Меткаф  стандарттаудан  басқа  үш  сот 

фирмасы  ұйымдастыруды  дербес  компьютерге  арналған  желілік  адаптерлер  шығара 

бастады.  бұл  қондырғының  100  миллионнан  астам  данасы  сатылып  кетті.  Ethernet 

технологиясы  жалғасып  тапты  және  қазір  де  өркендеп  келеді.  Жаңа  версиялар  шықты, 

100мбит/с  және  оданда  көп.  Кабельдер  мен  комутаторлардың  сапасы  артты,  жаңа 

мүмкіндіктер  қосылды.  Ethernet  (IEEE  802.  3)-жергілікті  есептегіш  желілердің  жалғыз 

стандарты  емес.  Стандарттау  комитетінің  келісімімен  «  маркерлі  шина»  технологиясы 

ОӘК КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР 

 

ГАБДУЛОВА А.Е.

 

 

тіркелген (802. 4) «маркерлі сақина»(802. 5) үш немесе стандарттың қажеттігі техникалық 

не  саяси  себепке  байланысты,  General  Motors  компаниясы  жергілікті  есептеу  желісін 

архитектурамен  байланыстырса  линиялы  кабельді  қайталағандықтан.  Айырмашылық 

берілу кезегін анықтау қасиетіне байланысты еді.  

 

Компьютерден компьютерге арнайы қысқа пакет лақтыруға болатын еді. Ол маркер 

деп  аталды  кімде  кім  маркерді  ұстаса,  сол  беруді  бастайтын  болды.  Моноканалды 

коллизияның  орын  алмасуын  жол  ашылды.  General  Motors  компаниясы  бұндай  схема 

автомобиль электроникасын шығаруға ыңғайлы деп тапты. 802. 4 тез арада көзге көрінбей 

кетті. IBM фирмасы маркер сақшысы технологиясын ойлап тапты. Беруді маркер арқылы 

сақина тәріздес маршрутпен істейтін болды. Компьютер маркерді ұстай отырып, хабарды 

жүзеге асыра алады және содан соң маркерді әрі қарай бере алады.  

IBM есептегіш орталықтарында әлі күнге дейін 802. 4 схемасы пайдаланады. Бұдан басқа 

орталықта маркер сақинасын кездестіру қиын. Гигабитті маркер сақинасын шығару жүріп 

жатыр.  Маркерлік  шина,  маркерлік  сақина  және  Ethernet  бәсекелестігіне  айналды,  ол 

бәрінен бұрын дүниеге келді және басқалары уақытынанда деңгейіненде екінші орында.  

жүктеу/скачать 1,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: