40-сурет.
Ацетил-КоА май қышқылдарының синтезіне қатысуы
257
деп белгілейді. Синтетаза ферменттік жүйесінде HS – АТБ ацил
радикалдарын бір ферменттен екінші ферментке көшіру қызметін
атқарады.
Синтетаза ферменттік комплекс димер түрінде ғана болады.
Мысалға, пальмитатсинтетаза ферменттік комплексінде фер-
менттердің атқаратын қызметі əртүрлі.
Синтетаза комплексінің ферменттері:
- ацил – АТБ – трансфераза
- малонил – АТБ – трансфераза
- β – кетоацил – АТБ – синтетаза
- β – кетоацил – АТБ – редуктаза
- β – гидрокси – АТБ – дегидратаза
- еноил – АТБ – редуктаза
Цитоплазмада май қышқылы синтезінде бастапқы рөлді
паль
митин қышқылының синтезі атқарады. (СН
3
– (СН
2
)
14
–
СООН), себебі кейінгі тізбектің өсуі немесе кемуі митохондрия-
да өтеді. Тізбектің өсуі пальмитин қышқылы тізбегіне көміртек
атомдарының қосылуы, ал кемуі β–тотығу нəтижесінде жүреді.
Май қышқылдарының синтезі эндоплазмалық торда элонга-
за ферменттері қатысында жүреді. Синтетаза комплексі димер
түрінде ғана активті болып келеді, оны қысқартып
түрінде жазады.
Май қышқылы синтезі төмендегідей биохимиялық реак ция-
лардың көмегімен жүреді (41-сурет):
1. Ацетил-КоА-ның құрамындағы ацетил тобын пальмитатсин-
тетаза ферментімен байланыстыру:
17–519
258
41-сурет.
Пальмитин қышқылының биосинтезі
(АТБ – ацил тасымалдаушы белок)
259
Түзілген пальмитин қышқылынан əрі қарай көміртектік тіз-
бектің ұзаруы нəтижесінде басқа жоғары май қышқылдары тү-
зілуі мүмкін. Микросомаларда:
Пальмитин қышқылы (С
16
)
Стеарин қышқылы (С
18
)
Қос байланыстың түзілуі
Олеин қышқылы
Реакция теңдеуі:
оксигеназа
Стеароил – КоА + НАДФН·Н
+
+ О
2
Олеил – КоА + НАДФ
+
+ Н
2
О
| 
