Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев

113
В) жеміс-жидек құрамында кездеседі
Г) ағзада өзі синтезделеді
3. Көмірсулар метоболизміне қатысатын витаминдер:
А) тиамин
Ə) ниацин
Б) филлохинон
В) фолий қышқылы
Г) пантотен қышқылы
4. Липидтер метоболизміне қатысатын витаминдер:
А) тиамин
Ə) ниацин
Б) филлохинон
В) фолий қышқылы
Г) пантотен қышқылы
5. Пиридинді дегидрогеназалардың коферменттері:
А) гем
Ə) ФМН
Б) НАД
+
В) ФАД
Г) НАДФ
+
6. Флавинді дегидрогеназалардың простетикалық тобы:
А) В
1
Ə) В
2
Б) В
5
В) В
3
Г) В
6
7. РР витаминінің химиялық аталуы:
А) ретинол
Ə) токоферол
Б) кальциферол
В) тиамин
Г) никотин қышқылы
8. ФАД немесе ФМН молекулаларының активті бөлігі:
А) пиримидин
Ə) пиридин
Б) изоаллоксазин
8–519

114
В) аденин
Г) рибитол
9. НАД
+
 құрамында болады:
А) никотин қышқылының амиді
Ə) изоаллоксазин
Б) АМФ
В) рибитол
Г) триптофан
10. Жарықты дұрыс қабылдау үшін қажет:
А) ретинол
Ə) токоферол
Б) рибофлавин
В) пиридоксаль
Г) биотин
11. Сəйкестікті табыңыз:
1) ниацин           
 
А) ФАД
+
2) пантотен қышқылы      
Ə) НАДФ
+
3) пиридоксин         
Б) ацетил-КоА
4) рибофлавин          
В) фосфопиридоксаль
5) тиамин           
 
Г) тиамин пирофосфат
12. Н витамині қандай ферменттер құрамында болады?
А) транскетолазалар
Ə) пируватдекарбоксилаза
Б) пируваткарбоксилаза
В) ацетил-КоА карбоксилаза
Г) пируватдегидрогеназа

115
V. НУКЛЕИН ҚЫШҚЫЛДАРЫ
5.1. Нуклеин қышқылдарының құрылысы жəне қасиеті
Нуклеин қышқылдарына нуклеотид қалдықтарынан тұратын 
жоғары молекулалық органикалық қышқылдар жатқызылады, 
олар белгілі бір элементарлық құраммен сипатталады, гидро-
лиз кезінде пурин, пиримидин негіздеріне, пентозға жəне фос-
фор қышқылына ыдырайды. Фосфордың (8-10%) жəне азоттың 
(15-16%) болуы нуклеин қышқылдарына тəн. Нуклеин қыш-
қылдарында, сонымен қатар, С, Н жəне О болады.
Нуклеин қышқылдарын бұдан жүз жылдан аса уақыт бұ-
рын (1869) Ф. Мишер ірің жасушасының ядросынан белок-
пен қосынды – нуклеин (лат. nuсleus – ядро) түрінде алғаш рет 
бөліп алған. Oны 1899 жылы Р. Альтман жануар ұлпасынан жəне 
ашытқы жасушасынан белоктан бос күйінде, ал 1936 жылы А. Н. 
Белозерский өсімдік ұлпаларынан бөліп алды.
Нуклеин қышқылдарын хлор қышқылымен қосып қыздыр-
ғанда, олар құрылымдық бірліктерге ыдырайды, бұл бірліктер- 
ден олардың өте үлкен молекулалары құрылған. Басқа қыш-
қылдар нуклеин қышқылдарының құрылымын бірден бұзып, 
NН
3
 бөледі,
  ол құрамға кіретін құрылымдық бөліктерінің ыды-
рағанын көрсетеді. Нуклеин қышқылдарының құрылымдық эле -
менттерінің арасынан пиримидин негіздері, пурин негіздері, кө-
мірсулар жəне фосфор қышқылы табылған.
Пириминдік негіздер гетеросақиналы қосынды пиримидиннің 
туындысы болып табылады:   
Кезектесіп келетін қосарланған байланысы бар алты мүше-
лік сақина түріндегі құрылымдық формула бензолға ұқсас. Атом 
аралық қашықтарды өзара салыстырып қарасақ, шындығында, 
пиримидин молекуласында əдеттегі қосарланған да, қарапайым 
да байланыстар жоқ, онда атомдар сақинасының барлық құрам-
дастарының 
π-электрондарының өзара əрекеті бар. 
π-электрондардың өзара əрекетінің өлшемі ретінде байла-
ныс тəртібі алынады, ол көрші екі атомның 
π-электрондарының 

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: