ОҚыЛыМ 1. Мәтінді оқыңыз. Әлемде талай қызық бар...
Біз, көбіне, жерде өсетін көкөніс-жемістің ең үлкені деп қауын-
қарбызды ойлаймыз. Негізінде салмағы мен көлемі жағынан үлкен
жеміс Сейшель аралында өсетін пальманың жаңғағы екен. Оның
диаметрі жарты метрге, салмағы 25 кг-ға дейін жетеді екен. Бір
пальма осындай отыз жемістен бере алады. Олардың қабығы өте
қатты болады және баяу жетіледі. Гүлденгеннен кейін төртінші
жылы ғана көлемі өсіп, пісуіне тағы екі жыл керек екен. Ұзындығы
90 см, ені 50 см-ге жуық. Бұл ағаш жемісінен жергілікті тұрғындар
қамыр илеп, нан пісіреді. Дегенмен, ең ірі жемістер ағаш басында
өспейді деген пікір дұрыс. Көкөністің ішіндегі ең ірісі – асқабақ.
Бразилияда сүт беретін ағаш бар, ол Амазонка өзенінің
жағасында өседі. Жергілікті халық оны «сорвейра» деп атайды,
қазақшаға аударғанда «емшек» дегенді білдіреді екен. Сол
сорвейра ағашының бір жерін кертіп қалса, одан сүт тәрізді ақ
шырын саулап қоя береді. Өзі сүттен сәл қышқылдау. Сондықтан
оны алғаш тағам ретінде пайдалана қоймаған. Кейіннен
ботаниктер зерттеп, оның сиыр сүтінен ешбір кем еместігін
анықтаған. Халықтың айтуынша, ақ шырынға аздап су қосып
пісірсе, сүттен дәмі айнымай қалады екен. Ағашты бір сауғанда
2-4 литрге дейін сүт алуға болады.
Индонезияның қалың ормандарында алып ара тұқымы
табылды. Америкалық бір газеттің жазуына қарағанда, араның
ұзындығы 5 см. Бір қызығы ол термиттермен бейбіт өмір сүретін
көрінеді.
