Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық
ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б
жүктеу/скачать 10,84 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі. Оқулық В1
| ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б.
Ауыспалы немесе жалпы (анық) келер шақ Ауыспалы немесе жалпы (анық) келер шақ — етістік түбірге көсемшенің “-а”, “-е”, “-й” қосымшалары жалғанып, жіктеліп жасалады. Мыс.: “барады, оқиды”. Ауыспалы келер шақ. Ӏс-қимылдың алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол етістіктін түбіріне -е/-й жұрнақтары жалғануы арқылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз. 317 сӨздІк ҚОр 1-бөлім. Қарым-қатынас. 1-сабақ ақырында – в конце ашулану- злиться ашуланбау – не злиться араздасу – ругаться біреуге ұқсау – быть похожим на кого-то қарым-қатынас – отношение байланыс – связь бірге – вместе ғаламтор - интернет дос – друг ескі достар – старые друзья жақын достар – близкие друзья курстас – однокурсник командалас – в одной команде келісу – согласиться келіспеу – не соглашаться құрбы – подруга лақап ат - псевдоним қамтамасыз ету – обеспечить құрметтеу – уважать лақап ат – псевдоним мінез – характер өкінішке орай – к сожалению ренжу– обижаться сыныптас – одноклассник сыйлау– уважать тату – дружный татуластық – дружелюбность таныс – знакомый түсіну – понимать түсініспеушілік - непонимание түсіністік – понимание ұрысу – ругаться бәскелес – конкурент байланыстың үзілуі – прервать отношения, прекращение отношений байланыстың орнауы – установление связи шеге – гвоздь суыру – выдергивание, вытаскивание кірбің – досада, недовольство Танысып қой! – Познакомься! Танысып қойыңыз! – Познакомьтесь! ( в ед.ч. вежливой формы) Танысқаныма қуаныштымын! – (я) рад знакомству! Танысып қойыңдар!– Будьте знакомы! ( во мн.ч.) Танысып қойыңыздар! – Будьте знакомы! (во мн.ч. вежл. ф.) 1-бөлім. Достық. 2-сабақ адал - честный ашушаң - вспыльчивый аласа– низкий ақкөңіл - веселый әдемі - красивый баяу қимылдайды – медленно двигается жомарт - щедрый жолдас - товарищ қысқа бойлы – с низким ростом (о человеке) қаталдау - построже келбетті – симпатичный, притегательный мейірімді – добрый, милосердный мақтаншақ – хвастун қатігез – жестокий, суровый (о человеке) тұйық – замкнутый, скрытный (о человеке) ТМД - СНГ мінез –характер жұмсақ – мягкий момын – тихий, покладистый мінезі жағымды – о характере (у человека) орта бойлы – среднего роста өтірікші – обманщик, врун, лгун пысық – шустрый, предприимчивый сылбыр – медленный (о характере человека) сұлу - красивый сараң - скупой салмақты - сдержанный сенімді - надежный тартымды - привлекательный ұзын бойлы – длинного роста Қай жақтансыз? Қай жақтікісіз? – Вы откуда? Қай жақтансың? Қай жақтікісің? – Ты откуда? 2-бөлім. Баспасөз-медиа. 1-сабақ атақты - знаменитый ақпарат - информация айтылады - говорится аңду – преследовать әлем - мир әйгілі – знаменитый бағдарлама - программа бос сөз – болтовня пустая бейнежазба – видеозапись беріледі – передается (программа) бұқаралық ақпарат құралдары – средства массовой инвормации бай – богатый дана - тираж жиынтық – коллекция жаңалық - новости жеке өмір – личная жизнь қармағыңыз қапсын - удачной ловли кемшілік –недостаток көгілдір экран– голубой экран көрсету - показывать 318 көрсетіледі - покажут күнделікті- ежедневный қателік - ошибка маңызды – важный мәлімет - сведение отандық - отечественный оқырман – читатель танымал – известный теледидар - телевизор тілші - журналист тәуелді – зависимый бәссауда - аукцион Айтқаныңыз келсін! – Пусть сбудется то, что вы сказали! Айтқаның келсін! - Пусть будет так, как ты сказал! Айтқандарың / айтқандарыңыз келсін! - Пусть сбудется, что вы сказали! 2-бөлім. Баспасөз-медиа. 2-сабақ газет-журнал айдары – рубрика газети, журналов бүгінгі – сегодняшний, настоящий ертеңгі - завтрешний зеріктіру – утомлять жалықтыру – наскучить, надоесть кешегі - вчерашний кешкі – вечерний көрермен – зритель қиындық – трудности қызықты – интересный танымдық – познавательный таңертеңгі – утренний таңғы – утренний түнгі – ночной түскі – обеденный тікелей эфир – прямой эфир телебағдарлама – телепередача уақыт бөлу – уделить время хабар – передача айып етпе – прости айып етпеңіз – простите жолыңыздан қалмаңыз – не задерживайтесь заңды түрде – законно алдады – обманул жөтелу – кашлять толқу – переживать, нервничать 3-бөлім. Өмір сүру салты. 1-сабақ ауызғы бөлме –прихожая әткеншек – качеля балалар бөлмесі - детская бұрыш – угол балалар алаңқайы – игровая площадка демалыс бөлмесі – комната отдыха жабдықтау – упаковать, оборудовать жеке меншік – частный жер үй – частный дом жатын бөлме - спальня перде - шторы киім ілгіш – вешалка шынымен-ақ – в действительности ыржию – улыбаться, осклабляться жиһаз - мебель жылжымайтын мүлік агенттігі - агентство недвижимости жуынатын бөлме - ванная жайлы- удобный, комфортный жайсыз –неудобный, некомфортный иіс - запах көшу – переезжать қолайлы – удобный қауіпті – опасный қабырға- стена қонақ бөлмесі - зал, гостиная қарастыру - рассматривать ұра - погреб Қоныстарың құтты болсын! – С новосельем! Айтсын! Көрімдігі сізден болсын! – Спасибо! Подарок с вас! 3-бөлім. Өмір сүру салты. 2-сабақ әлеуметтік желілер – социальные сети бейім – склонный барынша – по максимуму ең бастысы – самое главное место жауапкершілік - ответственность кездестіру – встречать қолданушы – потребитель қолдау – поддержка ұстаным – позиция, принцип лездеме – летучка майда-шүйде –мелочь өкінішке орай – к сожалению сұрастыру - поспрашивать тұтынушы - потребитель талқылау - обсуждать үйренісу - привыкать ұшырату – встречать ұсыну - предлагать бір ауыз сөзбен – одним словом ерекше орын алады – занимает особое Есіме түсір (түсірші) – напомни, пожалуйста Есіме түсіріңізші – напомните, пожалуйста. Енді есіме түсті / түстіңіз – теперь вспомнила ыржиып өтеді – проходит мимо смеясь Шынымен-ақ - в действительности 319 4-бөлім. Саяхат. 1-сабақ әуежай - аэропорт бөлек – отдельно бірге есептеу – считать вместе дәл таптыңыз – верно угадали естелік – на память жалғыз – один жағажай - пляж зымыран – ракета кеден – таможня кәдесый – сувенир кеме – параход күнделік – дневник көлік – транспорт қону – приземляться қайық – лодка қонақүй - гостиница майлық – салфетка сүлгі – полотенце тікұшақ – вертолет төлқұжат – паспорт тапсырыс – заказ, бронирование үтік – утюг ұшақ –самолет ұшу – летать шабадан - чемодан шағым – жалоба шағым және тілектер кітапшасы – книга жалоб и пожелании дәл табу – попасть в точку 4-бөлім. Саяхат. 2-сабақ ештеңе істемеу - ничего не делать ел-жер аралау – путешествовать по странам есте қалар - запоминающийся қызықты демалыс – интересный отпуск, каникулы, отдых қызықсыз демалыс - интересный отпуск, каникулы, отдых құм - песок құм қалашық – песочный замок көрнекі жерлер - достопримечательности мәдениет - культура серіктес жолаушы – сопутчик тарих - история теңіз жағасы – берег моря тарихи жерлер – исторические места ұмытылмайтын демалыс – незабываемый отпуск, каникулы , отдых ұмытылмас демалыс - незабываемый отпуск, каникулы, отдых шағымдану - обратиться с жалобой 5-бөлім. Тұлға. 1-сабақ ақылды - умный арманшыл-мечтатель арсыз- бестыжий аурушаң – болеющий әлсіз- слабый айтқыш - болтун бақытты -счастливый бақытсыз - несчастливый бойшаң - высокий дарынды - одаренный дарынсыз -бездарный еріншек-ленивый жағымпаз-подхалим жауапты - ответственный жігерлі-усердный, энергичный жігерсіз – слабовольный, нерешительный қайратты – сильный, мощный қайырымды - добрый қарапайым - простой қиялшыл - романтик қызғаншақ - ревнивый көрікті – красивый, миловидный көріксіз – некрасивый, непривлекательный көпшіл - общительный кекшіл - мстительный мінезді – с характером мінезсіз - безхарактерный мұңды - печальный мұңсыз - беспечный мұрынды - носатый оқымысты – ученый сөзшең – болтун, пустослов сұсты – суровый, грозный табанды – упорный, настойчивый талантты – талантливый, одаренный талантсыз - неталантливый ұрыншақ – драчливый, задира ұсқынсыз – некрасивый ұрысқақ - скандальный ұялшақ - застенчивый шыдамды - терпеливый шыдамсыз - нетерпеливый шағымданғыш–любящий жаловаться шырайлы – обаятельный, изящный жолы болғыш - везунчик 5-бөлім. Тұлға. 2-сабақ адамзат-человечество бірбеткей -упрямый бір ауыздан мойындау-быть согласным бас тартпау – не отказываться жеңілдетілген-облегченный жаугершілік саясаты –политика завоевания 320 жауыз - злодей күрескер-борец көз жұму - умирать келіссөз-договор, перемирие қауіп төндіру- угрожает опасность құпия-секрет қолбасшылық қабілеті - способность руководить қолұшын созу – помочь, подать руку помощи есте сақтау қабілеті - способность запоминать көзі тірі кезінде-при жизни мақсатшыл - целеустремленный мүмкіндік-возможность мәңгілік-вечный нәсіл- раса ушығу- обострение отар- колония оқиға- случай оқыған-образованный оқымаған-необразованный өмірге құштар –любящий жизнь тәуелсіз-независимый шығармашылық жұмыс-творческая работа 6-бөлім. Мамандықтың бәрі жақсы. 1-сабақ әділдік-справедливость бейбітшілік-мир бірлестік-объединение еңбекқор-трудолюбивый жалқаулық-лень жалақы-зарплата жұмысбасты-работяга жауапкершілік-ответственность жұмыс күні-рабочий день зейнеткерлік-пенсионный көзқарас-взгляд қызығушылық-интерес жүктеу/скачать 10,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|