Қазақстан Республикасы тарихы кафедрасы 5 В020300 – Тарих мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын студенттерге арналған

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті 
 
 
Қазақстан Республикасы тарихы кафедрасы 
5
В020300 – Тарих мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын 
студенттерге арналған 
 
ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫНЫҢ ТАРИХНАМАСЫ МЕН ДЕРЕКТАНУЫ  
  
ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ  
 
 
 
 
 
Курс – 3 
Семестр – 2  
Кредит саны – 3     
Дәріс – 30 сағат 
Практикалық сабақ  – 30 сағат 
Оқытушының жетекшілігімен  
студенттің өзіндік жұмысы (ОЖМӨЖ) – 30 сағат 
Студенттің өзіндік жұмысы (СӨЖ) – 45 сағат 
Емтихан –  2-ші семестрде 
Барлығы –  135 сағат 
 
 
 
 
 
Орал – 2015 ж. 
 
 
 

Пәннің  оқу-әдістемелік  кешені  Әл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық  университетінің  оқу-
әдістемелік  бірлестігі  әзірлеген  және  ұсынған  «Қазақстан  тарихының  тарихнамасы  мен  
деректануы» – «Тарих» мамандығы үшін типтік оқу бағдарламасы (Алматы, 2007) негізінде 
құрастырылған. 
3 корпус 409 аудитория. 
 
Құрастырушы(лар): оқытушы, т.ғ.к. Калменов М.Д.  
 
 
 
Қазақстан Республикасы тарихы  кафедрасының отырысында қарастырылды. 
 
“   ”  _қыркүйек__20   ж. № __хаттама. 
 
Кафедра меңгерушісінің орынбасары т.ғ.к. ___________    Исмурзин Ж.А.      
                                        
Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қарастырылды. 
“   ” __ қыркүйек ___  20   ж.  №    хаттама. 
 
Факультеттің  оқу-әдістемелік  
кеңесінің төрағасы:                                                            Шарафутдинова А.Н.                                                                                  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1.
 
Пәннің  оқу-әдістемелік  кешені  Әл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық 
университетінің  оқу-әдістемелік  бірлестігі  әзірлеген  және  ұсынған  «Қазақстан 
тарихының тарихнамасы мен  деректануы» 5В020300 – «Тарих» мамандығы үшін 
типтік оқу бағдарламасы (Алматы, 2007) негізінде құрастырылған. 
 
 
                2
. КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SILLABUS). 
 
•
 
1.1.
Оқытушы туралы мәлімет  
 
Қазақстан тарихы кафедрасының оқытушысы, т.ғ.к. Қалменов М.Д. 
Офис: Қазақстан тарихы 
Жұмыс мекен жайы: Сарайшық 34, 409 бөлме  
              
Жұмыс телефоны 51-04-69  
 
•
 
1.2. Кіріспе 
Пән бойынша мағлұмат: 
   
Қазақстан тарихы, ол ең алдымен қазақ халқының тарихы. Қазақ халқының бірнеше 
мыңжылдық  тарихы,  сол  халықтың  өз  қолымен  жасаған  деректерде  бейнеленген.  Олар: 
заттай  деректер,  ауызша  деректер,  жазба  деректер,  кино,  фото-фоно,  дыбыс  т.б.  болып 
бөлінеді. Заттай деректерге археологиялық қазбалар негізінде табылған заттар, тұрғын үйлер, 
ғимараттар,  кесенелер,  үй  жабдықтары,  киім-кешектер  т.б.  жатады.  Оларды  дерек  көзі 
ретінде  зерттеу  жұмысымен  археология  және  этнология  ғылымдары  айналысса,  деректің 
басқа түрлерін зерттеумен – деректану ғылымы айналысады. 
 
Қазақ  халқының  табиғи  –  тарихи  даму  кезеңдерінің  ерекшеліктеріне  байланысты 
әртүрлі формадағы және мазмұндағы деректер пайда болды. Сол деректердің пайда болуы, 
сақтау ерекшеліктерін білу, олардан шынайылық деңгейі жоғары мәліметтер алудың басты 
шарты болып табылады. Келешекте көптомды шынайы Қазақстан тарихнының жазылуы сол 
төл деректерімізді тани білумен тікелей байланысты. 
 
«Мәдени  мұра»  бағдарламасына  сай  тарихи  деректерді  жаппай  іздеп  табу,  жинау, 
сұрыптау, жүйелеу және жариялау ісінің басталуы деректерге деген мемлекеттік саясаттың 
айқын көрінісі болып табылады. 
         
Курстың  мақсаты:  келешек  тарихшыларды  Қазақстан  тарихының  негізгі  деректер 
тобымен  таныстыру,  деректердің  пайда  болуының  объективтілігі  мен  деректердегі 
субъективтілік  туралы  түсінік  беру.  Деректі  деректанулық  талдаудан  өткізу  арқылы  ғана 
пайдалануға болатындығын ұғындыру. 
Курстың міндеті:  
-
 
Қазақстан тарихы бойынша деректерге шолу жасау; 
-
 
Қазақстан тарихы деректерінің нақты түрлерін білу; 
-
 
Тарихтың деректерінің сыныпталу принциптерін білу; 
-
 
Деректанушылық анализ және синтез әдістерін игеруге ықпал ету; 
-
 
Тарихи деректермен жұмыс істеудің нақты жолдарын үйрету; 
-
 
Қазақстан  тарихы  деректерінің  деректік  мәліметтеріне  сыни  талдауды 
қалыптастыру. 
Бейімділік, ептілік және дағды: 
-
 
Қазақстан  тарихы  деректердің  ішкі  және  сыртқы  сипатына  анализ  жасау 
методикасын игеру; 
-
 
Оқу барысында студенттердің шығармашылық белсенділігін дамыта білу; 
-
 
Білімділік – ізденушілік дағды қалыптастыру.  
Пререквизиттер: 
 «
Қазақстан  тарихы  бойынша  деректер»  курсы  «Қазақстан  тарихы»,  «Теориялық 
деректану», «Қазақстан тарихнамасы», «Деректану», арнайы тарихи пәндер. 

 
Постреквизиттер: Қазақстан тарихы бойынша деректер. 
Оқыту  әдістемесі:    Оқытудың  негізгі  оқу  құжаттары  қамтылған  дәрістер  мен 
практикалық  сабақтар  негізінде  жүргізілуімен  қатар  электрондық  оқулық  т.б.  оқу 
құралдарында берілген тестілерді орындау, ауызша сұрау, жеке семестрлік тапсырмаларды 
беру арқылы жүзеге асады.   
                                                                                                                                                                                                                                                                      
Семестр 15 оқу аптадан және 1 апта сессиядан тұрады. 
Бір аптада 3 кредит сағат, әр кредит-сағат бір байланыс сағаттан (дәріс, семинар) және екі 
сағат  оқытушының  жетекшілігімен  студенттің  өзіндік  жұмысынан  (ОСӨЖ),  студенттің 
өзіндік жұмысынан (СӨЖ)  тұрады. 
 
Кредиттің аптаға бөліну кестесі: 
 
Оқу жоспарынан көшірме: 
 
Курс  Семестр  Кредит 
саны 
Дәріс 
  
Семинар  ОЖСӨЖ  СӨЖ 
Барлығы  Бақылау 
   
түрі   
4 
8 
3 
30 
15 
45 
30 
135 
емтихан 
 
2. Пән бойынша оқыту бағдарламасы. 
 
Апта 1 
1 кредит сағат 
№1 Дәріс 
Тақырыбы: Қазақстан тарихы бойынша деректер пәніне кіріспе 
Дәріс мазмұны:   
1.
 
Қазақстан тарихы бойынша деректер пәні мен объектісі. 
2.
 
Курстың мақсаттары, мазмұны, құрылымы. 
3.
 
Тарих ғылымындағы деректердің рөлі мен орны. 
4.
 
Деректану тарихнамасы. 
ОЖСӨЖ мазмұны:  «Қайталанатын дерек», «дара дерек», «қайталанбайтын дерек», 
«тарихи деректер кешені» түсініктерінің өзара байланысы.  
СӨЖ мазмұны:  Қазақстан тарихы дерекнамасы ғылыми пән ретінде. 
Әдебиет: 
1. Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002. 
2. Атабаев Қ. Деректану, А., 2007. 
3. 
Источниковедение истории СССР / Под. ред. Ковальченко И.Д. М., 1981. 
4. 
Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
 
2 кредит сағат 
№2 дәріс 
Тақырыбы: Халық ауыз әдебиетінің туындылары тарихи дерек ретінде. 
Дәріс мазмұны:  
1.
 
Ауыз әдебиеті туындыларының деректік маңызы мен ерекшеліктері.  
2.
 
Фольклорды сыныптау проблемасы. 
Сабақтар  
Өткізу 
уақыты 
Сабақ 
Өткізу уақыты 
Байланыс сағаты 1 
 (1 
дәріс) 
50 мин. 
 
ОЖСӨЖ, СӨЖ  
50  мин. 
Байланыс сағаты 2 
(1 
дәріс) 
50 мин. 
 
ОЖСӨЖ, СӨЖ  
50  мин. 
Байланыс сағаты 2 
(1 практика) 
50 мин. 
 
ОЖСӨЖ, СӨЖ  
50  мин. 

3.
 
Қазақ халқында ауызша тарих айту дәстүрінің қалыптасуы және дамуы, 
құрылымы. 
ОЖСӨЖ мазмұны: Фольклордың тарихи дерек ретінде ерекшелігі. 
СӨЖ мазмұны: Фольклорлық туындыларды деректанулық талдау методтары: тарихи 
типологиялық, тарихи-генетикалық, тарихи-салыстырмалық.  
Әдебиет: 
1.  
Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002.  
2. 
Уәлиханов Ш. Таңдамалы. А., 1985. 
3. Марғұлан Ә. Ежелгі жыр аңыздар. А., 1985. 
4. Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарында. А., 1994 
5
. Кенжебаев Б. Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері. А., 1973. 
6
. Бердібаев Р. Қазақ эпосы. А., 1982. 
7
.  Сыдықов  Т.  Қазақтың  тарихи  жырлары  және  бүгінгі  ғылым  //  Қазақ  фольклорының 
тарихилығы. А., 1993. 
8
. Қасқабасов С. Миф пен әпсананың тарихилығы // Қазақ фольклорының тарихилығы. А., 
1993. 
9. 
Сейдімбек А. Қазақ жырлары: кеше, бүгін, ертең // Қазақ әдебиеті. 1994, №11-12. 
10. 
Бердібай Р. Эпос мұраты. А., 1997. 
 
3 кредит сағат 
№ 1 практикалық сабақ. 
Тақырып:  Фольклор – тарихымыздың төл дерек көзі. 
Практикалық сабақ  мазмұны: 
1.
 
Фольклордың  пайда  болуын  сынау:  деректік  маңызы,  объективтілігі, 
алғышарттары, тарихи жағдайлары, ерекшеліктері, сипаты. 
2.
 
Фольклордың түрлік ерекшеліктері (сыныптау поблемалары). 
3.
 
Фольклортанудың негізігі проблемалары мен тәсілдері.  
ОЖСӨЖ мазмұны: Фольклордың тууы мен дамуы. 
СӨЖ  мазмұны:  Ш.Уәлиханов,  Ә.Марғұлан  аңыз-әңгіме,  жыр-дастандардың  пайда  болу, 
сақталу және деректік ерекшеліктері туралы. 
Әдебиет: 
1.  Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002.  
2. Уәлиханов Ш. Таңдамалы. А., 1985. 
3. Марғұлан Ә. Ежелгі жыр аңыздар. А., 1985. 
4. 
Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-40 жылдарында. А., 1994. 
5. Кенжебаев Б. Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері. А., 1973. 
6. Бердібаев Р. Қазақ эпосы. А., 1982. 
7. Сыдықов Т. Қазақтың тарихы жырлары және бүгінгі ғылым // Қазақ фольклорының 
тарихилығы. А., 1993. 
8. Қасқабасов С. Миф пен әпсананың тарихилығы // Қазақ фольклорының тарихилығы. А., 
1993. 
9. Сейдімбек А. Қазақ жырлары: кеше, бүгін, ертең // Қазақ әдебиеті. 1994, №11-12. 
10. Бердібай Р. Эпос мұраты. А., 1997. 
 
Апта 2.  
1 кредит сағат  
№3 дәріс 
Тақырыбы: Қазақстанның ежелгі және ортағасырлар тарихының деректік  
                       
базасы. 
Дәріс мазмұны: 
1.
 
Қазақстанның ежелгі және ортағасырлар тарихының деректік  
      
базасының жалпы жағдайы. 

2.
 
Деректердің негізгі басылымдары. 
3.
 
Сыныптау мәселелері.  
ОЖСӨЖ  мазмұны:  Қазақстанның  ежелгі  және  ортағасырлар  тарихының    деректерінің 
ерекшеліктері. 
СӨЖ  мазмұны:  Қазақстанның  ежелгі  және  ортағасырлар  тарихының    деректерінің 
классификациясы. 
Әдебиет: 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
2. 
Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 2-том. А., 1998. 
3. 
Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002. 
4. Тарих – адамзат ақыл-ойының қазынасы: Он томдық. – Астана: «Фолиант».  2005.      Т.1: 
Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
           
Т.2: Антикалық Грекия және Рим тарихи ойы. – 2005. – 416 б. 
           
Т.3: Ортағасырлық тарихи ой. – 2005. – 510 б. 
5. 
Қазақстан  тарихы  туралы  түрік  деректемелері.  ІІ  том.  Көне  түрік  бітіктастары  мен 
ескерткіштері (Орхон,Енисей,Талас).– Алматы: Дайк-Пресс, 2005.- 252 б. 
6. Қазақстан туралы түркі деректемелері. І т. Өтеміс қажы. Шыңғыс наме. – Алматы: Дайк-
Пресс, 2005. – 400 б. 
 
7.  Қазақстан  туралы  түркі  деректемелері.  V  том.  XV  –  XIX  ғасырлар    шығармаларынан 
үзінділер. – Алматы: Дайк-Пресс, 2006. – 440 б. 
8. Қазақстан тарихы туралы монғол дерктемелері. І т. Моңғолдың құпия шежіресі. – Алматы: 
Дайк-Пресс, 2006. – 400 б. 
9.  Қазақстан  тарихы  туралы  монғол  дерктемелері.  ІІ  том.  Лұбсанданзан.  Ежелгі  хандар 
негізін  салған  төрелік  жосығының  туындыларын  құрастырып,  түйіндеген  Алтын  тобчы 
(Алтын түйін) демек-дүр. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 364 б. 
10.  Қазақстан  тарихы  туралы  монғол  дерктемелері.  ІІІ  том.  Деректемелер  мен  мұрағаттық 
құжаттар. – Алматы: Дайк-Пресс, 2006. – 180 б. 
11. История Казахстана в персидких источниках. Том V. Извлечения из сочинений ХІІІ-ХІХ 
веков. – Алматы: Дайк-Пресс, 2007. – 476 с. 
12. Кумеков Б.Е. Государство кимаков ІХ-ХІ вв. по арабским источникам. А., 1972. 
13. Кляшторный С.Г. История Центральной Азии и памятники рунического письма. – СПб.: 
Филологический факультет СПб ГУ, 2003. – 560 с. 
14. Материалы по истории Казахских ханств XV – XVІІІ веков (Извлечения из персидских и 
тюркских сочинений). – Алматы: «Наука», 1969. -652 с. 
15. Захир ад-дин. Бабыр-нама. – А., Жалын, 1990. 
16. Мұхаммед Хайдар. Тарих-и Рашиди. – А., Туран, 2003. 
17. 
Қадырғали бек Қосымұлы Жалайыр. Жами ат-тауарих. – А., 1997. 
18. Әбілғазы Бахадүр хан. Түрік шежіресі. – А., Ана тілі, 1992. 
19. Өтеміс қажы. Чингиз-наме. – А., Ғылым, 1992. 
 
2 кредит сағат 
№4 дәріс 
Тақырыбы: Орта Азия мен Қазақстан көшпелілер тарихы туралы антик авторлары. 
Дәріс мазмұны:  
1.
 
Грек авторлары: Геродоттың «Тарихы», Страбонның «Географиясы». 
2.
 
Рим авторлары.  
3.
 
Ахеменид  жазбалары:  І  Дарий  патшаның  жазбалары.  Бехистун  жазбалары, 
Персополь жазбалары және т.б. «Авеста». 
ОЖСӨЖ мазмұны: Геродоттың «Тарихы». 
СӨЖ мазмұны: Парсы жазбалары.  
Әдебиет: 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 

2. 
Тарих  –  адамзат  ақыл-ойының  қазынасы:  Он  томдық.  –  Астана:  «Фолиант».    2005.  Т.1: 
Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
           
Т.2: Антикалық Грекия және Рим тарихи ойы. – 2005. – 416 б. 
 
3 кредит сағат 
 
№2 практикалық сабақ 
Тақырыбы:  Қазақстанның  ежелгі  және  ортағасырлар  тарихының  деректік  базасы. 
Антик авторлары. 
Практикалық сабақ мазмұны: 
1.
 
Қазақстанның  ежелгі  және  ортағасырлар  тарихының  деректерінің  негізгі 
басылымдары. 
2.
 
Грек авторлары: Геродот, Страбон т.б. 
3.
 
Рим авторлары. 
4.
 
Парсы жазбалары. 
ОЖСӨЖ мазмұны: Ахеменид жазбалары. 
СӨЖ мазмұны: Рим авторлары. 
Әдебиет:  
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
2. Тарих – адамзат ақыл-ойының қазынасы: Он томдық. – Астана: «Фолиант».  
     
2005.      Т.1: Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
      
Т.2: Антикалық Грекия және Рим тарихи ойы. – 2005. – 416 б. 
   
Апта 3. 
1 кредтит сағат 
№5дәріс.  
Тақырыбы:   Қазақстанның халқы мен жергілікті аймақтары туралы   
                         
Қытай деректері (б.з.д. ІІ ғ.) 
Дәріс мазмұны:   
1.
 
Деректердің негізгі түрлері. 
2. 
Сыма Цян «Тарихи жазбалар» («Шицзи»). 
3. 
Бань Гу «Ежелгі Хань әулетінің тарихы» (Цянь Ханьшу»). 
4. Фань Е «Кейінгі Хань әулетінің тарихы» (Хеу Ханьшу). 
ОЖСӨЖ мазмұны: Сыма Цян «Тарихи жазбалар» («Шицзи»). 
СӨЖ мазмұны: Ежелгі Қытай деректерінің ерекшеліктері. 
Әдебиет: 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
2. Тарих – адамзат ақыл-ойының қазынасы: Он томдық. – Астана: «Фолиант».  
     
2005.      Т.1: Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
3. Сиуңну (Хань кітабынан). Аударып, алғы сөзін жазған және құрастырған Қ.Салғараұлы. 
Алматы, 1998. 
4.  Материалы  по  истории  кочевых  народов  в  Китае.  ІІІ-  V  в.в.  Перевод  с  китайского 
В.С.Таскина. Выпуск 1. Сюнну. М., 1989. 
5.  Бичурин  Н.Я.  Собрание  сведении  о  народных  обитавших  в  Средней  Азии  в  древние 
времена. Том ІІ. Часть 3. / Ср.Азии и вост.Туркестан. /М-Л., 1995. 
6. 
Мұқаметханұлы Н. Қазақ мемлекеттігіне қатысты қытай деректері // Қазақ тарихы, 2006, 
№2, -26-29 б. 
7.  Рахметілдаев Е., Төлемісов А. Ғұндар Қытай тарихында // Қазақ тарихы, 2006, №5,  -12-16 
б. 
 
2 кредит сағат 
№6 дәріс 
Тақырыбы: Қазақстанның халқы мен жергілікті аймақтары туралы   

                       
Қытай деректері (б.з.д. ІІ ғ.) 
Дәріс мазмұны:  
1.
Бань Гу «Ежелгі Хань әулетінің тарихы» (Цянь Ханьшу»). 
2
. Фань Е «Кейінгі Хань әулетінің тарихы» (Хеу Ханьшу). 
ОЖСӨЖ мазмұны:  Бань Гу «Ежелгі Хань әулетінің тарихы» (Цянь Ханьшу»). 
СӨЖ мазмұны: Сюннулар тарихы бойынша материалдар (Қытай деректері бойынша). 
Әдебиет:  
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. Т.1. А., 1996. 
2.  Тарих  –  адамзат  ақыл-ойының  қазынасы:  Он  томдық.  –  Астана:  «Фолиант».  2005.  Т.1: 
Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
3. Сиуңну (Хань кітабынан). Аударып, алғы сөзін жазған және құрастырған Қ.Салғараұлы. 
Алматы, 1998. 
4.  Материалы  по  истории  кочевых  народов  в  Китае.  ІІІ-  V  в.в.  Перевод  с  китайского 
В.С.Таскина. Выпуск 1. Сюнну. М., 1989. 
5.  Бичурин  Н.Я.  Собрание  сведении  о  народных  обитавших  в  Средней  Азии  в  древние 
времена. Том ІІ. Часть 3. / Ср.Азии и вост.Туркестан. /М-Л., 1995. 
6. Мұқаметханұлы Н. Қазақ мемлекеттігіне қатысты қытай деректері // Қазақ тарихы, 2006, 
№2, -26-29 б. 
7. 
Рахметілдаев Е., Төлемісов А. Ғұндар Қытай тарихында // Қазақ тарихы, 2006, №5,  -12-16 
б. 
 
3 кредит сағат 
№3 практикалық сабақ 
Тақырыбы:  Қытай деректері. 
Практикалық сабақ мазмұны:  
1. Сыма Цян «Тарихи жазбалар» («Шицзи»). 
 
2. Бань Гу «Ежелгі Хань әулетінің тарихы» (Цянь Ханьшу»). 
3. Фань Е «Кейінгі Хань әулетінің тарихы» (Хеу Ханьшу). 
ОЖСӨЖ мазмұны: Фань Е «Кейінгі Хань әулетінің тарихы» (Хеу Ханьшу).   
СӨЖ мазмұны: Қытай деректерінің сыныпталуы. 
Әдебиет: 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. Т.1. А., 1996. 
2.  Тарих  –  адамзат  ақыл-ойының  қазынасы:  Он  томдық.  –  Астана:  «Фолиант».  2005.  Т.1: 
Ежелгі Шығыс. – 2005. – 472 б. 
3. Сиуңну (Хань кітабынан). Аударып, алғы сөзін жазған және құрастырған Қ.Салғараұлы. 
Алматы, 1998. 
4.  Материалы  по  истории  кочевых  народов  в  Китае.  ІІІ-  V  в.в.  Перевод  с  китайского 
В.С.Таскина. Выпуск 1. Сюнну. М., 1989. 
5.  Бичурин  Н.Я.  Собрание  сведении  о  народных  обитавших  в  Средней  Азии  в  древние 
времена. Том ІІ. Часть 3. / Ср.Азии и вост.Туркестан. /М-Л., 1995. 
6. Мұқаметханұлы Н. Қазақ мемлекеттігіне қатысты қытай деректері // Қазақ тарихы, 2006, 
№2, -26-29 б. 
7.  Рахметілдаев Е., Төлемісов А. Ғұндар Қытай тарихында // Қазақ тарихы, 2006, №5,  -12-16 
б. 
 
Апта 4.  
1 кредит сағат  
№7 дәріс.  
Тақырыбы: Қазақстан халқы мен территориясы туралы ежелгі түріктердің руникалық 
ескерткіштері (VІ-Х ғғ.). 
Дәріс мазмұны:    

1.
 
Түркі  руникалық  жазбаларының  шығу  теориясының  Томсе,  О.Доннер,  Готьо, 
Коули, Киселев еңбектерінде зерттелуі. 
2.
 
Ежелгі  жазба  түркі  ескерткіштері:  пайда  болуын  сынау,  мәтінін  оқу  және 
түсіндіру. 
ОСӨЖ мазмұны:Ежелгі түркі руникалық ескерткіштерінің зерттелу кезеңдері. 
СӨЖ мазмұны: Ежелгі түркі ескерткіштерінің мәтінін түсіндіру.  
Әдебиет: 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
2.  Қазақстан  тарихы  туралы  түрік  деректемелері.  ІІ  том.  Көне  түрік  бітіктастары  мен 
ескерткіштері (Орхон, Енисей, Талас).– А.: Дайк-Пресс, 2005.- 252 б. 
3. Кляшторный С.Г. История Центральной Азии и памятники рунического письма. – СПб.: 
Филологический факультет СПб ГУ, 2003. – 560 с. 
4. Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002. 
5. Зәкенұлы Т. Күлтегін ескерткішіндегі қытайша мәтіннің зерттелуі // Қазақ тарихы, 2006, 
№1, -12-14 б. 
 
2 кредит сағат 
№8 дәріс 
Тақырыбы: Қазақстан халқы мен территориясы туралы ежелгі түріктердің руникалық 
ескерткіштері (VІ-Х ғғ.). 
Дәріс мазмұны:  
1.
 
Түркі ескерткіштерінің формалары, түрлері. Сыныптау проблемасы.  
2.
 
Буғыт жазбасы, Орхон, Енисей жазбалары. Талас ескерткіштері. 
ОСӨЖ мазмұны: Орхон-Енисей түрік бітіктастары. 
СӨЖ  мазмұны:  Орхон-Енисей  жырларын  тарихи  дерек  көзі  ретінде  зерттеудің  негізгі 
проблемалары. 
Әдебиет:  
 
1. Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін).Бес томдық. 1-том. А., 1996. 
2.  Қазақстан  тарихы  туралы  түрік  деректемелері.  ІІ  том.  Көне  түрік  бітіктастары  мен 
ескерткіштері (Орхон, Енисей, Талас).– А.: Дайк-Пресс, 2005.- 252 б. 
3. Кляшторный С.Г. История Центральной Азии и памятники рунического письма. – СПб.: 
Филологический факультет СПб ГУ, 2003. – 560 с. 
4. Атабаев Қ. Қазақстан тарихының деректанулық негіздері. А., 2002. 
5. Зәкенұлы Т. Күлтегін ескерткішіндегі қытайша мәтіннің зерттелуі // Қазақ тарихы, 2006, 
№1, -12-14 б. 
 
3 кредит сағат  
Практикалық сабақ №4 
Тақырыбы: Ежелгі түркі руникалық ескерткіштері. 
Практикалық сабақ мазмұны: 
1. Ежелгі түрік руникалық ескерткіштерінің тарихи дерек ретіндегі  
    
ерекшелігі, маңызы және орыны. 
2. Орхон түрік бітіктастары. 
3. Енисей түрік бітіктастары. 
4. Талас ескерткіштері.