Қазақстан Республикасының Білім және Ғылы Министрлігі
жүктеу/скачать 5,28 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Тұтқырлық
| 5. Температуралық ұлғаю
Сұйықтың температуралық ұлғаюы – температураның жоғарлауыеа байланысты сұйықтың көлемінің ұлғаю қасиеті . Ұлғаю шамасы температура 10С-ге жоғарлаған кездегі көлемнің салыстырмалы ұлғаюын көрсететін температуралық ұлғаю коэффециентімен сипатталады, темпратуралық ұлғаю коэффециенті, 1/0С, келесі формуламен анықталады , (1.7) мұндағы және -сәйкесінше бастапқы және соңғы температуралардағы сұйықтың көлемі . Белгілі бір сұйық үшін және температура кезіндегі көлемді біле отырып, 0, С температураға дейін қыздыру кезіндегі көлемді төмендегі формуламен анықтауға болады . (1.8) 6. Тұтқырлық Сұйықтың тұтқырлығы – дегеніміз ішкі күштер әсерінен сұйықтың жеке бөлшектері немесе қабаттардың салыстырмалы орын ауыстыру кезіндегі қарсылық білдіретін реал сұйықтың қасиеті. Қабаттар әр түрлі жылдамдықпен бірінің үстінен бірі жылжиды ( сырғанайды ), соған байланысты қабаттар қозғалысының салыстырмалы жылдамдығы және олардың жанасу ауданына пропорционал қабаттар арасындағы ішкі үйкелісті тудырады . Үйкелістің меншікті күші ( жанама кернеу ) – Ньютон орнатқан бірлік беттен өтетін қабаттар арасындағы ішкі үйкеліс күші . Үйкелістің меншікті күші келесі формуламен анықталады , (1.9) мұндағы - динамикалық тұтқырлық коэффициенті ( сұйықтың қасиетін сипаттайтын ішкі үйкеліс коэффициенті ) ; - көрші қабаттардың қозғалыс жылдамдықтарының олардың арасындағы ара қашықтықтың қатынасын көрсететін жылдамдық градиенті. Динамикалық тұтқырлық коэффициенті, Па∙с, келесі формуламен анықталады . (1.10) Практикалық мақсаттар үшін динамикалық тұтқырлық коэффициентінің қарастырылатын сұйық тығыздығының қатынасына тең кинематикалық тұтқырлық коэффициентін, м2/с, қолданады . (1.11) Сұйықтың тұтқырлығы тұрақты шама емес. Ол бірнеше факторларға байланысты, ең негізгілерінің бірі – температура. Температура жоғарлаған кезде тамшылы сұйықтың тұтқырлығы азаяды. Мысалы, температура 0о С тан 1000С-қа жоғарлаған кезде сұйықтың тұтқырлығы шамамен 6 есеге төмендейді . Сұйықтың тұтқырлығы вискозиметр деп аталатын арнайы құралмен өлшенеді. жүктеу/скачать 5,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|