белсенділік сыртқы
дүние
заттарының өздеріне берілген. Маркс бойынша, кез келген та-
ным
субъект (адам) пен
объектінің (адамның танымдық әрекеттері
бағытталған заттар, құбылыстар) өзара іс-әрекеттерін білдіреді. Адам
назарынан және іс-әрекетінен тыс жатқан заттар мен құбылыстар
тек Табиғаттың шикі материалы болып табылады. Міне, сондықтан
адамның ойлауының негізі – Табиғат қана емес, сонымен қатар
адамның
іс-әрекеті арқылы оны
өзгерту қажеттігі. Ал осы өзгерту
барысында ойлау дамиды, демек, адамның қоршаған дүниені танып
білуі орын алады. Сөйтіп, адамның
белсенділігі нәтижесінде ғана
табиғат заты танылады және адамдардың қажеттіліктерін өтеу үшін
өзгерістерге ұшырайды.
Әлемді нақты танып білу – оны адамның игеруі болып табылады. Маркстік философия теориялық емес, бәрінен бұрын практикалық,
яғни
іс жүзіндегі мәселе болып табылатын
шындық мәселесіне де жаңа
идеялар енгізеді. Шындық туралы өмірден, тәжірибеден алшақ жатқан,
таусылмайтын айтыс-тартыстар тек схоластикалық теориялауға әкеліп
соқтырады. Философтар әртүрлі жолдармен дүниені түсінуге ғана
әрекет жасады ғой, ал мәселе оны өзгерту қажеттігінде жатыр. Олар кез
келген философиялық қағидалардың келешекте ғылым мен қоғамдық
өмірдің дамуы барысында сөзсіз өзгеретініне, нақтыланатынына, байи-
тынына сенді.
адам мәселесін қарай келе, Маркс пен Энгельс Фейербахтың
биологияға қатысты көзқарасын қатаң сынға алды. Адамның
биологиялық-әлеуметтік табиғатын мойындай отырып, олар бұл
мәселеге жүйелі көзқарасты іске асырды. Маркс адамның мәні
қоғамдық қатынастардың «ансамблі» болып табылатынын көрсетті.
Ол Гегельді адамды тек Дара Идеяны өздігінен танып білу құралына
айналдырғаны үшін жазғырды. Маркс пен Энгельстің ойынша, адам
тарихты өзінің көпқырлы қызметі, іс-әрекеттері барысында тудырады
және соның нәтижесінде өзі де өзгереді. Болашақтағы коммунистік
қоғамда зорлық-зомбылық, қылмыс, тойымсыздық, көреалмаушылық
және басқа да күнәлар оған жат болатын
