Тақырыбы:Табиғатпен таныстыру кезінде балаларды ұйымдастырудың формалары

1.Сабақтар

2. Экскурсия

3. Серуендер

4. Жер учаскесіндегі жұмыс

5.Табиғат мүйісіндегі жұмыс

Балаларды табиғатпен таныстырған кездегі олардық іс-әрекетін ұйымдастыру формалары — сабақтар, экскурсиялар, серуендер, табиғат мүйісіндегі жұмыс, жер учаскесіндегі жұмыстар болып табылады.

1.Сабақтар. Бұл — балаларды табиғатпен таныстырудағы негізгі форма. Сабақтар программаға сәйкес, күні бұрын белгіленген жоспар бойынша белгілі бір сағатта өтіледі. Сабақтарда тәрбиеші балаларға жаңа мәліметтерді хабарлап қана қоймайды, сонымен бірге олардағы бұрыннан бар білімдерді нақтылайды және бекітеді. Сабақтар балаларды табиғатпен таныстыру процесінде танымдық қабілеттерінің (бақылағыштығы, ойлағыштығы) және тілдерінің дамуы, олардың сөздік қорларының молаюы, табиғатқа ықыластылық пен сүйіспеншілікте болуға тәрбиелеу жүзеге асатындай етіліп кұрылады. Сабақтағы; ең басты нәрсе — барлық балалардың бағдарламалық материалды меңгеруі. Бұл үшін әр алуан әдістер: нақтылы объектілерді бақылау, үлкендердің еңбегі, дидак-тикалық ойындар, картиналармен жұмыс, көркем шығармаларды оқу, әңгімелесулер, әңгімелер т. б. қолданылады.

2. Экскурсия — балалар табиғи жағдайларда: орманда, көгалда, бақшада, су қоймасында т.б. табиғатпен танысатын сабақ. Экскурсиялар сабаққа арналып бөлінген сағаттарда жасалады.

Экскурсияларда белгілі бір программалық мазмұны бар, мұны барлық топтың балалары меңгеруге міндетті (экскурсиянын, күнделікті серуендерден айырмасы — осы). Экскурсиялардың тәрбиелік-білімдік маңызы өте зор, өйткені олар туған табиғатқа деген ықыласты арттырады, эстетикалық сезімдерді тәрбиелеуге мүмкіндік береді.

Ормандағы таза ауада немесе көгалдағы хош иісті гүлдердің арасында болу, қимыл-қозғалыс және қуанышқа бөлену, әдетте осымен байланысты, балалар денесінің дамуына да игі өсер етеді. Экскурсия жасайтын жерді таңдап алу онын, міндеттеріне, балалардың жасына байланысты.

Балалар бақшасы манына экскурсиялар естияр, ересек және мектепке даярлық топтарымен өткізіледі. Сәбилер тобымен жылдық тек екінші жартысынан бастап, мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріндегі жер учаскесінің табиғатын бақылау көгалға, паркке (орманға) аз уақыт экскурсиялар жасау ұсынылады. Орын таңдағанда ішкі өрлер мен құламалар кездесетін жолдардан аулағырақ болуы .

Мектеп жасына дейінгі балалардың күш-мүмкіндіктерін ескере отырып, экскурсия үшін, алдымен жақын жерлерді пайдалану керек. Қалаларда — өсімдіктердің құстардың, насекомдардың тіршілігіндегі, сондай-ақ адамдар еңбегінің маусымдық өзгерістерін бақылауға болатын — бульварлар, бау-бақшалар, парктер, тоғайлар. Селолық жағдайларда мұндай орындар: орман, егістік жер, көгал, өзен, құс күрке, мал корасы, теплица т. б.

Жылдың әр түрлі маусымында белгілі бір орынға экскурсия жасаған дұрыс. Бұл — балалардың табиғаттағы болып жатқан маусымдық өзгерістерді бақылауын едәуір оңайлатады.

Экскурсиядан немесе серуеннен үйге қайтардың алдында балаларды демалдырады, көлеңкеде 5—10 минут отырғызады. Бұл кезде жинағандарын (гүлдерді, саңырауқүлақтарды) реттеуге немесе асықпайтындай, мысалы, «Саңырауқұлақты таны» деген ойын ойнатуға болады.

Табиғаттағы өсімдіктер мен жануарларды жинау үшін арнайы жабдықтардың болуы талап етіледі.

Серуендеулер кезінде балалар табиғатпен программаға негізделіп және жергілікті жердің жағдайларын ескере отырып, алдын ала жасалынған жоспар бойынша танысады. Серуендерде табиғаттың қандай да болсын бір құбылысы көрінген кезде, жоспар жүзеге асырылады.

Тәрбиеші серуендерде табиғи материалдарды (құмды, қарды, суды, жапырақтарды), судың, көлдің әсерінен қозғалысқа келтірілген ойыншықтарды пайдалану арқылы ойындар ұйымдастырылады, мұндай ойындар кезінде балалар сезімдік тәжірибе жинақтайды, табиғаттағы заттардың әр түрлі қасиетін танып біледі.

Жер учаскесіне жасалған серуендер кезіндегі ойындар үшін құм салынған жәшік, кішкене бассейн, су шашқыстар (ойыншық), ойыншықтар болуы керек.