Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 9,8 Mb.
|
| Бақылау сұрақтары
Екі компонентті жезден жасалған қорытпаны атаңыз. Ұзақ мерзімді сақтау алдында жез прокаты қалай өңделеді? Көп компонентті жезден жасалған қорытпаны атаңыз. Жезден құйылған қорытпаның ерекшеліктері қандай? 1.3.4 Қола Қола-мырыш негізгі емес әр түрлі элементтері бар мыс қорытпалары. Олар жез тәрізді құю және деформацияға бөлінеді. Барлық қолаларды таңбалау Бр әріптерінен басталады, бұл қола дегенді білдіреді. Бр-ден кейінгі құйма бронздарда қорытпаға енгізілген элементтерді символдық түрде көрсететін келесі сандармен әріптер жазылады, ал келесі сандар осы элементтердің мазмұнын пайызбен көрсетеді. Қалғаны (100% дейін) – мыс дегенді білдіреді (мыс құрамын білдіретін сан қолаға қойылмайды.). Мысалы, Бр ОСЦ-5-5-5- қола құрамында қалайы, мырыш, 5% қорғасын, қалғаны мыс (85%) бар. Кейде құйма қолалардың кейбір маркаларында соңында "Л" әрпі қойылады, бұл құю дегенді білдіреді. Көптеген қола жақсы құю қасиеттеріне ие. Қолаларды шартты түрде бөлуге болады: -қалайы (БрО10, БрОФ10-1), оның басты қоспалаушы элементі қалайы болып табылады; -қалайы жоқ (арнайы), құрамында қалайы жоқ (БрА7, БрА5): - қызып кетуге сезімтал емес, аязға төзімді, магнитті емес. Темірді енгізу (0,5...0,9%-ға дейін, БрАЖН10-4-4) механикалық қасиеттерді арттыруға ықпал етеді; темірмен қоспалаудың одан әрі ұлғаюы коррозияға төзімділікті және қоланың жарамдылығын күрт төмендетеді. Құйма қолалардың құрамында 6% - дан астам қалайы бар, жоғары антифрикциялық қасиеттері мен жеткілікті беріктігі бар, олар сырғанау мойынтіректерін жасау үшін қолданылады. Арнайы қолаларға алюминий, никель, кремний, темір, бериллий, хром, қорғасын және басқа элементтер кіреді. Бұл қола атаулары негізгі қоспалаушы компоненттермен анықталады. Кремнийлі қола (БрКМц3-1) жоғары антифрикциялық және серпімді қасиеттерімен, коррозияға төзімділігімен сипатталады. Кремнийлі қолаларды басқа элементтермен (мырыш, марганец, никель, қорғасын) қосымша қоспалау қолалардың пайдалану және технологиялық қасиеттерін жақсартуға ықпал етеді. Кремнийлі қола қалайы орнына антифрикациялық бөлшектерді, серіппелерді, аспаптар мен жабдықтардың мембраналарын жасау үшін қолданылады. Алюминий қолалары (БрАЖМц10-3-1,5) жоғары механикалық, антифрикциялық және коррозияға қарсы қасиеттерге ие. Бұл қола қарқынды тозу және жоғары температурада жұмыс істейтін машиналардың маңызды бөлшектерін жасау үшін қолданылады. Бериллий қолалары (БрБ2) жоғары беріктік қасиеттерімен, тозуға төзімділігімен және коррозиялық ортаға төзімділігімен ерекшеленеді. Олар өнімнің жоғары температурада (5000С дейін) жұмыс істеуін қамтамасыз етеді, кесу және дәнекерлеу арқылы жақсы өңделеді. Осы типтегі қола қозғалыс жылдамдығы, жүктемелер, температура жоғарылаған кезде қолданылатын жауапты бөлшектерді жасау үшін қолданылады. Мыс пен никель қорытпалары құрылымдық және электрлік болып бөлінеді. Куниали қорытпасы - (мыс+никель+алюминий) құрамында 1...15% Ni, 1,5...3% Аl, қалғаны-мыс. Олар термиялық өңдеуден өтеді (қатаю-тозу). Куниальдар күшейтілген бөлшектерді, серіппелерді және бірқатар электромеханикалық өнімдерді өндіруге қызмет етеді. Қорытпалар нейзильбер (мыс +6...13% Ni +20% Zn), қалғаны мыс. Олар күмістің түсіне жақын ақ түсті. Нейзильберлер атмосфералық коррозияға жақсы қарсы тұрады. Олар аспап жасауда және сағат өндірісінде қолданылады. Мельхиор қорытпалары (мыс+никель және 1% дейін темір мен марганецтің шағын қоспалары) коррозияға төзімділігі жоғары. Олар жылу алмастырғыштарды, штампталған және соғылған бұйымдарды жасау үшін қолданылады. Қорытпалар копель (мыс+никель 43% + марганец 0,5%; қалғаны - мыс). Бұл электр жылыту элементтерін жасау үшін қолданылатын жоғары электр кедергісі бар арнайы қорытпа. жүктеу/скачать 9,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|